– ətrafdakıların qarşısında fəxr edə biləcəkləri, həyatda yaxşı mövqeyə malik olacaq övladlarının formalaşmış təsəvvürləri artıq mövcuddur. Uşaq üçün ən ağıllı işin onun öz yolunu tapması və həmin yolla getməsi olduğunu anlamağa kömək edən ruhi tarazlıq kimi bir zinət valideynlərin az hissəsinə qismət olur.
Ailənin göstərişləri əsasında yaşamaq daim, kiminsə toyu üçün sifariş edilmiş, gəlin rəfiqəsi donunda gəzməyə bənzəyir. Özgəsinin arzuları nadir hallarda uyğun gəlir, öz arzunuz isə xüsusi olaraq sizin üçün tikilmiş geyim kimidir. Ona görə də bu arzu üçün hər cür ciddi cəhdlər etməyə dəyər.
Amma hələ istədiyiniz kimi yaşamırsınızsa və uyğun olmayan işlərlə məşğul olursunuzsa, «niyə» sualına cavab tapmaq üçün vaxt itirməyə dəyməz. Özünüzü təqsirləndirməyin.
Ailə göstərişlərinin mexanizmi dönüb sizə tərəf hərəkət edibsə, bunda sizin günahınız yoxdur. Biz uşaq vaxtı qohumlarımızın gözləntilərini mənimsəyib onlara reaksiya verməklə, gələcək həyatımız haqqında mühüm qərarlar çox tələsik qəbul etmişik. Sonra isə bu qərarları uşaqlıqdan böyüklük həyatımıza gətirmişik, amma onlar bu həyat üçün həmişə yaramır. Bu, hətta, həyat yoldaşının uğursuz seçilməsinə və dağıdıcı davranış tərzinə də səbəb ola bilər.
Çox tez hirslənən ərindən bu yaxınlarda boşanmış qadın tanıyıram. O mənə bunları deyirdi: «Belə səfehliyi edə bildiyimə təəccüblənirəm. Axı mən işin nə ilə qurtaracağını bilməliydim. Atam özünü qızmış buğa kimi aparırdı! Mən də buna nifrət edirdim! Necə oldu ki, mən özüm də belə bir adama ərə getdim?»
Elə beləcə, sağ qalmaq üçün.
Uşaq vaxtı bu qadın, atası təbdən çıxmasın deyə, «özünü yaxşı aparmağı» öyrənib və özünə ər axtaranda da onda ən yaxşı inkişaf etmiş vərdişin bu olduğu ortaya çıxıb. Təbii ki, qadın da onu tətbiq edəcəyi şəraiti axtarıb-tapıb.
Mark uşaqlıqdan əks göstərişləri mənimsəyib. Ailəsi onu bu dəli-divanə dünyada hər kəsin ancaq öz qayğısına qaldığı fikrinə kökləyib. Beş qardaşın dördüncüsü olan Mark təpik altında qalmamaq üçün hər şeydən ötrü mübarizə aparmalı olub. Nəticədə onu iki yaxşı işdən azad ediblər, çünki münaqişəli vəziyyətə düşən kimi öz üzərində nəzarəti itirir və qışqırmağa başlayırmış.
«Mən niyə özümü saxlaya bilmirəm? – deyə o soruşurdu. – Mən bu uşaq vərdişindən azad olmağa çalısı-ram, amma sözlər bir göz qırpımında ağzımdan havaya uçur».
Mark özünü bu ailə və mədəniyyət göstərişləri yoxmuş kimi aparsa, onlardan heç vaxt canını qurtara bilməyəcək. Biz də bunu edə bilməyəcəyik. Yeni həyatı planlaşdırarkən onları yaddan çıxarmaq olmaz, çünki istəsəniz də, istəməsəniz də onlar sizin baqajınızda olacaq. Mən aşağıda köhnə göstərişləri söndürmək yolunu göstərəcəyəm ki, onlar sizin qəlbinizin pıçıltılarını batırmasınlar.
Siz ruhunuzu tərpədən işlə məşğul olmalısınız.
Bu, ən əməlisi olacaq.
Sevdiyiniz işlə – uşaq böyütmək, təyyarə layihələndirmək və ya üzməklə məşğulsunuzsa, bununla uzun müddət keyfiyyətlə etməyi bacaracaqsınız (uzun müddət etmək isə uğurun ən mühüm amilidir).
Bundan başqa, yalnız özünüzün çaldığınız havaya oynayanda, meyllərin dəyişdiyi zaman üstünlük qazanmış olursunuz. 1990-cı illərin əvvəllərində ABŞ-da hüquqşünasların və biznes-məktəbi müdavimlərinin əksəriyyəti işlərini itirdilər. Onların böyük bir hissəsinin əvvəldən başqa işlə məşğul olmaq istədiyindən xəbəriniz var? Onların böyük bir hissəsinin öz peşəsini hüquqşünaslara sabitlik və rifahın sığortalanmış olduğunu hesab edən valideynlərinin təsiri altında seçdiyini bilirsiniz? Ola bilsin ki, bu adamlar biznesmen, teatr agenti və ya sərbəst peşə sahibi olsaydılar daha böyük sabitlik və təminata nail olardılar.
Mən növbəti fəsildə arzularınızı, onların nədən ibarət olduğunu bilmirsinizsə belə, həyata keçirməyə başlamağın yolunu göstərəcəyəm. Lakin əvvəlcə kiminsə gözləntilərini doğrultmadığınız kimi xoşagəlməz hissdən qurtulmaq üçün öz dərmanınızı hazırlamağınızı istəyirəm.
Ailənizin sizdən istədiyi hər şeyi həyata keçirmiş adamın portretini yaradın. Vicdanla çalışın. Nəticənin maraqlı alınması üçün jurnallardan kəsdiyiniz şəkillərdən istifadə edin, sonra isə portreti divardan, yaxşı görünən yerdən asın.
Və bütün gözləntiləri təcəssüm etdirən «kamil» uşağı seyr edin.
«İstəyirdilər ki, mən ağıllı, amma təcrübəsiz olum, varlı olum, amma kasıb atamdan daha varlı olmayım, anamın bişirdikləri ilə yaxşı bəslənmiş, amma Frenk dayı kimi infarkt qazanmamaq üçün kök olmayım», – Co gülə-gülə deyirdi.
Anita dizayner geyimində olan işgüzar qadının fotosunu kəsib ona cəmiyyətdən uzaqlaşmış rahibənin ləçəklə örtülmüş başının fotosunu yapışdırmış, alınan bu şəkli Afrika kəndinin fonuna yerləşdirmişdi. Sonra isə bir addım geriyə çəkilərək demişdi: «Hə, indi hamı məmnun olacaq».
Etiraf edin ki, bu mümkün deyil. Onların istədiklərini etmək mümkün deyil. Belə ki, şəkli görünən bir yerdə yaddaş üçün saxlayın və irəli hərəkət edin.
Sizin istədiyinizi etmək mümkündür.
Fəsil 2. Necə uğurlu olmalı
Öz işini ehtirasla sevən və özünə ideal taxça tapmış birisini görəndə adama elə gəlir ki, dünya ədalətsizdir. Onların bəxti niyə belə gətirib?
Ən azı bir səbəbini deyə bilərəm. Onlar fəaliyyətə başlamış və dayanmamışlar.
Sizin uğurunuz hərəkət etməyə hazır olmağınızdan asılıdır.
Müəyyən istəkləriniz yoxdursa siz, güman ki, ilişib qaldığınızı düşünürsünüz. Bizim hamımız əvvəlcə şəraiti öyrənmək, sonra hərəkətə keçməyə meylliyik, lakin nə istədiklərini bilməyənlər üçün fəaliyyət son dərəcə zəruridir.
Bunun dörd səbəbini göstərə bilərəm.
1. Fəaliyyət fikirləşməyə kömək edir
Siz gerçək həyat vəziyyətlərinə dalanda və onları öz təcrübənizdə yaşayanda, yerinizdə oturub, bütün nəzəri amilləri götür-qoy edəndəkindən daha aydın düşünməyə başlayırsınız. Hətta düzgün istiqamətdə olmayan fəaliyyət də sizə müəyyən məlumat verir.
2.
