mən sosial işçi təhsili alırdım ki, keçmiş narkomanlara xüsusi şəhər layihəsi çərçivəsində kömək edim. Biz qrup terapiyasındakı kimi komandalarda işləyir, asılılıqdan həqiqətən də qurtulmuş adamlar üçün yeni həyat qurmağa çalışırdıq. Lakin onlardan heç birinin gerçək həyatda uğur qazanmağa lazım olan səriştələri yox idi. Onlar özlərini «keçmiş narkomanlardan» başqa bir şey hesab etmirdilər.
Lakin bu adamların özlərinə verdikləri qiymətin hansısa bir yolla, zəruri səriştəni qazanıb iş tapmaq üçün yetəcək dərəcədə, artacağını gözləməyə vaxtı yox idi. Ona görə də biz «özünü elə aparmalı, sanki» adlandırdığımız prinsipdən istifadə etdik. Özünüzə hörmət edirmiş kimi geyinin (hətta bu belə olmasa da). Düzəlmək istədiyiniz işə layiqmişsiniz kimi hərəkət edin. Birinci dərəcəli əməkdaşmışsınız kimi işləyin.
Bu səmərəli oldu. Çünki insan özünə yüksək qiyməti fəaliyyətə qədər yox, ondan sonra verir.
Bir müddətdən sonra bu cəsur insanlar əvvəllər heç vaxt etmədiklərini etməyə – tanış olmağa, nitq söyləməyə, komandalarda işləməyə başladılar. Onlar belə tez öyrənməyi necə bacardılar?
«Əvvəl et, necə etməyi sonra öyrənərsən», – onlardan biri demişdi.
Bunu mənim təcrübəm də təsdiq edir. Fəaliyyət özünə verdiyin qiyməti müsbət özünətəlqindən daha səmərəli artırır. Özünüzü yaxşı adam olduğunuza inandırmaqla, uzunmüddətli təsirə nail olmayacaqsınız. Ən azı məndə belədir. Mən güzgüyə nə qədər gözəl olduğumu danışmağa başlayıramsa, artıq ikinci gün o mənə şübhə ilə baxır və sanki deyir: «Sən kimi aldatmaq istəyirsən?» Təbliğat faydalı olsa belə mənim şüurum onu xoşlamır.
«Sanki» hərəkətlər istənilən fikirdən daha yaxşı kömək edir, çünki bir şey edəndə, uğur qazanmasanız belə, özünüzlə fəxr edirsiniz.
Çox vaxt velosiped sürmək, xarici ölkəyə səyahət etmək və ya sevgi ilə məşğul olmağa hazırlaşanda, yəni bizə böyük məmnuniyyət gətirən bir iş görəndə, onu acizlik və utancaqlıqla başlayırıq. Qaçılmaz narahatlıqlara dözə bilməyə hazır olub-olmadığımız həyatımızın gedişinə başqa amillərdən daha artıq təsir göstərir. Yeniyetməliyinizi yadınıza salın. Bu, heç bir şeylə müqayisə edilməyəcək əsl özünümüdafiə kursudur. Bu yaşda hər bir xətadan sonra yuvaya çəkilmək, yuvanın ağzını da daşla hörmək istəyirsən. Biz mümkün pərtliklərdən taundan qaçaq kimi qaçırıq. Qızla görüşə getməyə başlayanda özünüzü necə naqolay hiss etdiyiniz yadınızdadır? Buna baxmayaraq bu işi başladığınıza şad deyilsiniz? Əgər narhatlıqlardan qaçmaqda uğurların böyükdürsə, yaşamağa ümumiyyətlə başlamaya bilərsən.
Dostum Pit on yaşı olanda atçılıq idmanı dərsləri almağa başlamışdı. Səkkiz yaşında qızın yəhərdə ondan yaxşı oturduğunu görəndə atdan düşmüş və bir daha yəhərə oturmamışdı. Boş şeydir? Xeyr. «Bütün həyatımı məhz belə yaşayırdım», – Pit bildirmişdi. Yaşanmamış həyat əsl cəhənnəmdir.
Mən hər mühazirə turundan əvvəl narahatlıq hiss edirəm. Bir neçə ay mühazirəsiz yaşayandan sonra buna adət edir və evdə oturmaq, itlə gəzişmək, bublik almaq və mətnlər yazmağı davam etdirmək istəyirəm. Seminarın vaxtı gələndə isə gərginləşməyə başlayıram. Mən qışqırır və dayanmadan şikayətlənirəm – marker axtarmaq, paltarımı hazırlamaq, erkən təyyarədə uçmaq və kalqotka geyinmək istəmirəm.
Lakin hər dəfə auditoriyanın qarşısında dayananda böyük məmnunluq hiss edir və bunu etməli olduğuma sevinirəm. Mən mühazirələrin ləğvi haqqında heç vaxt düşünməmişəm və bu səbəbdən də özümü daha güclü hiss edirəm.
3. Uğuru hərəkət edən qazanır
Əks istiqamətdə hərəkət etsək görərik ki, mənim məsləhətçi, mühazirəçi və müəllif olmağım elə-belə, öz-özünə baş verib. Mən ölkənin obiri başına, keçmiş oğlan dostuma zəng etmişdim ki, özümün bədbəxt həyatımdan şikayətlənim. O mənə, ona kömək etmiş, əla terapevtik qruplar haqqında danışdı. Mən qrupa daxil oldum, məsələlərin öhdəsindən gəlməyim psixoloqun xoşuna gəldi və o məni öz yanında işləməyə dəvət etdi. Bütün bunlar məni məftunu olduğum indiki həyatıma gətirdi. Bir sıra üst-üstə düşmə və xoşbəxt təsadüflər. Biz həyatmızdakı ən yaxşı reseptləri məhz belə – tamamilə təsadüfən tapır və ən yaxşı adamlarla məhz bu yolla tanış oluruq.
Mən planlaşdırmaya inanıram, amma, sözün düzü, planların tərtib edilməsi daha çox elmi-fantastikadır. Hər bir plan ümidverici öngörüdən başqa bir şey deyil. Hətta biznes-planlar belə uydurma nağıllara bənzəyir: «Yeni rəngin sayəsində biz birinci il 50000, ikinci il 150000, üçüncü il isə 500000 ədəd satmağa ümid edirik. Ona görə də bizə iki milyon dollarlıq kredit lazımdır».
Əla nağıldır, elə deyil? Lakin məhz belə nağılların sayəsində insanlar bank krediti alırlar, özü də nağılçı nə qədər yaxşıdırsa, məbləğ də o qədər böyük olur!
Bəlkə də planlaşdırmanın əsas mənası ondadır ki, plan səni böyük dünyaya çıxmağa vadar edir. Siz kitabxanaya gedib lazım olan məqalələri axtarsanız, müxtəlif adamlara zəng etməyə, təşkilatlara üzv olmağa, görüşlərə getməyə başlasanız, nəsə baş verə bilər.
Sınayın. Qarşınıza məqsəd, nə məqsəd olur-olsun, qoyun və ona nail olmaq üçün ağlınıza nə gəlirsə hamısını etməyə başlayın. Təminat verirəm ki, həyatınız dəyişəcək. Bəlkə də əvvəlcədən arzu etdiyiniz yerə düşməyəcəksiniz, amma çox güman ki, əvvəlkindən daha yaxşı olacaqdır. Siz belə səyahəti əvvəlcədən planlaşdıra bilməzdiniz, çünki belə yerlərin olduğunu bilmirdiniz.
İcazə verin daha bir mülahizə söyləyim. Müxtəlif adamlara planlaşdırmanın müxtəlif növləri uyğun gəlir. Məqsəd qoymaqdan fərqli, üzdə olan daha bir üsul var və bu üsul da əla işləyir. Hər dəfə seçim etmək lazım olanda fikirləşin: «Bu məni arzuma yaxınlaşdıracaq, yoxsa ondan uzaqlaşdıracaq?» Həmişə sizi istəyinizə yaxınlaşdıranı seçin. Əgər yayda fermada işləyibişləməməyi fikirləşir, amma şəhər mühitinin planlaşdırıcısı olmaq istəyirsinizsə, özünüzə şəhərdə iş tapsanız yaxşıdır. Bunun adı «burnunun ardınca getməkdir» və belə yanaşma fikirləşdiyinizdən daha müdrikdir – burnunuz istədiyinizə tərəf yönəlibsə. Müxtəlif birliklərə üzv olun. Hamı ilə söhbət edin. Narahat olmayın, kifayət qədər məlumat toplayandan sonra diqqətinizi konkret işlərdə cəmləyəcəksiniz. Lakin necə plan qurursunuz-qurun anlaqlı qalın və istiqaməti öz duyğularınıza uyğun olaraq dəyişdirin. Qoy arzu sizin yol göstərən ulduzunuz olsun, onda ən cəsur planlarınız həyata keçəcək.
4. Hər birimizin içində bir heyvan gizlənib və onun əla instinktləri var
Bəzən istəklərimiz
