style="font-size:15px;"> – O xəbər tutdu? – Andre soruşdu.
– Bilirsiniz, Andre, əgər günahın yoxdursa və sən Fransa kraliçasısansa, yalan danışmaq olmaz.
– Əlahəzrət doğru buyurur, – Andre qızararaq dedi.
– Sizin sevimli qardaşınız Filipin neçə yaşı var?
– Otuz iki.
– Onu elə indi görə bilərəm?
– Əlahəzrət icazə versə, iyirmi dəqiqə sonra sizin qulluğunuzda olacaq.
– Lap yaxşı. İcazə verirəm, hətta mən özüm də bunu istəyirəm.
Kraliça sözünü bitirməmiş qraf d’Artua gəlib çıxdı. Onlar mehribanlıqla salamlaşıb hal-əhval tutdular. Bir qədər sonra Filipin ardınca gedən Andre qayıdıb gəldi. O, qaragözlü, qəşəng bir zadəganın əlindən tutmuşdu.
– Əlahəzrət, bu mənim qardaşımdır.
Filip təzim etdi.
– Sizinlə görüşümüzdən gör nə qədər illər keçib, – kraliça dedi. – Əfsus, ömrün ən gözəl çağları…
– Mənim üçün hə, əlahəzrət üçün yox, çünki sizdən ötrü bütün günlər gözəldir.
– Yeni Dünya, görünür, sizin çox xoşunuza gəlib, cənab de Taverne. Çünki hamı qayıtdığı vaxt siz orada qalmışdınız.
– Əlahəzrət! – Filip cavab verdi. – Cənab de Lafayet Amerikanı tərk edəndə ona köməkçi ordunun komandanlığını qismən etibar eləyə biləcəyi zabit lazım idi. Cənab de Lafayet məni general Vaşinqtona tövsiyə etdi. O da məni xidmətə götürdü.
– Baxın, – kraliça qraf d’Artuaya tərəf döndü, – cənab de Tavernenin necə qəşəng sifəti və döyüşkən görkəmi var!
Filip bu dəfə qrafa doğru çevrilib təzim etdi.
– Cənab Filip de Taverne mən Fransaya gələrkən gördüyüm ilk fransızdır, – kraliça sözünə davam etdi. – Özümə söz vermişdim ki, qarşılaşdığım ilk fransızı xoşbəxt edəcəyəm.
Filip qızardığını hiss etdi. Soyuqqanlılığını qorumaq üçün isə dərhal dodağını dişlədi.
– Əla havadır! – kraliça sevinclə dedi. – Sabah buz əriyəcək. Kirşə isə mənə elə bu saat lazımdır.
– Əlahəzrət konki sürmək istəyir? – Filip soruşdu.
– Bəli, cənab de Taverne. Mən sizinlə ayrılmaq fikrində deyiləm. Qoluma girin.
Filip əmri yerinə yetirdi.
Kraliça pilləkənləri düşəndə meydanda təbillər, şeypurlar çalındı, silahlar cingildədi. Bütün bu təntənə görüşdən təsirlənmiş Filipin başını gicəlləndirdi.
Kraliça İsveçrəlilər gölündə görünərkən isə buz üstündə gəzənlər, sürüşənlər qışqırışdılar: “Yaşasın kraliça!” Bütün diqqət ona yönəldi. Ən zirək konkisürənlərin arasında xüsusi seçilən qraf d’Artua kraliçaya yaxınlaşıb soruşdu:
– Provans qrafının sizdən uzaq durduğunu sezdinizmi?
– Səbəb nədir?
– Məşhur sərkərdəmiz cənab de Süffrenin[10] bu axşam gələcəyini öyrənib. Sizin bundan xəbər tutmamağınızı istəyir.
– Cənab de Süffrenin gəlişindən xəbər tutmasam, qardaşımız nə udacaq?
– Cənab de Süffren Hindistandakı dəniz döyüşlərinin qəhrəmanıdır. Kral özü də bilmədən ona qarşı saymazyanalıq edir, siz də həmçinin. Cənab de Süffrenin gəlişindən məlumatlı olan Provans kralı isə dənizçini qarşılayır, üzünə gülümsəyir, ona xüsusi diqqət göstərir. Hindistan qəhrəmanının yan-yörəsində fırlanıb özü də Fransa qəhrəmanı olur. Provans qrafı, bir növ, mənim yolumla gedir. Axı mən də adamlara pul verib qardaşımın hərəkətlərindən, niyyətlərindən xəbər tuturam. Bunun mənə də faydası var, sizə də.
– Bu birliyə görə sağ olun. Bəs kralın məsələdən xəbəri varmı?
– Kral artıq xəbərdar edilib… Axşam görüşənə qədər!
– Axşam nə olacaq ki?
– Saray əhli kralın yanında ziyafətə toplaşacaq. Cənab de Süffren də oraya gətiriləcək.
– Çox gözəl. Deməli, axşama qədər!
Gənc şahzadə kraliçaya baş əyib camaata qarışdı.
De Süffren
De Süffrenin necə və saat neçədə gələcəyini XVI Lüdoviklə qraf d’Artuadan başqa heç kim bilmirdi.
Əyanlar kralın yanında yığışmışdılar. Hər kəs öz yerini tutanda qraf d’Artua asta addımlarla kraliçaya yaxınlaşdı.
– Bacı, ətrafınıza baxın, nə görürsünüz?
– Dost sifətlər görürəm, – kraliça dedi.
– Burada olanları demirəm, bacı, burada olmayanı deyirəm.
– Aydındır! – kraliçanın üzü güldü.
– Provans qrafı Fontenblo zastavasına göndərilib. Orada soyuqdan əsə-əsə kralın əyalət nümayəndəsini gözləyir. Kralın əmri ilə cənab de Süffren isə Parisə girmədən birbaşa Versala gələcək. Biz də onu burada gözləyirik.
– Əla düşünülüb!
– Elədir. Mən planımdan razıyam…
Saat səkkizə iyirmi dəqiqə qalanda ayaq səsləri eşidildi. Qəfil zala daxil olan marşal de Kastri ucadan dedi:
– Əlahəzrət! Tulondan gələn cənab de Süffreni qəbul etmək istərdinizmi?
Uca səslə elan edilmiş ad zalda hamını həyəcanlandırdı.
– Bəli, cənab, – kral cavab verdi, – böyük məmnuniyyətlə!
Süffren əlli altı yaşlarında kök, alçaqboylu, çəkisinə baxmayaraq zirək bir adam idi.
– Versala xoş gəlmisiniz! – kral onu gülərüzlə salamladı. – Bir qəhrəman kimi öz gəlişinizlə bizə şərəf verdiniz!
De
