belə olub.
Uydurulmamış, təbii olub.
Türkoloqu daha çox maraqlandıran «Mahabharata»nın birinci kitabıdır. Bu kitabda naqlar haqqında, onların həyat tərzi haqqında məlumatlar var.
Əslində, bu, Altayın qədim tarixidir, türklərin tarixidir. Bunlar elə məlumatlardır ki, onlara başqa ədəbi mənbələrdə rast gəlinmir. Hindistanın xalq eposu nadir yaddaş xəzinəsidir. Buradakı əfsanələr nəinki xalqların Böyük köçündən, bu Köç dalğasının Hindistana girməsindən, hətta onun burada qalmış nəticələrindən də xəbər verir.
Hind alimləri tam əmindirlər ki, naqlar Şimali Hindistana gəlmiş real etnos olublar. Onların gəlməsindən iyirmi beş əsr keçib bu, kiçik rəqəm deyil və arxeologiya naqların gəlişini təsdiqləyir.
Hər halda «Mahabharata» yalnız nağıllar toplusu deyil. Burada ciddi tarix var, sadəcə, bu tarix əfsanələr formasında verilir.
Hindistanın mədəniyyət ənənəsi elədir. Burada hind alimləri tarixi əfsanələrə inandırıcı sənədlər kimi münasibət bəsləyirlər.
Rusiyadan fərqli olaraq, burada tarixi mətnlər müqəddəsdir. Onların üzərində dəyişiklik etmək və ya köçürmək heç kəsin ağlına da gəlmir.
Keçmişi dəyişmək olarmı?
Əlbəttə, yox.
Hindlilər danmırlar ki, «Pracnaparamita»nı türklərdən götürüblər – bu abidə Hindistanın məxsusi mədəniyyətinin fundamentinə daxildir. Bu, hindlilərin özünəməxsus, İncili və ya Quranıdır.
Bu, müdrikliyin qədim toplusudur.
Bunu oxumaq üçün ancaq təmiz ürəkli maarifçilərə icazə verilib. Çünki ondakı yüksək fikir və həqiqəti qavramaq hər kəsə müyəssər olmur.
Çox heyrətlidir ki, orada rast gələn frazalar və bütöv süjetlər sonralar İncildə və Quranda da əks olundu.
Hətta təkcə bununla hindlilər dünya mədəniyyətinə böyük xidmət göstərmiş olurlar ki, Altayın bu müqəddəs, əziz düşüncə örnəyini qoruyub saxlayıblar.
Hindlilər bəşəriyyət üçün türkün o mənəvi sərvətini saxlayıblar ki, türklər özləri onu biabırçı şəkildə itiriblər.
Gəlmələr haqqında məlumatlar Şambala haqqında əfsanəyə transformasiya olunub.
Hindlilərin Şambala adlı uzaq əyalətinin coğrafi koordinatları var: o, Xan Tanrı çayının hövzəsində Sambıl-tasxıl dağının ətəklərindən başlanır.
Bu informasiya da dəqiqdir, etibarlıdır. Tanrı çayı Altayda axır.
Və Xan Tanrının zirvəsi yaxşı məlumdur: bu gün Qırğızıstan, Qazaxıstan və Özbəkistan türk dövlətlərinin sərhədləri orada birləşir (Tyanşan çincə Tanrı dağı deməkdir T.H.).
Şambala adını müxtəlif şəkillərdə yazırlar: Şambxala, Sambkxala, Şambala.
Görünür, bu toponim qam balıq adına gəlir. Belə təkamül baş verib:qam–baluq–kambaluk–çambaluk–şambaluk şambala. Birləşmə iki qədim türk sözündən ibarətdir: qam – ilahi məzmunlu qüvvə və baluq – şəhər, qala.
Deməli: ruhani xidmətlərin şəhəri, məskəni.
Bu məzmun Şambala haqqında Hindistanın şimal buddistlərində qorunub saxlanan rəvayəti olduğu kimi əks etdirir.
Tibetdə monastrı idarə edən şəxsə şamo deyirlər (şam və qam anlayışları əski türk mifologiyası ilə aşkarca aydınlaşır və bunlar türk sözləridir T.H.).
Altayda Ağsu da (Aksu) axır. O da məşhurdur.
Hind çarlarının Günəş sülaləsinin əsasını qoyan hökmdar onun sahilində anadan olub bu ölkənin tarixində belə yazılıb.
Sehrli Şambala haqqında Hindistanda çox şeylər bilirlər. Oranı ruhanilərin, bilik xəzinəsi sahiblərinin yurdu sayıblar, ora bəşəriyyətin intellektual elitasının evi olub. Yeri gəlmişkən, əfsanəvi arilər buradan, Altaydan gəliblər.
Əfsanəvi Şambalanı çoxları axtarıblar, ancaq tapmayıblar. Çünki həqiqəti olmayan yerdə axtarıblar. Hesab edirlər ki, o (Şambala) Tibetin əl yetməyən dərələrindədir. Çox təəssüf ki, bu adamlar türk dünyasının coğrafiyasını bilməyiblər (bilsəydilər, deyərdilərmi? – T.H.).
Başa düşmək gərəkdir ki, planetin məskunlaşması kortəbii, ya kiminsə iradəsilə baş vermir, bu, demoqrafik qanun əsasında olur. Bu, biliklər sistemi olan sosial coğrafiya elminin görəcəyi işdir.
Ancaq və yalnız hazırlıqlı xalq köçməyə, yeni torpaqlarda məskunlaşmağa və orada yaşamağa qabildir.
İki min il yarım bundan əvvəl məhz türklər belə bir xalq oldular. Onlar öz vətənləri Altayda elmi-texniki inqilab etmişdilər.
Bunu inkar etmək olmaz ki, həmin dövrdə dünyanın heç yerində dəmir əmək alətlərini onlar qədər geniş dairədə istifadə edən heç kəs olmayıb.
Heç kəs o zaman onlar kimi mükəmməl at-araba nəqliyyatına yiyələnməyib.
Heç kəs həmin dövrdə onların yiyələndiyi kamillikdə inşaat-quruculuq materialı və ondan istifadə ustalığı, bununla da bağlı yüksək memarlıq sənəti görməmişdi.
Tibetdə və Monqolustanda yayılmış lamaizm şimal buddizminin bir qoludur. Lamaizmin əsasını I əsrdə IV Budda qurultayında türklər qoydular. Yeni inancın qəbulunun rəsmi təsdiqini çar Kanişka öz üzərinə götürdü.
Təsadüfi deyil ki, o zaman Budda ibadətçiləri «imanlarını təkmilləşdirmək və müqəddəs mətnlər əldə etmək üçün» məhz Altaya və Mərkəzi Asiyaya gedirdilər–260-cı ildə Çindən buraya ibadətə gəlmiş şəxs öz gəlişini belə izah etmişdi.
Lamaizm türkoloq üçün ona görə maraqlıdır ki, kökləri birbaşa Altaya gedən adətləri qorumuşdur. Ölməz Tanrı adını lamaizm bilir, halbuki bu inancda Allah yoxdur.
Avropalılar tərəfindən işğal olunana qədər Hindistanda Tanrı obrazı kimi Altay da unudulmamışdır.
Bu gün Buddanın şəklini mavi gözlü (hindlilərin dediyi kimi: arilər kimi) çəkmirlərmi?
Bu, unudulmuş hadisələrin əks-sədası deyilmi?
Məsələn, «şimaldan gəlmişlərin» unudulması.
Axı hindlilər onları naqlar deyil, həm də arilər adlandırırdılar – bunlar ikinci, üçüncü köç dalğalarının iştirakçıları kimi saklar/şaklar adını daşıyırdılar.
Atın
