Seçilmiş əsərləri. Чингиз Айтматов

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Seçilmiş əsərləri - Чингиз Айтматов страница 13

Жанр:
Серия:
Издательство:
Seçilmiş əsərləri - Чингиз Айтматов

Скачать книгу

əl atdı. “Paritet”lə birləşmək üçün təcili olaraq Nevada, Sarı-Özək kosmodromlarından iki kosmik gəmi buraxıldı.

      Öz-özlüyündə son dərəcə çətin bir iş olan sinxron birləşmə başa çatandan sonra “Paritet”ə daxil olmuş nəzarətçi-kosmonavtlardan alınan ilk məlumat sarsıdıcı təsir bağışladı.

      Onlar bütün bölmələri, bütün laboratoriyaları, bütün mərtəbələri, lap son künc-bucağacan hər yeri yoxlayandan sonra xəbər verdilər ki, paritet-kosmonavtları stansiyanın bortunda tapa bilməyiblər. Onların nə ölüsü vardı, nə dirisi…

      Belə şey heç kəsin ağlına gəlməzdi. Heç bir təxəyyülün qüdrəti çatmazdı ki, bunu təsəvvür eləyə bilsin. Üç aydan bəri orbital stansiyada olan, üzərlərinə düşən vəzifəni bu vaxta qədər dəqiq yerinə yetirən iki adam hara yox ola bilərdi! Buxarlanıb yox olmamışdılar ki! Açıq kosmosa çıxa bilməzdilər ki!

      “Paritet”in yoxlanılması “Konvensiya”dan birbaşa radiotelevizion rabitə vasitəsilə, hər iki müştərək Baş rəhbərlər – Baş paritet-planetoloqların bilavasitə iştirakı ilə gedirdi. Nəzarətçi-kosmonavtların orbital stansiyanın bölmə və otaqlarını çəkisizlik şəraitində üz-üzə, danışa-danışa necə keçdikləri Biridamərkin ekranlarında yaxşı görünürdü.

      Onlar stansiyanı addım-addım yoxlayır, müşahidələri barədə məlumat verirdilər. Bu danışıqlar maqnitofon lentinə yazılırdı:

      “PARİTET”: Fikir verirsinizmi? Stansiyada heç kim yoxdur. Biz heç kimi görmürük.

      “KONVENSİYA”: Stansiyada sınmış şeyləri, pozuntu, dağıntı izi görürsünüzmü?

      “PARİTET”: Yox. Hər şey öz qaydasında, hər şey öz yerindədir.

      “KONVENSİYA”: Qan izinə rast gəlməmisiniz?

      “PARİTET”: Qətiyyən.

      “KONVENSİYA”: Paritet-kosmonavtların şəxsi şeyləri harada və nə vəziyyətdədir?

      “PARİTET”: Deyəsən, şeylər öz yerindədir.

      “KONVENSİYA”: Yenə də olsun, diqqətlə baxın.

      “PARİTET”: Adama belə gəlir ki, onlar, lap bu yaxınlarda burada olublar. Kitablar, saat, valoxutduran, qalan şeylər də yerindədir.

      “KONVENSİYA”: Yaxşı. Divarda, ya kağızda yazıdan-filandan yoxdur?

      “PARİTET”: Gözümə belə bir şey dəyməyib. Yox, yox, dayanın! Növbə jurnalının açıq səhifəsində nə isə böyük bir yazı var. Çəkisizlik şəraitində üzməsin deyə, qısqaclarla bərkidilib, açıq səhifələri də girişə tərəf çevrilib…

      “KONVENSİYA”: Oxuyun, niyə ləngidirsiniz?

      “PARİTET”: Başlıq “Yer sakinlərinə məktub”. Mötərizədə izahatnamə.

      “KONVENSİYA”: Saxla. Oxumayın. Rabitə seansı dayandırılır. Gözləyin. Bir azdan sizi yenə çağıracağıq. Hazır olun!

      “PARİTET”: Okey!

      Bu yerdə orbital stansiya ilə Biridamərkin dialoqu dayandırıldı. “Demiurq” proqramının birgə Baş rəhbərləri öz aralarında məsləhətləşdikdən sonra iki paritet-operatordan başqa bütün rabitə heyəti yenidən təzələndi. Paritetkosmonavtların “Tramplin” orbitində qoyduqları mətn bundan ibarət idi:

      “Hörmətli kolleqalar (sənətdaşlar), “Paritet” orbital stansiyasını son dərəcə qeyri-adi bir vəziyyətdə tərk etdiyimiz üçün qayıtmağımız misli görünməmiş əməlimizlə bağlı bir sıra amillərdən asılı olacağına, stansiyanı qeyri-müəyyən, bəlkə də, sonsuz bir müddətə tərk etdiyimizə görə, bu hərəkətimizin motivlərini izah etməyi özümüzə vacib vəzifə bildik.

      Biz yaxşı başa düşürük ki, hərəkətimiz, şübhəsiz, nəinki gözlənilməz, hətta aydın məsələdir ki, ən adi intizam baxımından belə yolverilməz şeydir. Lakin kosmosdakı orbital stansiyada olduğumuz vaxt üz-üzə gəldiyimiz nadir bir fakt, bəşər mədəniyyəti tarixində misli çətin təsəvvürə gətirilə biləcək bir fakt, heç olmasa, bizi başa düşəcəyinizə ümid verir…

      Bir neçə vaxt əvvəl biz, əsasən, ardı-arası kəsilməz səs-küy və maneələrlə dolu olan Yer ionosferasından gələn, kosmik mühitdəki saysız-hesabsız radioimpulsları arasında dar tezlikli zolaqda istiqamətləndirilmiş bir radiosiqnalı qəbul etdik: o ən dar zolaqda olduğu üçün asanlıqla seçilirdi, həmişə eyni vaxtda, eyni fasilələrlə, müntəzəm olaraq səslənirdi. Əvvəlcə biz ona o qədər də diqqət vermirdik. Lakin o, təkidlə səslənməkdə davam edirdi, sistematik olaraq Kainatın eyni nöqtəsindən bizim orbital stansiyaya yönəldilirdi. İndi biz qəti surətdə bilirik: bu süni surətdə səmtləşdirilən radio dalğaları əvvəllər də efirə buraxılırmış, axı il yarımdan artıqdır ki, “Paritet” uzaq kosmosda, “Tramplin” orbitindədir. Kainatdan verilən bu siqnalla ilk dəfə nə üçün məhz bizim maraqlandığımızı izah etmək çətindir, görünür, bu, bir təsadüfdür, hər nə isə, biz bu hadisənin mənşəyini öyrənməyə, müşahidə aparmağa və qeydlər etməyə başladıq, getdikcə daha artıq inanmağa başladıq ki, bu, süni mənşəli bir siqnaldır.

      Ancaq biz bu fikirlə o qədər də tez razılaşmadıq. Bütün o müddət ərzində şübhə bizdən əl çəkmirdi. Bizə süni mənşəli görünən Kainat aləminin əsrarəngiz dərinliklərindən gələn bircə radiosiqnalına istinad edərək necə təsdiq edə bilərdik ki, Yerdənkənar sivilizasiya vardır? Bizi bir məsələ düşündürdü, daşındırdı: elmin ən minimal məqsədlə, heç olmasa, qonşu planetlərdə ən bəsit şəkildə də olsa, bir həyat əlaməti tapmaq təşəbbüsü, məlum olduğu kimi, dəfələrlə ümidsizcəsinə nəticəsiz qalmışdı. Yerdənkənar şüurun mövcudiyyətinə güman az idi, daha sonra bunu qeyri-real, hətta utopik bir şey kimi qiymətləndirməyə başlamışdılar, çünki kosmik fazanın tədqiq edilməsi sahəsində atılan hər yeni addım bu şansı hətta nəzəri planda belə azaldırdı, hətta deyə bilərik ki, o, praktiki olaraq sıfıra enmişdi. Fərziyyələrimiz barədə məlumat verməyə cürət eləmirdik. Biz yeganə misilsiz vahid bioloji fenomen olan canlı həyatın yalnız Yer planetində mövcud olduğu barədə hər tərəfdə qəbul edilmiş fikri şübhə altına almaq qəsdində deyildik. Bu sahədəki şübhələrimizi başqalarına danışmağı özümüzə borc saymırdıq, çünki bu cür müşahidələr orbital stansiyada üzərimizə düşən vəzifəyə daxil deyildi.

      Kainatda Yerdənkənar şüurlu həyatın olduğunu sübut edən bir hadisə baş verəndən sonra artıq bizim üçün gec idi. Şüurumuzda sıçrayış əmələ gəldi, Kainat quruluşu haqqındakı təsəvvürlərimiz dəyişdi və birdən bizə agah oldu ki, əvvəlkindən fərqli olaraq, tamamilə başqa kateqoriyalarla düşünürük. Kainat quruluşunun keyfiyyətcə yeni dərki, yaşayışa olan yeni mövqeyinin kəşfi, yeni və qüdrətli bir şüur enerjisi ocağının mövcud

Скачать книгу