mən burada da, başqa yerdə də, evdə də özümü pis hiss edirəm, xüsusilə mənə elə gəlir ki, burada bizdən başqa, bizim kimi, damarlarında qan axan, hazır sığınacaq yeri olan heç kəs qalmamışdır. Mən tez-tez adamlar haqqında (əgər hələ də adam qalıbsa) belə şeylər eşidirdim: onlar abırla abırsızlıq arasında olan fərqə əhəmiyyət verməyərək, ancaq öz ehtiraslarını əsas tutaraq, təklikdə ya cəmiyyət içində gecə-gündüz o şeyləri edirlər ki, bu, onlara daha çox ləzzət verir. Həm də, ancaq sərbəst adamlar deyil, monastırda yaşayanlar da bu fikrə gəlmişlər ki, başqalarının etdiyini onlar da edə bilər, ,bu, onlara da layiqdir, buna görə itaət etmək andını pözaraq, cismani kefə qurşanmışlar, pözğun və əxlaqsız olmuşlar, ümid edirlər ki, bu yol ilə canlarını ölümdən qurtara bilərlər. Əgər vəziyyət belə isə (belə olduğu da göz qabağındadır), onda biz burada nə edirik? Nə gözləyirik? Nəyin arzusundayıq? Niyə biz, şəhərin başqa adamlarına görə, canımıza belə etinasızlıq və laqeydlik göstəririk. Biz özümüzü daha qiymətsizmi hesab edirik, ya da bizim canımız bədənimizə başqalarının canından daha möhkəm zəncirlə bağlanmışdır, bizə zərər yetirə bilən şeylərdən özümüzü qorumağa bizim ehtiyacımız yoxdur? Biz yanılırıq, öz-özümüzü aldadırıq: əgər belə düşünürüksə, bu bizim ağılsız olduğumuzu göstərmirmi? Bunu sübut etmək üçün, o amansız yoluxucu xəstəliyin nə qədər və neçə cavan oğlanlar, qadınlar "apardığını yada salmaq kifayətdir. Biz qorxaqlıq ya qayğısızlıq üzündən düşə biləcəyimiz vəziyyətdən, əgər istəsək, müxtəlif yollarla uzaqlaşa bilərik, buna görə də mən bir şey düşünürəm və bunu yaxşı tədbir hesab edirəm (bilmirəm siz mənim fikrimə şərik olacaqsınızmı): gəlin biz, ölümdən də pis hallardan uzaqlaşmaq üçün necə varıqsa, elə də şəhəri buraxıb, abırla şəhər ətrafındakı malikanələrə gedək, – bizim hər birimizin çoxlu malikanəmiz vardır. Orada heç bir hərəkətlə ağıl dairəsindən kənara çıxmayıb mümkün edə biləcəyimiz əyləncəyə, kefə və şənliyə başlayaq, bunu bizdən əvvəl etmişlər, indi də bir çoxları edirlər. Orada quşlar nəğmə oxuyur, yaşıl dərələr və tənələr, dəniz kimi dalğalanan zəmilər, min cür ağac görünür, səma orada daha aydındır, onun bizə qəzəbi tutsa da, əbədi gözəlliyini bizdən gizlətmir, bunlar bizim şəhərin çılpaq divarlarından çox-çox gözəl-dir. Hava o yerlərdə daha sərindir, belə bir zamanda həyat üçün lazım olan şeylər orada boldur, pis şeylər azdır. Orada kəndlilər şəhər camaatı kimi ölsələr də, xoşa gəlməyən təsirlər az olur, ona görə az olur ki, evlər də, camaat da şəhərdəkinə nisbətən azdır. Bir də ki, biz, əgər yanılmıramsa, heç kəsi atıb getmirik, əksinə, biz özümüzü doğrudan da tərk edilmiş hesab edə bilərik, çünki qohum əqrəba-mızdan ölənlər olmuş, qalanları da ölümdən qorxaraq, bizi fəlakət içində qoyub getmişlər, elə bil ki, biz onlara yadıq. Bu qayda ilə, biz buradan getsək, heç kəs bizi məzəmmət edə bilməz, getməsək, başımıza pis işlər gələ bilər, müsibətə düşərik, bəlkə də lap ölərik. Buna görə siz bu fikri düzgün hesab etsəniz, güman edirəm ki, biz yaxşı və ləyaqətli bir iş tutarıq: qulluqçularımızı çağırarıq, onlara buyruq verərik ki, lazımi şeyləri götürüb, bizim ardımızca gəlsinlər. Şəhərdən gedərik, vaxtımızı bir gün bir yerdə, o biri gün başqa yerdə keçirərik, vaxta görə könlümüz istəyən kimi əylənərik, kef çəkərik; tanrının bu müsibətə necə əncam çəkəcəyini görənə kimi (ölüm bundan tez üstümüzü almasa), bu qayda ilə yaşayarıq. Yaddan çıxarmayın ki, bizim buradan abırla çıxıb getməyimiz, bir çoxlarının burada qalıb nalayiq şəkildə vaxt keçirməsindən çox yaxşıdır.
O biri xanımlar Pampineyanı dinlədikdən sonra onun məsləhətini bəyəndilər, həm də dediklərinə qüvvət vermək üçün necə gedəcəkləri haqqında öz aralarında danışmağa başladılar, elə bil ki, buradan çıxan kimi yola düşəcəkdilər. Lakin çox düşüncəli bir qadın olan Filomena dedi: – Pampineyanın söylədiyi çox yaxşı sözdür, ancaq siz çox tələsirsiniz, belə tələsmək olmaz. Unutmayın ki, biz qadın xeylağıyıq, aramızda elə bir qadın yoxdur ki, o, qadınların ancaq öz ağlı ilə yaşamasının, kişilərin nəzarəti olmadan öz işlərini yoluna qoymasının nə demək olduğunu bilməsin. Biz qadınlar dalaşqanıq, qorxağıq, hər şeyə şübhə edirik; buna görə də mən çox qorxuram ki, özümüzə başqa bir rəhbər götürməsək, bizim bu cəmiyyətimiz çox tez dağılar; bu da bizim şərəfimizə böyük xələl gətirər. Buna görə, işə başlamazdan əvvəl yaxşı fikirləşmək lazımdır.– Yeliza dedi ki, doğrudur, kişi qadının başçısıdır, kişilərin rəhbərliyi olmadan bizim, başladığımız işlər çox az halda yaxşı nəticə verir. Biz axı belə kişini haradan tapaq? Hamımız bilirik ki, bizim qohum-əqrəbanın çoxu ölmüşdür, sağ qalanlar da dəstə-dəstə yığışıb başqa yerlərə qaçırlar, onların harada olduğunu da bilmirik; onlar da bizim qaçdığımız şeydən qaçırlar. Kənar adamı dəvət etmək yaxşı olmaz, buna görə, əgər işimizin yaxşı getməsini istəyiriksə, elə bir yol tapmalıyıq ki, sonra şənlik və dinclik axtardıgımız yerdə biabır olub xəcalət çəkməyək.
Xanımlar bu qayda ilə söhbət edərkən, kilsəyə üç cavan oğlan girdi, bunlardan ən cavanının yaşı iyirmi beşdən az olmazdı; nə zamanın müsibəti, nə dostlarının, ata-analarının, qohumlarının ölümü, nə də ölüm qorxusu onların qəlbində sevgi odunu nəinki söndürməmişdi, bunu heç soyutmamışdı da. Onlardan birinin adı Pamfilo, ikincisinin adı Filostrato, üçüncüsünün də adı Dioneo idi. Onlar şən, güşad və oxumuş adamlardı. İndi isə, belə bir ümumi qarışıqlıq içində, ən böyük təsəlli olaraq, öz sevgililərini axtarırdılar, onları da təsadüfən bu yeddi xanımın içərisində tapdılar. O biri xanımların da bir neçəsi gənclərdən bəzisinin qohumu çıxdı. Xanımlar onları daha əvvəl gördülər, buna görə Pampineya gülümsəyərək dedi: – Tale bu ağıllı və ləyaqətli gəncləri bizim yanımıza göndərməklə, görünür, işimizdə bizə kömək etmək istəyir; onlar bizim rəhbərimiz və xidmətçimiz olar,– əgər biz onları bu vəzifəyə götürməkdən imtina etməsək. – Utandığından Neifilanın üzü qızardı, çünki o, cavanlardan birini sevirdi; dedi ki: – Aman allah, Pampineya, bir fikirləş gör nə deyirsən! Mən yəqin bilirəm ki, onlardan heç birinə yaxşı sözdən başqa ayrı söz demək olmaz, mən onları bundan da böyük işə yararlı hesab edirəm, elə düşünürəm ki, onların məclisi ancaq bizim üçün deyil, bizdən daha gözəl, daha ləyaqətli qızlar üçün xoş və hörmətli bir məclis olardı. Bu qızlardan bəzisini onlar sevirlər, bu, hamıya məlumdur. Qorxuram ki, onları özümüzlə götürsək, nə bizim, nə onların təqsiri olmadan, bizim haqqımızda pis-pis sözlər yayılsın, ya da bizi məzəmmət eləsinlər. – Onda Filomena dedi: – Bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur, biz namusla yaşayaq, heç bir vicdan əzabı çəkməyək, qoy nə deyirlər desinlər, tanrı və həqiqət bizi müdafiə edər. Onlar getməyə razılıq versə, biz doğurdan da, Pampineya kimi, deyə bilərik ki, tale bizə kömək etmək istəyir.
O biri qızlar bu sözləri eşitdikdən sonra sakit oldular. Hamının razılığı ilə bu qərara gəldilər ki, cavan oğlanları çağırıb, öz fikirlərini onlara desinlər, xahiş etsinlər ki, iltifat buyurub onlarla bərabər yola çıxmağa razı olsunlar. Qərardan sonra bircə kəlmə də söz söyləmə-dilər, Pampineya yerindən qalxıb, cavanlara sarı getdi. Cavanlar ayaq üstə durub, onlara baxırdılar. Pampineya
