илгагини Турғунбой очди. Зарб билан уйга отилган ота рўпарасида турган йигитни кўриб, серрайганича қотиб қолди. Бир зум шу зайлда тургач сўради:
– Нима қилиб юрибсан бу ерда, аблаҳ?!
– Аблаҳ деманг, куёв бўлмоқчиман.
– Қандай юзинг чидайди шу сўзни айтишга? Сенга қизимнинг тирноғини ҳам тутқизмайман. Йўқол кўзимдан!
– Тутқизмай бўпсиз, – деди Турғунбой босиқ. – Бадном қиламан, мана ўзингиз ҳам кўриб турибсиз хонасидан чиқаётганимни.
Соҳиб аканинг боши эгилди. Ёнидан Турғунбойнинг лип этиб ўтиб кетганини ҳам сезмади. “Эсиз болам!” деганича ўзини ерга отди.
Бурчакда эса қиз ҳўнг-ҳўнг йиғлар эди…
Эртасига кечқурун маҳалланинг икки кексаси совчи бўлиб кирди. Уларга Турғунбой ўз макрини ростдай қилиб тушунтирган эди: гўё қиз ҳам уни хуш кўрар эмиш. Бу кирди-чиқди анчадан бери давом этаётган эмиш.
Бечора отанинг мағрур боши бу шармандаликдан эгилди. Номусларга чидамаганидан: “Битта қизим йўқ энди, наҳотки авайлаб ўстирган болам юзимга қора суртса”, деб куйиб ёнарди. Ниҳоят қизининг арз-додига қарамай никоҳлаб берди. Тўй-тўй эмас, аза бўлиб ўтди.
Орадан икки ой ўтар-ўтмас, ёш келинни олиб Турғунбой бошқа районга ишга кетди. Минг қилса ҳам фарзанд-да, кўнгли қолган бўлса ҳам ота ич-ичдан эзиларди. Ёшгина қизи у енгилтак билан қандай яшаётган экан…
Онаизорнинг фарёдига эса олам титрарди.
Орадан бир ярим йил ўтганда “Оиламизда қиз туғилди”, деб Моҳирадан хат келди. Моҳира шўрлик дуои саломдан сўнг буларнинг боришини такрор-такрор сўраган эди. Ота гина-кудуратга қарамай, неварага совға-саломлар олиб жўнайман деб турганда, қишлоқдаги кўпчилик эркаклар қатори у ҳам фронтга чақириқ қоғози олди.
Кузатгани чиққан Холида опа ўн тўрт ёшли Шоҳидани етаклаб, уч ёшли Саодатни кўтариб олган эди. Кўзидаги ёши шашқатор, узоқдаги қизининг отасини кўролмай қолаётганидан қалби яра. Буларнинг аччиқ аламига монанддай ҳаво ҳам дим, тўзонли. Вагонларга чиқишга буйруқ берилганда Соҳиб ака қизларининг пешонасидан ўпди. Хотинининг кўзига тикилиб, бир нарса томоғини бўғаётгандай хирқираб гапирди.
– Болаларга эҳтиёт бўл. Энди сен буларга ҳам отасан, ҳам она. Мен келгунча Моҳиранинг олдига кўчиб бориб тургин. Болагина ёлғиз қийналмасин, – дея кейин бир зум жим қолди. Юзини четга бурди. – Мабодо… мабодо келмай қолсам… Ахир буни уруш дейдилар! Мабодо келолмай қолсам, бу иккаласини, албатта, ўқит…
Холида опа чидай олмади, ўкириб ўзини эрининг кўксига отди. Шу пайт узун гудок чинқирди. Поезд аста-секин тезлашиб, вагонлар узоқлаша бошлади. Холида опа анча ергача вагоннинг тутқичидан ушлаганича югуриб борди-да, поезд тезликни оширгандан сўнг қолиб кетди.
Йигирма йиллик қадрдон умр йўлдошидан биринчи марта ажралиб қолаётгани учун кўзлари ҳижрон ёшларига тўла эди. Шунингдек, узоқдаги тўнғич фарзандининг ота дийдорини кўролмай қолганидан ҳам ўртаниб, дили вайрон эди. Ёнидаги икки гўдагига бугундан бошлаб ҳам ота, ҳам она бўлиб
