қочамиз.
Йигитнинг кўз ёшлари қизнинг юрагига найзадек ботарди. Икки ёш бир қарорга келди. Меҳмет лўли бўлади! Лекин қандай қилиб? Иккиси ҳам шу ҳақда бош қотирарди. Илмсиз жамиятнинг илмсиз болалари бир хатони қўйиб, иккинчисига ўтишмоқда эди.
Бир томондан Меҳмет билан Салима, бошқа тарафдан Само билан Серпил кейинги кунлари лўли бўлмаган бир инсоннинг қандай қилиб лўли бўлиш мумкинлиги ҳақида бош қотиришарди. Кимдан сўрашса, «Бунақасини биринчи эшитишим», деб турарди. Уларнинг ҳар тўрталаси қўлларидан ҳеч нарса келмаслигидан қайғуга ботишарди. Салима Самонинг дардини англагани учун уни юпатишга киришди:
– Шу ерда бир қарама-қаршилик бордек. Ўғри лўлилар билан лўли бўлмаган ўғриларнинг қиз олиб, қиз бермаслигини тушунса бўлади. Лекин яхши лўлиларнинг қизини нима учун яхши бир оила келин қилмаслиги керак. Боз устига қиз дурустгина бўлса?
Улар ўзлари тўғри деб билган ҳар нарсани бир-бирларига айтишарди. Шу тариқа ичларидаги исён оловини ўчиришга уринишарди. Аммо, ҳар не қилишмасин, ҳаракат нуқталари хато бўлгани учун улар боши берк кўчада эдилар. Бир қадам ҳам олдинга юра олишмас, очиқ кўчага қандай кириш мумкинлигини ҳам билишмасди.
Салима билан Само, ниҳоят, хайрлашишди. Салима уйига қайтаркан, боши ғувилларди. «Лўли бўлишнинг имкони бўлса, мен ҳам лўли бўламан», деган гапини у ҳеч ҳам унутолмасди. Ажрашган эри тушди ёдига. У хотинининг лўли қавмидан эканини билгач, унга бўлган муҳаббатидан асар ҳам қолмаганди!
Уйига яқинлашганида, шом азони эшитила бошлаганди. Азон овози келган тарафга қараганида, баланд миноралар кўзга ташланди. Бир муддат минораларга термилиб қолди. Ўзи сезмаган ҳолда минғирлади.
– Модомики, бизни ёқтирмас экан…
Бўғзига нимадир тиқилгандек бўлди. У ҳам нотўғри «фатво»ни эшитган, унинг юрагида яширин бир ғазаб вужудга келганди. Дафъатан бир қўрқувни ҳис этиб, шаккок ўйларни миясидан қувишга уринди. Қатъий қарорга келди: эртага Само билан бирга бирор мулланинг ёнига бориб, бу масалага аниқлик киритади. Зотан, бир-бирини жондан ортиқ севган икки инсон мавҳум бир сабабга кўра ажрашиб кетишини у истамасди. Унга ҳеч ким ёрдам қилмасди, аммо у бошқаларга ёрдамлашарди.
Само ўша кечаси ухламади. Салимани кўриши билан хурсанд бўлиб, у томонга отилди.
– Кел, опажоним, сен менга ҳозир жуда ҳам кераксан.
Салима шивирлаб жавоб берди:
– Юр, бир имомга бориб, бу масалани яхшилаб ўрганамиз. Бу масала менинг ҳам иззат-нафсимга тегяпти. Меҳметга ҳам жуда ичим ачиди.
Само онасини аранг кўндирди. Салиманинг таъсири остида ундан рухсат олди. Кўчага чиққанларида Само Салимадан сўради:
– Нега фақат Меҳметга ичингиз ачишади? Мен одам эмасманми? Аслида менга кўпроқ ачинишингиз керак эмасмиди?
Салима қадамларини тезлатиб, жавоб берди:
– Сен унинг устунроқ кўринадиган ирқига кириш учун уриняпсан. Аммо у сени ўйлаб, сенинг камситилиб келинаётган қавмингга киришни истаяпти. Фарқини сезяпсанми?
