Без идеягә хезмәт итәбез. Без хәтта бушка да эшли алабыз. Шуңа күрә, болар беркая да бара алмыйлар дип, безгә түләмиләр. Ә боз артистларына түләмәсәң, китә дә бара. Уйларга теләмәүчеләргә без кирәк түгел, мондагы «артистлар» кирәгрәк. Шуңа күбрәк түлиләр. Акчага резина, футбол… куучылар күбәйгән саен, кешелек дөньясы аңгыралана бара.
Эшмәкәр. Димәк, мин аңгыра?
Артист. Аңгыра түгел, надан, ялкау һәм сакаллы адәм баласы. Син спектакль караганда арыйсың, чөнки уйларга иренәсең.
Эшмәкәр. Ә нигә кирәк уйларга?
Артист. Кайвакыт мин дә шулай уйлыйм. Чыннан да, нигә уйларга? Ник тагын шунда дөньясы мәтәлеп китми. Нигә ул тел, милләт дип сөйләнүләр? Нинди телдә сөйләсәң дә барыбер түгелмени? Сөйләшмәскә дә була хәтта. «Шайба! Гол!» дигән сүзне кычкырырлык телең булса җитмәгәнме? Ләкин бит хайванның да алай кычкырырлык теле бар.
Эшмәкәр. Сиңа шул тел кирәк тә милләт кирәк.
Артист. Сиңа да кирәк ул.
Эшмәкәр. Юк, миңа барыбер. Мин – бизнесмен. Акчаның теле дә, милләте дә юк.
Артист. Бар, дускай. Теле, милләте булган акча дөньяда кыйммәт йөри. Чөнки ул акча басучыларның үз телләре бар, милләте бар.
Эшмәкәр. Күңелсез синең белән.
Артист. Мин түгел, син үзең мине эзләп табасың.
Эшмәкәр (паузадан соң). Шулай шул. (Кесәсеннән эчемлек салынган җыйнак кына савыт чыгара.) Йотып куясыңмы?
Артист (савыт авызыннан йотып куеп). Театрга коньяк салынган савыт тотып килмиләр иде элек. Хоккей, футбол болельщиклары ул заразаны ияртеп килде. Театр ул аек акыллылар йөри торган урын шул.
Эшмәкәр. Син алай ук нитмә инде. Спорт кирәк булмаса, кешеләр уйлап чыгармас иде.
Артист. Әйтеп торам мин сиңа – бу спорт түгел. Бу – тамаша. Менә синең белән мин кәшәкә тотып шайба куып йөрсәк, ул спорт булыр иде. Бу – спорт белән шөгыльләнергә иренчәк адәм балаларының тамашасы гына. Элек гладиаторлар сугышын карап кемнәрдер кәеф-сафа корганнар, хәтерлә.
Эшмәкәр. Кемнәр алар гладиаторлар?
Артист. Коллар. Шулар сугышып берсен берсе үтергәннәр. Шуны карап кул чабып торганнар.
Эшмәкәр. Хәзерге хоккеистлар, футболистлар кол түгел, агай-эне. Алар – миллионерлар.
Артист. Хәзер дөнья үзгәрде инде. Хәзер трибунада акырып утыручылар – коллар.
Эшмәкәр. Мин дәме?
Артист. Син дә, бүтәннәр дә. Хәтта иң өстәге аерым кабиналарда утыручылар да.
Эшмәкәр. Син нәрсә инде?
Артист. Нәрсә инде дип… Артист кына шул…
Эшмәкәр. Да-а-а… Кызык синең белән.
Артист. Әле генә күңелсез дигән идең.
Эшмәкәр. Күңелсез дә, кызык та. Сиңа нәрсә, монда кызык түгел инде, әйеме? Безнекеләр отса да, оттырса да барыберме?
Артист. Кайда соң монда безнекеләр? Менә авылда малай чакта без уйный идек, күл каткач. Анда безнең урамныкылар һәм дә түбән очныкылар ярыша идек. Монда кайсы синеке? Монда синеке дә, минеке дә юк. Монда акча уены.
Эшмәкәр. Сөйләшеп булмый синең белән. Нәрсә, кайтып китәбезме, карап бетерәбезме?
