көрүҥнүүр. Оһох уҥа өттүгэр бэйэ оҥоһуута остуол, икки эрэ киһи батыан сөп быһыылаах.
– Устудьуон дьонтон элбэҕи көрдөөбөппүн, ыйга отут солкуобай уонна уокка оттор маскытын бэйэҕит булунаҕыт, – хаһаайын боппуруоһу быһаччы быһаарсар киһи буолла.
Устудьуон ыйдааҕы истипиэндьийэтэ 56 эрэ солкуобай, онон холбоон мөһөөх уон иккиттэн чиэппэрэ куортамҥа барарыттан Бэргэн иһигэр төһө да ыарырҕата санаатар, сөбүлэһэригэр тиийдэ: «Ыксаатахха, харабыл эҥин курдук туох эмэ быстах үлэҕэ киириллиэ уонна эһиил бүтэрэр сылбытыгар истипиэндьийэбит арыый эбиллиэхтээх, оттон дьиэ диэн дьиэ, үрдүбүтүгэр кэм кырыыһалаах буолабыт», – дии санаата уонна ыйытта:
– Хас массыына маһынан сыл тахсарбыт буолла?
– Ээ, пахай, биир массыынан ыллыы-туойа кыстыыгыт, кыратык отуннугут да, таһырдьа куотардыы итиинэн оргуйар баанньык буолар, – диэн хаһаайын дьиэтин хайҕаата уонна дьээбэлэнэн мүчүк гынна: – Бачча эдэр оҕолор уотунан умайа сырыттаххыт, оттубатаххытына да ити орон үрдүгэр түүҥҥү үлэ-хамнас тоҥорбото буолуо ээ, һа-һа-һаах! Биир биллэр бэйиэттэн: «Оҕоҥ тоҕо элбэҕий?» – диэтэхтэринэ: «Дьиэм тымныы, дьиэм тымныы», – диир сурахтааҕа. Һа-һа-һаах!
Бэргэннээх Ксенья сирэй-сирэйдэрин көрсөн эрэ кэбистилэр, киһилэрэ толоос соҕустук үөрэрин-көтөрүн хайалара да биһирээбэтэ, арай кыыс моонньуттан саҕалаан, иэдэстэрэ кытаран хааллылар.
– Чэ, ити курдук, – диэтэ Бэргэн, киһилэрин халыҥ соҕус оонньоһуутуттан саллан, кэпсэтиини бүтэрэ охсоору, – Ксенья сотору соҕуруу сынньана барар, мин иһит-хомуос аҕалыам уонна каникулбар дойдулуубун, аны күһүн үөрэх аһыллыбытын кэнниттэн кэлиэхпит.
– Чэ, сөп, – Дьарааһыннара боччумура охсон Бэргэнниин илии тутуста уонна үһүөн таһырдьа таҕыстылар, дьиэлээх хаһаайын олбуор ааныгар диэри атаарарыгар саҥата-иҥэтэ хам буолбат:
– Биир усулуобуйалаахпын – түүн олус хойутаабаккыт, уонтан киэһэ кэлииккэ лип хатанар.
– Биирдэ эмэ бырааһынньыкка хойутаатахпытына, ыалга хоно хаалыахпыт, онтон атыныгар эрдэ баар буолуохпут, эчи бу диэки түүн сырыыланар куттала да бэрт ини…
– Һа-һа-һах! – Дьарааһын мааһа табыллан күллэ, – дьэ, кырдьык, бэйэтин дууһатыгар өстөөх эрэ киһи биһиги оройуоммутугар түүн мэнээктиэн сөптөөх.
Кыыстаах уол эмиэ быыллаах-буордаах уулуссаларыгар баар буоллулар.
– Куһаҕана суох дьиэ дии? – диэтэ Бэргэн, арыый тэйэ түспүттэрин кэнниттэн.
– Хаһаайын хайдах эрэ балабыай тыллаах-өстөөх, киһини кыбыһыннарыах да, өһүргэтиэх да курдук, – Ксенья санаатын малтаччы эттэ.
– Ээ, кырдьаҕас дьон бары итинник тылга тииһэр буолан хаалаллар, туох буолуой, санааҕар тутума уонна куоракка дьиэ дэбигис көстүбэт, итини да былдьыы иликтэринэ кэпсэтэн, ылар буолбуппутугар махтал, – диэтэ уол, кыыһы саарбаҕалаппат гына.
– Тылга тииһии – кырдьыы бэлиэтэ, – диэн, Ксенья бэйэтэ-бэйэтиниин кэпсэтэрдии ботугураата.
Сотору Ксенья соҕуруу көттө, оттон
