арзу само (араб.) – Ер, Ер ва осмон.
8
Арз (араб.) – баён, маълумот. Бу ўринда зорланиш, шикоят маъносида.
9
Ёфас – Нуҳ алайҳиссаломнинг ўғли. Тарихий манбаларда туркий қавмлар Ёфаснинг фарзандлари сифатида зикр этилади.
10
“Вақойиъ” (араб.) – воқеалар. “Бобурнома”нинг асл номи.
11
Илтизом (араб.) – мажбурият, лозим топмоқ.
12
Ложарам (араб.) – шубҳасиз, ноилож, шунинг учун.
13
Таарруз (араб.) – қаршилик кўрсатиш. Бу ўринда эътироз.
14
Умаршайх мирзо – Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг отаси, соҳибқирон Амир Темурнинг ўғли Султон Муҳаммаднинг ўғли Султон Абусаиднинг ўғли, Фарғона вилоятининг подшоси. У 1494 йилда вафот этгач, тахтга 12 яшар Бобур ўтиради.
15
“Хамсатайн” (араб.) – икки бешлик. Икки “Хамса” (Низомий ва Хисрав Деҳлавийлар “Хамса”си).
16
Бу сатр эски нашрларда “Ғарибингға тараҳҳум айлағилким, анда жонидур” тарзида берилган.
17
Мавсум (араб.) – аталиш, номланиш.
18
Тунд (форс.) – қаттиқ, совуқ, кучли.
19
Бодия (араб.) – чўл, дашт, саҳро.
20
Мезон, мизон (араб.) – ўлчов, тарози. Бу ўринда ўлчовли умр маъносида.
21
Халқ мулки.
22
Ифрот (араб.) – ҳаддан ошмоқ.
23
Кордида ва кордон (форс.) – иш кўрган, иш билувчи, тажрибали.
24
Нашот (араб.) – шодмонлик, севинч.
25
Инбисот (араб.) – шодлик, хурсандчилик.
26
Бундай элни ҳар ким енга олади маъносида.
27
“Эсланг, Иброҳим (ўз ўғли) Исмоил билан биргаликда уй (Байтуллоҳ)нинг пойдеворини кўтарганларида, (шундай дуо қилдилар): “Эй, раббимиз, биздан (ушбу ишимизни) қабул эт. Албатта, Сен эшитувчи ва доно зотдирсан”. (Қуръони карим, Бақара сураси, 127-оят). Абдулазиз Мансур таржимаси.
28
Бидоят (араб.) – бошланиш, ибтидо, аввал.
29
Расад (араб.) – мунажжимлар кузатиши. Расад боғламоқ – астрономик жадвал тузмоқ.
30
“Зичи Кўрагоний” – зиж, зич – астрономик тақвим, жадвал. Кўрагон – соҳибқирон Амир Темурнинг лақаби. Темурийларга дахлдор. “Темурийларнинг астрономик жадвали”.
31
Аҳком (араб.) – ҳукмлар. Астрономияда юлдузлар сайри ва ҳолатини тадқиқ этиш.
32
Олот, олат (араб.) – асбоб.
33
Уч қаватлик.
34
&nbs
