yerde daha fazlasını yaptığımı düşünmüyorum. Khryses duasının çevirisinde aramızdaki fark; -Dr. Leaf’in “Eğer bir tapınak yaptıysam…” vb. diye çevirdiği kısmı, benim “Eğer tapınağını çelenklerle süslediysem…” vb. diye çevirmemdir- söz konusu mesele değil, Liddell ve Scott’un tercümelerini tercih etmem sebebiyledir. Çok çabuk itiraf etmeliyim ki Dr. Leaf çoğunlukla Homeros’un sözlerini sıkı sıkıya korudu, fakat metne sadık kalmasından ziyade -en nihayetinde ne o ne de bir başkası bağlı kalamaz- büyük teşebbüslerden vazgeçerek (kasıtlı olduğu kuşkusuz) ve aynı zamanda dilin kolay, müzikal akıcılığı ile orijinalinin ruhunun büyük çoğunluğunu kaybettiğine inanıyorum.
Son sözlerim, Dr. Leaf’in nail olmadığı şerefi talep ettiğim izlenimini uyandırabilir. Böyle bir iddiada bulunamam. Tek iddiam, “İlyada”nın daha az şiddet içeren bölümlerini İngilizce okuyan okurlar için daha ilgi çekici hâle getirmekte elimden gelenin en iyisini yaptığımdır. Çok daha fazla şiddet içeren kısımlar ilginç hâle getirilemez, doğrusu kültür seviyesi yüksek olan okuyucu dikkate alınırsa böyle bir şeyin yapılıp yapılamayacağı ya da yapılmaya teşebbüs edilip edilmediği hakkında şüphelerim var. Yazılmaları gerekir -ki zaten yazılmışlar- ancak açıkçası Homeros sık sık bunları sabırsızlıkla yazmıştır ve gerçek savaş ona hem tatsız hem de çok yabancı gelmiştir. Bereket versin ki “İlyada”da insanların genellikle düşündüğünden çok daha az savaş ve dövüş vardır.
Bir cümle daha söyleyip bitiriyorum. Tercümemi en az not11 içerecek şekilde yaptım ki “Odise”nin tercümesinin tamamı basıldığında “İlyada” hakkındaki genel düşüncelerimi yapılacak başka bir çalışma ile aktarabileyim. Nihayet, son kitabım, “The Authoress of the Odyssey”den (“Odise’nin Yazarı”) aldığım tepkiler, genel okuyucunun Tanrılar ve kahramanların son yıllarda popülerleştirilmeye çalışılan isimler yerine Latin isimleri daha çok tercih ettiğine beni ikna etti: Bu yüzden, Pope, Bay Gladstone ve Lord Derby’nin çok uzun zamandır halkı alıştırdığı terminolojiye bağlı kalmakta hiçbir tereddüdüm yok.12
İLYADA’DAKİ BAŞLICA KARAKTERLER, SOYLARI VE MEVKİLERİ
(İsimlerin, Romalıların kullandığı biçimleri parantez içinde verilmiştir.)
ZEUS (Jove): Kronos’un (Satürn) oğlu; Tanrıların kralı ve göklerin hâkimi, insanların kaderinin belirleyicisi.
POSEİDON (Neptün): Kronos’un oğlu; denizlerin kralı; Yunanları kayırır.
HADES: Kronos’un oğlu; ölülerin yeraltı ülkesinin kralı.
HERA (Juno): Kronos’un kızı ve Zeus’un karısı; Tanrıların kraliçesi; Yunanları kayırır.
ATHENA (Minerva): Zeus’un kızı; Yunanları kayırır.
APOLLON: Zeus ve Leto’nun oğlu; Truvalıları kayırır.
ARTEMİS (Diana): Zeus ve Leto’nun kızı; Truvalıları kayırır.
AFRODİT (Venüs): Zeus ve Dione’nin kızı; Truvalıları kayırır.
ARES (Mars): Zeus’un oğlu; Truvalıları kayırır.
HEPHAİSTOS (Vulcan): Zeus ve Hera’nın oğlu; Yunanları kayırır.
HERMES (Merkür): Zeus’un oğlu; Truvalıları kayırır.
İRİS: Tanrıların habercisi.
PAEAN: Tanrıların hekimi.
THETİS: Bir deniz perisi; bir ölümlü olan Peleus’la evli; Aşil’in annesi.
SKAMANDROS NEHRİ’NİN TANRISI: Ksanthos olarak da bilinir; Truvalıları kayırır.
Yunanlar; Homeros tarafından Akhalar, Danaolar veya Argoslular olarak da adlandırılır.
AGAMEMNON: Atreus’un oğlu; Argos ve Miken kralı; ordunun lideri.
MENELAOS: Atreus’un oğlu, Agamemnon’un kardeşi ve Helen’in kocası; Sparta kralı, Lakedaimon kralı olarak da bilinir.
AŞİL: Peleus ve Deniz Perisi Thetis’in oğlu, Zeus’un oğlu Aeacus’un torunu; Phtia ve Hellas’tan Myrmidonların kralı.
NESTOR: Neleus’un oğlu; Pylos ve Dorion’un yaşlı kralı; Antilokhos ve Thrasymedes’in babası.
ODYSSEUS (Ulysses): Laertes’in oğlu ve Penelope’nin kocası; İthake kralı ve Kefalonialıların lideri.
AİAS: Telamon’un oğlu; Salamislerin hükümdarı.
AİAS: Oileus’un oğlu; Lokrislerin hükümdarı.
DİOMEDES: Tydeus’un oğlu ve Oineus’un torunu; Orta Argos, Tiryns ve Aegina’nın kralı.
İDOMENEUS: Deukalion’un oğlu ve Minos’un torunu; Girit kralı.
TLEPOLEMOS: Herakles’in oğlu; Rodos Adası’ndan.
PATROKLOS: Menoitios’un oğlu; Aşil’in dostu ve yoldaşı.
PHOİNİKS: Amyntor’un oğlu; Aşil’in babasının üvey oğlu ve Aşil’in eski arkadaşı; Phtia’daki Dolopianların hükümdarı.
STHENELOS: Kapaneus’un oğlu; Diomedes’in dostu.
MERİONES: Molos’un oğlu; İdomeneus’un dostu ve yoldaşı.
ANTİLOKHOS: Nestor’un oğlu.
TEUKROS: Telamon’un gayrimeşru çocuğu; ilk Aias’ın yarı kardeşi; okçu.
KALKHAS: Thestor’un oğlu; kehanetleri gören ve yorumlayan kişi.
MAKHAON: Şifacı Asklepios’un oğlu; Yunanların hekimi.
THERSİTES: Yunan askerlerinin en çirkini; hiç susmadan konuşur.
ASKALAPHOS: Minyoların lideri Ares’in oğlu.
TALTHYBİOS ve EURYBATES: Yunanların habercileri.
PRİAMOS: Laomedon’un oğlu ve Truva’nın kralı; Tros ve Zeus’un oğlu; Dardanos’un soyundan.
PARİS: Aleksandros olarak da bilinir; Priamos’un oğlu; Helen’i baştan çıkaran adam.
HEKTOR: Priamos ile Hekabe’nin oğlu; Andromakhe’nin kocası; Truva ordusunun kumandanı.
HELENOS: Priamos’un oğlu; Truvalıların kâhini.
DEİPHOBOS ve LYKAON: Priamos’un oğulları.
ANTENOR: Priamos ve Truvalıların yaşlı danışmanı.
SARPEDON: Zeus ve Laodamia’nın oğlu; Bellerophontes’in torunu; Lykia önderi.
GLAUKOS:
Butler’ın çok seyrek bulunan ve çok da yardımcı olmayan notları dâhil edilmemiştir.
Tanrı ve Tanrıçaların isimleri tekrar Yunancaya çevrilmiştir.
