о Харальде Прекрасноволосом»
Рукописи, издания, переводы:
См. во Введении раздел «Круг земной».
Текст
Публикуется по изданию: Snorri Sturluson. Heimskringla. I / Bjarni Aðalbjarnarson
(ÍF. В. XXVI). 1941. Bis. 94-149.
XXIV. kapítuli
Rǫgnvaldr Mœrajarl var inn mesti ástvinr Haralds konungs, ok konungr virði hann mikils. Rǫgnvaldr átti Hildi, dóttur Hrólfs nefju. Synir þeira váru þeir Hrólfr ok Þórir. Rǫgnvaldr jarl átti ok frillusonu. Hét einn Hallaðr, annarr Einarr, inn þriði Hrollaugr. Þeir váru rosknir, þá er inir skírbomu brœðr peira váru bgrn. Hrólfr var víkingr mikill. Hann var svá mikill maðr vexti, at engi hestr mátti bera hann, ok gekk hann, hvargi sem hann for. Hann var kallaðr Ggngu-Hrólfr. Hann herjaði mjǫk í Austrvegu. Á einu sumri, er hann kom ór víkingu austan í Víkina, þá hjó hann þar strandhggg. Haraldr konungr var í Víkinni. Hann varð mjǫk reiðr, þá er hann spurði þetta, því at hann hafði mikit bann á lagt at ræna innan lands. Konungr lýsti því á þingi, at hann gerði Hrólf útlaga af Nóregi. […] (Bls. 123)
XXXII. kapítuli
Guthormr, sonr Haralds konungs, hafði landvgm fyrir Víkinni, ok for hann með herskipum it ýtra. En er hann lá í Elfarkvíslum, þá kom þar Sglvi klofí ok lagði til bardaga við hann. Þar fell Guthormr. Hálfdan svarti ok Hálfdan hvíti lágu í víking ok herjuðu um Austrveg. Þeir áttu orrostu mikla á Eistlandi. Þar fell Hálfdan hvíti. Eiríkr var at fóstri með Þóri hersi Hróaldssyni í Fjgrðum. Honum unni Haraldr konungr mest sona sinna ok virði hann mest. Þá er Eiríkr var tólf vetra gamall, gaf Haraldr konungr honum fimm langskip, ok for hann í hemað, fyrst í Austrveg ok þá suðr um Danmgrk ok um Frísland ok Saxland, ok dvalðisk í þeiri ferð fjóra vetr. Eptir þat for hann vestr um haf ok herjaði um Skotland ok Bretland, írlnad ok Val-land ok dvalðisk þar aðra fjóra vetr. Eptir þat for hann norðr á Finnmgrk ok allt til Bjarmalands, ok átti hann þar orrostu mikla ok hafði sigr. […] (Bls. 134–135)
XXXIII. kapítuli
[…] Hann gaf sonum sínum í hverju þessu fylki hálfar tekjur við sik ok þat með, at þeir skyldu sitja í hásæti, skgr hæra en jarlar, en skgr lægra en sjálfr hann. En þat sæti eptir hans dag ætlaði sér hverr sona hans, en hann sjálfr ætlaði þat Eiríki, en Þrœndir ætluðu þat Hálfdani svarta, en Víkverjar ok Upplendingar unnu þeim bezt ríkis, er þar váru þeim undir hendi. Af þessu varð mikit sundrþykki enn af nýju milli þeira brœðra. En með því at þeir þóttusk hafa lítit ríki, þá fóru þeir í hernað, svá sem sagt er, at Guthormr fell í Elfarkvíslum fyrir Sglva klofa. Eptir þat tók Óláfr við því ríki, er hann hafði haft. Hálfdan hvíti fell á Eistlandi, Hálfdan háleggr fell í Orkneyjum. Þeim Þorgísli ok Fróða gaf Haraldr konungr herskip, ok fóru þeir í vestrvíking ok herjuðu um Skotland ok Bretland ok írland. Þeir eignuðusk fyrst Norðmanna Dyflinni. Svá er sagt, at Fróða væri gefinn banadrykkr, en Þorgísl var lengi konungr yfir Dyflinni ok var svikinn af írum ok fell þar. (Bls. 137–138)
XXXV. kapítuli
Bjǫrn, sonr Haralds konungs, reð þá fyrir Vestfold ok sat optast í Túnsbergi, en var lítt í hemaði. Til Túnsbergs sóttu rnjgk kaupskip bæði þar um Víkina ok norðan ór landi ok sunnan ór Danmgrk ok af Saxlandi. Bjǫrn konungr átti ok kaupskip í ferðum til annarra landa ok aflaði sér svá dýrgripa eða annarra fanga, þeira er harm þóttisk hafa þurfa. Brœðr hans kǫlluðu harm farmann eða kaupmann. Bjǫrn var vitr maðr ok stilltr vel ok þótti vænn til hǫfðingja. Hann fekk sér gott kvánfang ok makligt. Harm gat son, er Guðrøðr hét. Eiríkr blóðøx kom ór Austrvegi með herskip ok lið mikit. Hann beiddisk af Bimi, brœðr sínum, at taka við skǫttum ok skyldum þeim, er Haraldr konungr átti á Vestfold, en hinn var áðr vanði, at Bjǫrn fœrði sjálfr konungi skatt eða sendi menn með. Vildi hann enn svá ok vildi eigi af hǫndum greiða. […] (Bls. 140)
Перевод
Глава 24
Рёгнвальд, ярл Мера1, был самым любимым другом конунга Харальда2, и конунг очень ценил его. Рёгнвальд был женат на Хильд, дочери Хрольва Носатого. Их сыновьями были Хрольв и Торир. Ярл Рёгнвальд имел сыновей также и от наложницы. Одного звали Халлад, другого – Эйнар, третьего – Хроллауг. Они были взрослыми, когда их законнорожденные братья были еще детьми. Хрольв был великим викингом3. Он был такого большого роста, что ни один конь не мог носить его, и ходил он пешком, куда бы ни направлялся. Его называли Хрольв Пешеход4. Он много воевал в Аустрвегах5. Однажды летом, когда он пришел из викингского похода6 с востока в Вик7, он убил много скота на морском побережье. Конунг Харальд был в Вике. Он был очень рассержен, когда узнал об этом, поскольку он наложил самый суровый запрет на грабежи внутри страны. Конунг оповестил поэтому на тинге8, что он объявляет Хрольва вне закона9 в Нореге. [Хильд, мать Хрольва, отправилась к конунгу просить за Хрольва, но ее просьбы оказались безуспешными.]10
Глава 32
Гутхорм, сын конунга Харальда, ведал обороной Вика, и плавал он на боевых кораблях вдоль побережья. И когда он стоял в устье Эльва, прибыл туда Сёльви Раскалыватель и
