Պոեմներ, առակներ, հեքիաթներ. Աթաբեկ Խնկոյան

      Արքա ընտրեցին մանկան բերողին

      թեև մի եղնիկ մեծ էր մանուկից:

      – Մարդն է, ասացին, աշխարհի արքան,

      արքայի արքան՝ հզոր արծիվն է.

      մարդուն բերողը թող լինի արքա:

      Կեցցե մեր արքան, մեր արծիվ արքան,

      իր հարյուր տարին թող նա բոլորի, —

      կղղացին ժայռի սեգ արծիվները,

      մանկան բերողին ընտրեցին արքա:

      Եվ սեգ արծիվը բազմեց իր գահին

      Պետք է զոհվեին բոլոր որսերը,

      դարագլուխ էր և նոր ընտրություն.

      մարդու որդին էլ զոհերի մեջն էր,

      անբիծ արյունը հոտ պետք է բուրեր,

      սպասում էին՝ ինչ կասի արքան:

      – Իմ սեգ արծիվներ, թող Կազբեկ սարը

      հաստատուն մնա մեր գահի գլխին

      երբեք ու երբեք թշնամի մարդը

      մտքով էլ չհասնի արծվի թռիչքին,

      թող «Արծվի սարը» անսասան մնա,

      մարդը ի՞նչ է որ, թև-թռիչք չունի,

      գետնին է կպել, հայացքը ներքև,

      թող մարդու որդին, իմ բերած զոհը,

      իր աչքով տեսնի մեր սուրբ հանդեսը.

      զոհեցեք զոհեր, թող ալ արյունը

      խնկի պես ծխա մեր գահի շուրջը,

      ես էլ իմ զոհին վերջը կզոհեմ:

      Աչքերը փայլուն և նրա սիրտը

      կառնեմ ինձ բաժին, կկտցահարեմ.

      միսն ու արյունը, իմ սեգ արծիվներ,

      ձեզ «Արծվի գահից» համեցեք կանեմ:

      Դեհ, սկսեցեք… Դեռ խոսքը բերնում,

      հանկարծ օդի մեջ մի բան կայծակտեց,

      վզզաց սուր նետը, նետը կուրորեն

      եկավ արքայի լայն կուրծքը ծակեց

      վիրավոր արքան դես-դեն թպրտաց,

      երեք-չորս անգամ գցեց թևերը,

      որ նորից թռչի բարձր ամպերը,

      թռավ ու ընկավ արքան անդունդը

      ու իր խորհուրդը տարավ իրան հետ:

      Ո՞վ էր՝ սպանեց արծիվ արքային.

      դա մի որսորդ էր, այն մանկան հայրը,

      կրակ էր թափել նրա սրտի մեջ,

      իր սերը չըկար, իր սիրտը չըկար…

      Գազազած ելավ, առավ նետ-աղեղ.

      – Ո՞րտեղ ես, Կազբեկ, դիք-դիք ժայռերդ

      ձեռքով մագլցեմ… մինչև չըգտնեմ

      կորած կորյունս, չերևամ մորը:

      Ասավ որսորդն ու՝ դեպի Կազբեկ:

      Հայրական սերը չըգիտե արգելք,

      գտավ նա ճամփա, գտավ նա վերելք,

      գնաց ու հասավ էն «Արծվի ժայռին»,

      տվվեց-սպանեց արքան իր գահին:

      Սեգ արծիվներին, ցիր ու ցան արավ,

      ազատեց մանկան, բերեց Կազբեկից:

      Այն օրվանից դես՝ այն էր ու այն էր,

      Էլ արծիվները չունեցան արքա.

      բայց «Արծվի ժայռը», ամպին հարևան՝

      շքեղ Կազբեկի գլխին կա ու կա:

      ՀՈՂԱԾԻՆԸ