Кырлай кызы Айсылу (җыентык). Альберт Гадел
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Кырлай кызы Айсылу (җыентык) - Альберт Гадел страница 19
Алмыш кычкырып көлеп җибәрә.
Алмыш. Менә сиңа Тәңре мәхлугы Күзәмеш…
Ханга ияреп, калганнар да көләләр. Сакчы Утташка эндәшә, ул йөгереп кереп җитә.
Утташ. Баш өсте, Бөек әлтабар.
Алмыш. Утташ, тиз вакытта кам Аштабарны табып китерт!
Утташ. Баш өсте, Бөек әлтабар!
Утташ ашыгып чыгып китә.
Тукбай. Кам Аштабар сарайдан мине таптап китәрдәй булып атылып чыкты да зинданга таба китте.
Алмыш. Тукбай морза, менә Аштабар да, изге ата Айбаба да илгә зәхмәт килә, диләр. Йолык туе узгарып, Сылукайның Ак юртагын корбан чалып, тиресен ян ир ыруларына бирергә, диләр.
Тукбай. Алмыш галиҗәнаплары, тәңреләр алай димәс. Кам Аштабар гарәпләрдән курка, чөнки алар Болгар-йортка ислам дине алып килгәннәр. Әгәр Болгар халкы, Болгар ханы исламны кабул кылса, кам Аштабарның халыкка кирәге калмый. Ислам дине бер генә Тәңрене бар дип саный. Мөхәммәд пәйгамбәрне Алланың илчесе дип әйтәләр.
Утташ керә.
Утташ. Бөек әлтабар, кам Аштабар килде.
Ашыгып, кам Аштабар керә.
Кам Аштабар. Бөек әлтабар, чакырдыңмы?
Алмыш. Әйе, чакырдым. Әле сүз бетмәгән иде, инде син чыгып та качкансың. Аштабар, нишләп син үзбаш яргучы10булып ят ыру кешеләрен, яргулап, зинданга яптырдың? Бу аҗунда11, Болгар-йортта, бер генә яргучы, ул да булса әлтабар булыр. Янә китереп, син гарәп мосафирларының ниндидер таҗ-калфагын тартып алгансың, үзләрен зинданга япкансың. Бу – бик зур язык.
Аштабар. Бөек әлтабар, белгәнеңчә гарәп кешеләре шәһри Болгарны күрергә генә килмәгәннәр, алар үзләре белән зәхмәт чире дә китергәннәр. Әйтүләре буенча, кәрваннары зәхмәт чиреннән юлда үлеп беткән.
Ә таҗ-калфак – мөселманнар сихерләп җибәргән тагын бер зәхмәт ул. Алар Болгар-йортка ислам дине китергәннәр. Безгә ул дин кирәкми. Тәңреләребезнең рөхсәте юктыр. Безнең әби-бабаларыбыз йоласын ташлау зур язык булыр.
Ә таҗ-калфакны, келәү әйтеп, Изгеләр үзәнендәге корбан чала торган нарат төбенә күмдем.
Алмыш. Утташ!
Сакчы Утташ керә.
Утташ. Баш өсте, Бөек әлтабар.
Алмыш. Утташ, юлчабар Батилга әйт, Изгеләр үзәнендәге корбан чала торган нарат төбенә күмелгән таҗ-калфакны алып килсен!
Утташ. Баш өсте, Бөек әлтабар!
Боерыкны үтәргә чыгып китә.
Алмыш. Тукбай морза, кунакларыңа юлчабар Батил таҗ-калфакны үзе тапшырыр.
Тукбай. Чуктин-чук рәхмәт, Бөек әлтабар.
Әлтабар кулъяулыгын селки, барысына да китәргә ишарә бирә. Берүзе генә кала, уйлана.
Алмыш. Нишләргә, нишләргә? Бер-бер артлы кыран күренеп тора. Болгар-йортка зәхмәт килә, афәт килә… Язын тәңреләргә йолак туе уздырдык,
10
Яргучы – хөкемдар, хакимлек итүче.
11
Аҗун – дөнья.