ей у такое надвор’е аддало б усё, каб апынуцца ля каміна з кубкам гарачага глінтвейну.
Эдуард Львовіч не прылічаў сябе да большасці. І ніколі не прамінуў бы такога відовішча. На ягоных вачах паміраў сапраўдны цмок. Дагістарычная пачварына. Фантастычны гігант з гулкім рыкам знясілена апускаў вежы свайго хрыбта на зямлю. Каб больш не ўзняцца.
Эдуард Львовіч ніколі не ўяўляў сябе рыцарам. Нават у дзяцінстве ён не быў рамантыкам. Ён быў рэалістам. Ён не рыцар. Ён гулец. Ён не любіў бязглуздага ўжывання моцы, не любіў грубых метадаў. А калі без гвалту ніяк ― вось як сёння ― усё павінна быць прыгожа. Нават самую брудную працу павінен нехта выконваць.
Эдуард Львовіч лічыў сябе таленавітым. Ён умеў рабіць брудную працу і бачыць у гэтым мастацтва.
У акрузе нумар дзевяць хапала бруду. Некаторыя рэчы, з’явы, будынкі, людзі заслугоўвалі знішчэння. Іх небяспечнасць для грамадства пераважвала любыя контраргументы. Яны сцвярджалі існаванне краіны, якой даўно не было. Можна сказаць: ніколі не было.
Сістэма Аховы Спадчыны існавала больш за дваццаць год ― амаль з самага ўтварэння Еўрапейска-Расійскага Аб’яднання Рэспублік. І ледзь не столькі ж Эдуард Львовіч тут працаваў. Першыя гады аднаўлялі, збіралі па кавалачках разбураныя ды раскрадзеныя падчас тэрарыстычнай пагрозы скарбы. Толькі загады, што прыходзілі зверху, хутка змяніліся. Новаўтворанай краіне была патрэбная ідэалогія. Ідэалогія, якая б вытлумачвала аб’яднанне не толькі прамінулай небяспекай, але і чымсьці яшчэ. Агульным мінулым, агульнай гісторыяй. Калісьці ўсе гэтыя тэрыторыі ўжо былі адной дзяржавай. І менавіта гэта ― слушны парадак. Так і павінна быць.
Быў складзены рэестр помнікаў і артэфактаў, якія даводзілі гістарычную абгрунтаванасць Аб’яднання. І ў вельмі кароткі час усе гэтыя помнікі былі прыведзеныя ў бездакорны выгляд. А потым настаў час помнікаў, якія ў гэты рэестр не ўваходзілі… У некаторых выпадках дастаткова было толькі змяніць пару гістарычных фактаў. Некалькі архіўных дакументаў ― у полымя, старажылам ды даследчыкам ― каму пагроз, каму грошай. Часцей за ўсё аб’екты проста знікалі. Так было бяспечней.
Эдуард Львовіч ведаў, наколькі лёгка затлуміць людзям галаву. Людзі любяць быць незадаволенымі, людзі любяць быць супраць. Сепаратысты, тэрарысты, нацыяналісты і астатнія вычварэнцы вельмі ўдала карысталіся тым, што людзі любяць. Ім дастаткова было аднаго толькі такога «Мерзкого» замка ― як няўдала жартавалі маладыя супрацоўнікі Эдуарда Львовіча ― каб навязаць людзям памылковыя думкі. Каб прыдумаць дадатковыя межы, мовы і нагоды для варожасці.
Менавіта таму Мірскі замак ляжаў у руінах.
Апошні каменьчык скаціўся з гурбы камянёў бліжэй да зямлі. Некалькі дзясяткаў вачэй утаропіліся на Эдуарда Львовіча ў чаканні загаду. Мужчына задаволена ўсміхнуўся, зняў з пояса рацыю:
– Вперёд, ребята.
Людзі ў шэрых вайсковых касцюмах з нашыўкамі «С.О.Н.» пацягнуліся да завалаў. Адна фігура засталася стаяць ля самай мяжы бяспечнага перыметра, нервова торгаючы чырвоную стужку. Эдуарду Львовічу не трэба было нават надзяваць акуляры, каб вызначыць, хто гэта.
Малады чалавек заўважна адрозніваўся ад астатніх не толькі сваёй няўпэўненасцю, але і знешнім выглядам. Шчуплы, высокі, вуглаваты, з цёмным чубам з-пад смешнай шапкі з пампонам і па-дзіцячы вялікімі вачыма ― ён быў значна больш падобны да падлетка, чым да сталага мужчыны. Напраўду, юнаку зусім нядаўна споўнілася дваццаць гадоў.
Эдуард Львовіч сам настойліва раіў яму не заходзіць за перыметр. У межах Лабараторыі гэты хлапец быў незаменны. Але жаўнер з яго быў ніякі.
– А ты молодец, Данька, ― мужчына па-сяброўску пляснуў юнака па плячы.
Той ледзь не падскочыў, відаць, заглыблены ў свае думкі.
– Дзякуй. Гхм. Извините, Эдуард Львович. Спасибо.
Эдуард Львовіч зрабіў выгляд, што недачуў першае слова. Любы іншы падначалены ў момант быў бы пераапрануты з шэрага вайсковага касцюма ў чорны арыштанцкі і дасланы на допыты. Даніл быў выключэннем.
– Красиво ты с «головой козла» придумал. Один камень достали ― и нет замка, как не было.
– Голова барана, Эдуард Львович. И это не я придумал. Это легенда.
Юнак задумліва калупаў завусеніцы на пальцах.
– Вот именно. Уничтожить пережиток прошлого при помощи легенды. Волшебная ирония, ― Эдуард Львовіч ціха, па-змоўніцку засмяяўся. ― Если б не твои способности, столько денег на взрывчатку просадили бы…
Хлопец незадаволена фыркнуў. Яму, відаць, не падабалася адчуваць на руках кроў колеру раструшчанай цэглы. Нічога, прызвычаіцца. Эдуард Львовіч прызвычаіўся ж.
Мужчына памятаў, як плакаў на наступную ноч пасля сваёй першай справы ― тое быў невялічкі, зусім някідкі на вока касцёл у вёсцы пад Полацкам. Малады чалавек нават разумеў
