пакажа.
Румбольд:
Дакладна! Час пакажа.
Богуш і Румбольд сыходзяць. З’яўляецца Нарбут.
Нарбут:
Мудра, мудра. А мабыць зусім і не мудра? Хто ведае, што ў галаве ў гэтага Давыда? Мабыць, ён хоча адпомсціць за тое, што іх сям’і давялося з сорамам пакінуць родны край, усю сваю маёмасць. Мабыць, ён такі ж вар’ят, як і бацька. Хто ж яго ведае? Багі бязлітасна пакаралі здрадніка Даўмонта: ён памёр ад страшэннага захворвання ў жудасных пакутах. Здаецца, такім чынам гэта непрыемная гісторыя павінна была б назаўсёды і скончыцца. Дык не. Наш князь бярэ і набліжае да сябе сына чалавека, якога ўвесь народ княства праклінае за тое недаравальнае злачынства, якое ён учыніў. І не проста набліжае да сябе, а дасылае яго ў горад, які з’яўляецца нашай галоўнай аховай ад крыжакоў. У горад, у якім у такія няпростыя для дзяржавы часы павінны быць толькі адказныя і надзейныя людзі.
Што ж. Міндоўг таксама калісьці да сябе наблізіў Даўмонта, нават парадніўся з ім. Не ведаў наш кароль тады, чым гэта для яго скончыцца.
З’ява чацвёртая
1261 год
Навагрудак. Каралеўскі замак. У пакоі спяць два маленькія хлопчыкі – Рукля і Рупейка, сыны Міндоўга. У пакой уваходзяць Міндоўг з жонкай і падыходзяць да хлопчыкаў.
Міндоўг:
Ты толькі паглядзі, якія асілкі ў нас растуць! Будуць мужнымі ваярамі. Будучыя ўладары вялікай дзяржавы, якую я заснаваў, а яны пашыраць. Будзе наша каралеўства ляжаць ад мора і да мора. І будуць ва ўсім свеце яго баяцца і паважаць!
Пасля таго як мой старэйшы сын здрадзіў свайму народу, свайму княству, сваім багам, свайму бацьку… Сын літоўскага караля! Сын свайго народа! Будучы кароль! Адрокся ад сваіх багоў і пайшоў у манахі! Так, я таксама хрысціўся, але выключна дзеля таго, каб суседнія дзяржавы перасталі глядзець на нас, як на ворагаў, як на нейкіх шалёных дзікуноў! Але калі я дасягнуў свайго, я адразу адмовіўся ад чужой веры. Аднойчы і назаўсёды! А ён у манахі пайшоў! Даруй яму гэта, літасцівы Пярун. Ён сам не разумее, што робіць. Даруй яму, ты ж можаш, ты ўсёмагутны! А я не магу, я ніколі не дарую…
Марта падыходзіць бліжэй да Міндоўга і гладзіць яго па руцэ.
Міндоўг (звяртаючыся да Марты):
Дзякуй табе за сыноў, каханая. Ты мне падаравала новую надзею, новую радасць у жыцці. Недарма я тады дзеля таго, каб быць з табою, забіў гэтага Булевіча і братоў яго. Ох, недарма. Ён быў не варты таго, каб быць тваім мужам. Ты была народжаная для таго, каб быць вялікай княгіняй! Каб быць каралевай! А ён, што ён мог табе даць? Гэты Булевіч. Як жа яго імя было? Ві-Ві-Вішымут! Дакладна.
Ад гучнага голасу Міндоўга маленькія хлопчыкі пачынаюць варочацца.
Міндоўг (звяртаючыся да Марты):
Пойдзем адсюль, пакуль іх не пабудзілі. Хай спяць. Сон – гэта здароўе, а здароўе будучым каралям вельмі спатрэбіцца. Спадзяюся, я ўбачу іх дарослымі. Усё ж такі ўзрост у мяне ўжо такі. Адным багам вядома, што можа адбыцца заўтра. Калі я памру, а дзеці яшчэ будуць маленькімі,
