wyniszczająca. Kamienny pył uszkadzał płuca, z każdym rokiem coraz bardziej. W jeden dzień mógł człowieka oślepić albo po latach doprowadzić do zmącenia wzroku. Zimą, na mrozie, palce niemal odpadały, bo nie dało się pracować w rękawiczkach. Latem z kolei człowiek spływał potem w piekącym upale. A jednak nie zamieniłby tej pracy na żadną inną. Miał poczucie, że jest do niej stworzony. Kochał ten znój, zarówno gdy przyszło mu ciąć małe kamienie na drobną kostkę do budowy dróg, jak i wtedy, gdy powierzano mu trudniejsze prace. Choć miał dopiero dwadzieścia osiem lat, już dokuczały mu bóle w krzyżu, a gdy w powietrzu była choć odrobina wilgoci, zanosił się od kaszlu. Wystarczyło jednak, że skupił się na pracy, by zapomniał o dolegliwościach. Pod palcami czuł tylko kanciastą twardość kamienia.
Anders uważał, że granit jest najpiękniejszą ze skał. Jak wielu kamieniarzy pochodził z Blekinge. Granit był tam twardszy i dużo trudniejszy w obróbce niż w Bohuslän, pod norweską granicą. Dzięki biegłości w obróbce tego opornego materiału kamieniarze z Blekinge cieszyli się szczególnie dobrą opinią. Andersowi, który mieszkał tu od trzech lat, od początku podobała się barwa kamienia, róż złamany szarością, i to, że w tej pracy niezbędna jest pewna zmyślność. Czasem, gdy trafił na trudny kamień, mówił do niego, jakby chciał go przekonać. Innym razem, jeśli był miękki i łatwy w obróbce, gładził pieszczotliwie jak kobietę.
Nie mógł narzekać na brak powodzenia u kobiet i zdarzało mu się z tego korzystać, podobnie jak nieżonatym kolegom, ale nie spotkał jeszcze takiej, przy której serce zabiłoby mu szybciej. Dlatego dał sobie spokój z kobietami. Radził sobie sam. Koledzy z brygady go lubili i często zapraszali do domu na posiłki przygotowane kobiecą ręką. Kamień był piękniejszy i wierniejszy od większości znanych mu kobiet.
– Andersson, możesz przyjść na chwilkę?
Anders odwrócił się, przerywając obrabianie kamiennego bloku. Wołanie majstra jak zwykle wzbudziło w nim mieszane uczucia: oczekiwania i obawy. Jeśli czegoś od niego chce, to albo ma dobre, albo złe nowiny. Albo więcej roboty, albo pożegnanie się z robotą i z kamieniołomem. Anders przypuszczał, że chodzi raczej o to pierwsze. Wiedział, że jest dobry w swoim fachu i gdyby już miało dojść do zwolnień, to przed nim poleciałoby kilku innych. Z drugiej strony w takich razach nie zawsze decyduje logika. Przez politykę i władzę niejeden dobry kamieniarz poszedł na zieloną trawkę. Nigdy nie można być zbyt pewnym swego. Gdyby pracodawca chciał zwalniać ludzi, w przypadku Andersa okolicznością obciążającą była jego działalność związkowa. Aktywni politycznie kamieniarze nie byli dobrze widziani.
Zanim poszedł do majstra, jeszcze raz rzucił okiem na kamienny blok. Przy pracy na akord każda przerwa oznaczała utratę zarobku. Za taki blok jak ten płacili dwa öre. Jeśli majster zacznie się zanadto rozwodzić, trzeba będzie się dobrze napocić, żeby nadrobić stracony czas.
– Dzień dobry, panie Larsson – powiedział Anders, kłaniając się z czapką w ręku. Majster pilnował przestrzegania zasad. Wystarczyło nie okazać mu należnego szacunku, żeby się pożegnać z pracą.
– Dzień dobry – mruknął w odpowiedzi grubas, kręcąc wąsa.
Anders w napięciu czekał na dalszy ciąg.
– A więc tak. Dostaliśmy z Francji zamówienie na blok. Ma być z tego pomnik. No i pomyśleliśmy, że tobie powierzymy zadanie wyciosania bloku.
Serce zabiło mu z radości. A jednocześnie ogarnął go lęk. Przygotowanie materiału na pomnik to wielka szansa, lepszy zarobek i znacznie ciekawsza praca, ale i wielkie ryzyko. Będzie odpowiadać za całość aż do wysyłki, a gdyby coś poszło nie tak, nie zapłacą mu. Wśród kamieniarzy krążyła opowieść o takim, który miał wyciosać bloki na dwa pomniki i pod sam koniec pracy obydwa uszkodził. Podobno z rozpaczy odebrał sobie życie, zostawiając żonę i siedmioro dzieci. Trudno, tak to jest. Nic na to nie poradzi. Dostał szansę i nie wolno mu jej zmarnować.
Anders chuchnął w dłoń i wyciągnął ją do majstra. Majster zrobił to samo. Uścisnęli sobie ręce. Umowa stoi. Anders będzie nadzorować wyciosywanie bloku. Zaniepokoił się, co powiedzą koledzy z kamieniołomu. Wielu z nich pracowało w zawodzie znacznie dłużej od niego. Na pewno niektórzy będą mruczeć pod nosem, że im się to zadanie należy, zwłaszcza że w odróżnieniu od niego mieli rodziny na utrzymaniu i na zimę przydałyby się pieniądze z takiego zamówienia. Z drugiej strony wszyscy wiedzieli, że Anders mimo młodego wieku jest najzręczniejszy. Gadanie szybko się skończy. W dodatku będzie mógł dobrać kilku współpracowników, a już wcześniej pokazał, że potrafi wybrać dobrych fachowców i takich, którzy są w największej potrzebie.
– Przyjdź jutro rano do biura, pogadamy o szczegółach – powiedział majster, znowu kręcąc wąsa. – Architekt przyjedzie nie wcześniej jak na wiosnę, ale mamy już projekt i można się zabrać do planowania.
Anders się skrzywił. Przeglądanie projektu potrwa pewnie parę godzin, co jeszcze wydłuży przerwę. Potrzebny mu teraz będzie każdy grosz, bo zgodnie z umową wynagrodzenie za blok dostanie, kiedy skończy. Będzie musiał wziąć dodatkową pracę i robić kostkę. Perspektywa pójścia do biura nie cieszyła go również dlatego, że nieswojo się tam czuł. Urzędnicy byli tacy wytworni, mieli miękkie, białe dłonie, ruszali się tak elegancko. Czuł się przy nich jak grubo ciosany olbrzym. Wprawdzie dbał o czystość, ale nic nie poradzi, że brud wżarł mu się w skórę. Ale jak trzeba, to trzeba. Będzie musiał się pofatygować do biura, a potem wróci do siebie, do kamieniołomu.
– No to do jutra – powiedział majster. Stał w rozkroku, kołysząc się na piętach. – Koło siódmej. Nie spóźnij się – dodał ostrzegawczo.
Anders skinął głową. Nie ma obaw. Taka okazja nie trafia się często.
Sprężystym krokiem wrócił do swego kamienia. Rozpierała go taka radość, że kamień poddawał się jak masło. Życie jest piękne.
Charlotte krążyła w przestrzeni, swobodnym lotem omijając gwiazdy i planety świecące bladym światłem. Sceny ze snów mieszały się z migawkami z rzeczywistości. W snach widziała uśmiechniętą Sarę. Niemowlęce ciałko, kiedyś takie doskonałe. Alabastrowa biel, rączki o długich, wrażliwych paluszkach. Już w pierwszych godzinach życia chwyciła palec wskazujący Charlotte, jakby tylko ten palec mógł ją przytrzymać w nowym, przerażającym świecie. Może właśnie tak było. Silny chwyt za palec był jak przedłużenie chwytu za serce, który – już wtedy to wiedziała – będzie trwać do końca życia.
Minęła przesuwające się po nieboskłonie słońce. Jego silny blask przywiódł jej na myśl kolor włosów Sary. Rude jak płomień. Ktoś kiedyś zażartował, że są piekielnie rude, i nawet we śnie Charlotte pamiętała, że ten żart wcale jej się nie podobał. W dziecku, które trzymała w ramionach, nie było nic diabelskiego. Nie było nic takiego również w jej rudych włoskach, które początkowo sterczały jak u punka, a z czasem zgęstniały i urosły do ramion.
Wspomnienie dziecięcej rączki i obraz rudych włosów powiewających nad ramionkami podskakującej Sary przerwał senny koszmar. Ujrzała pociemniałe od wilgoci włosy Sary unoszące się na wodzie jak niekształtna aureola. Zielone wodorosty próbowały je chwytać spod wody. Również morze znalazło w nich upodobanie i sięgało
