David A. Koplow, Smallpox. The Fight to Eradicate a Global Scourge, Berkeley 2004; Abdel R. Omran, The Epidemiological Transition. A Theory of Population Change, „Milbank Memorial Fund Quarterly” 83:4 (2005), s. 731–757; Thomas McKeown, The Modern Rise of Populations, New York 1976; Simon Szreter, Health and Wealth. Studies in History and Policy, Rochester 2005; Roderick Floud, Robert W. Fogel, Bernard Harris, Sok Chul Hong, The Changing Body. Health, Nutrition and Human Development in the Western World Since 1700, New York 2011; James C. Riley, Rising Life Expectancy. A Global History, New York 2001.
13
World Health Organization [Światowa Organizacja Zdrowia], Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003, 21 kwietnia 2004, dostęp 6 lutego 2016, http://www.who.int/csr/sars/country/table2004_04_21/en/.
14
World Health Organization [Światowa Organizacja Zdrowia], Experimental Therapies. Growing Interest in the Use of Whole Blood or Plasma from Recovered Ebola Patients, 26 września 2014, dostęp 23 kwietnia 2015, http://www.who.int/mediacentre/news/ebola/26-september-2014/en/.
15
Hung Y. Fan, Ross F. Conner, Luis P. Villarreal, AIDS. Science and Society, wyd. 6, Sudbury 2011.
16
Peter Piot, Thomas C. Quinn, Response to the AIDS Pandemic – A Global Health Model, „New England Journal of Medicine” 368:23 (2013), s. 2210–2218.
17
W oficjalnych statystykach na liście przyczyn śmierci nigdy nie pojawia się „starość”. Natomiast gdy jakaś słabowita staruszka umrze w końcu z powodu takiej czy innej infekcji, wówczas jako przyczynę śmierci podaje się właśnie tę infekcję. Dlatego oficjalne dane nadal wymieniają choroby zakaźne jako odpowiedzialne za ponad 20 procent zgonów. Jest to jednak całkowicie inna sytuacja od tej z minionych stuleci, kiedy z powodu chorób zakaźnych umierała olbrzymia liczba dzieci i dorosłych w dobrej formie.
18
David M. Livermore, Bacterial Resistance. Origins, Epidemiology, and Impact, „Clinical Infectious Diseases” 36:S1 (2005), S11–S23; Bacterial Resistance to Antimicrobials, red. Richards G. Wax et al., wyd. 2, Boca Raton 2008; Maja Babic, Robert A. Bonomo, Mutations as a Basis of Antimicrobial Resistance, [w:] Antimicrobial Drug Resistance. Mechanisms of Drug Resistance, red. Douglas Mayers, t. 1, New York 2009, s. 65–74; Julian Davies, Dorothy Davies, Origins and Evolution of Antibiotic Resistance, „Microbiology and Molecular Biology Reviews” 74:3 (2010), s. 417–433; Richard J. Fair, Yitzhak Tor, Antibiotics and Bacterial Resistance in the 21st Century, „Perspectives in Medicinal Chemistry” 6 (2014), s. 25–64.
19
Alfonso J. Alanis, Resistance to Antibiotics. Are We in the Post-Antibiotic Era?, „Archives of Medical Research” 36:6 (2005), s. 697–705; Stephan Harbarth, Matthew H. Samore, Antimicrobial Resistance Determinants and Future Control, „Emerging Infectious Diseases” 11:6 (2005), s. 794–801; Hiroshi Yoneyama, Ryoichi Katsumata, Antibiotic Resistance in Bacteria and Its Future for Novel Antibiotic Development, „Bioscience, Biotechnology and Biochemistry” 70:5 (2006), s. 1060–1075; Cesar A. Arias, Barbara E. Murray, Antibiotic-Resistant Bugs in the 21st Century – A Clinical Super-Challenge, „New England Journal of Medicine” 360 (2009), s. 439–443; Brad Spellberg, John G. Bartlett, David N. Gilbert, The Future of Antibiotics and Resistance, „New England Journal of Medicine” 368 (2013), s. 299–302.
20
Losee L. Ling et al., A New Antibiotic Kills Pathogens without Detectable Resistance, „Nature” 517 (2015), s. 455–459; Gerard Wright, Antibiotics. An Irresistible Newcomer, „Nature” 517 (2015), s. 442–444.
21
Roey Tzezana, The Guide to the Future [oryg. po hebrajsku], Haifa 2013, s. 209–233.
22
Azar Gat, War in Human Civilization, Oxford 2006, s. 130–131; Steven Pinker, Zmierzch przemocy. Lepsza strona naszej natury, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań [cop.] 2015; Joshua S. Goldstein, Winning the War on War. The Decline of Armed Conflict Worldwide, New York 2011; Robert S. Walker, Drew H. Bailey, Body Counts in Lowland South American Violence, „Evolution and Human Behavior” 34:1 (2013), s. 29–34; I.J.N. Thorpe, Anthropology, Archaeology, and the Origin of Warfare, „World Archaeology” 35:1 (2003), s. 145–165; Raymond C. Kelly, Warless Societies and the Origin of War, Ann Arbor 2000; Lawrence H. Keeley, War Before Civilization. The Myth of the Peaceful Savage, Oxford 1996; Slavomil Vencl, Stone Age Warfare, [w:] Ancient Warfare. Archaeological Perspectives, red. John Carman, Anthony Harding, Stroud 1999, s. 57–73.
Cambridge 1997, s. 295–296, 303.
