Ulica szeroka, wysadzona drzewami – bulwar Kapucyński. [przypis redakcyjny]
38
Na prawo, gdzieś bardzo daleko, widać plac – plac Vendóme z kolumną tejże nazwy, wzniesioną na cześć armii napoleońskiej w 1805 r. [przypis redakcyjny]
39
markiza – ruchomy daszek z płótna chroniący przed słońcem. [przypis redakcyjny]
40
plac, z którego rozchodzi się siedem ulic – plac Opery. [przypis redakcyjny]
41
na lewo… potężny gmach – Opera. [przypis redakcyjny]
42
kapitel – głowica, najwyższa część kolumny, łącząca ją z belkowaniem, zwykle ozdobiona rzeźbą. [przypis redakcyjny]
43
medalion – tu: płaskorzeźba okrągła lub owalna. [przypis redakcyjny]
44
idzie dalej – przez tzw. wielkie bulwary: des Capucines, des Italiens, Montmartre, Poissonniere, Bonne Nouvelle, Saint Denis, największe i najbardziej ożywione ulice Paryża. [przypis redakcyjny]
45
tragi – nosze. [przypis redakcyjny]
46
pasztetnik – specjalista przyrządzający pasztety (siekane mięso lub ryba zapieczone w powłoce z ciasta). [przypis redakcyjny]
»Guide Parisien«… trois francois!… – »Przewodnik paryski«!… trzy franki!… [przypis redakcyjny]
51
groom (z ang.) – chłopak do koni. [przypis redakcyjny]
52
garson (z fr.) – kelner. [przypis redakcyjny]
53
mazagran – kawa czarna z cukrem, koniakiem i lodem. [przypis redakcyjny]
54
tużurek – rodzaj czarnego surduta męskiego na dwa rzędy guzików, przywdziewanego szczególnie na uroczystości. [przypis redakcyjny]
55
Jej K. M. – skrót tytułu królewskiego „Jej Królewska Mość”. [przypis redakcyjny]
56
Izabela – królowa hiszpańska Izabela II (1830–1904); panowała w latach 1844–1868. Po abdykacji na rzecz syna, Alfonsa XII, przebywała w Paryżu. [przypis redakcyjny]
57
Domy ciosowe – z kamienia piaskowego, ciosanego w bloki. [przypis redakcyjny]
58
…burzy się i szumi, i pryska… wre i kipi, i szumi, i pryska – cytaty z opisu Charybdy (wiru morskiego w Cieśninie Mesyńskiej) w balladzie Fryderyka Schillera (1759–1805) Nurek. [przypis redakcyjny]
59
Rue St. Fiacre – ulica Św. Fiakra. [przypis redakcyjny]
60
Paweł de Kock (1794–1871) – pisarz fr., autor licznych popularnych powieści z życia drobnej burżuazji. [przypis redakcyjny]
61
Rue du Sentier – dosłownie „ulica ścieżki”. [przypis redakcyjny]
62
Rue Poissonniere – poissonniere: po fr. naczynia na ryby. [przypis redakcyjny]
63
„Gymnase” – znany teatr paryski o repertuarze komediowym. [przypis redakcyjny]
64
ogromny budynek – Porte Saint–Martin, brama triumfalna zbudowana w r. 1674 na cześć Ludwika XIV. [przypis redakcyjny]
65
druga podobna brama – Porte Saint–Denis, również brama triumfalna na cześć Ludwika XIV z r. 1672. [przypis redakcyjny]
66
szeroka ulica, ciągnąca się na prawo i lewo – wielkie bulwary: Strasburski („na lewo”) i Sebastopolski („na prawo”), przecinające Paryż z północy na południe, zbudowane za rządów Napoleona III. [przypis redakcyjny]
67
zabrali nam Alzację i spory kawał Lotaryngii – Alzacja: wschodnia część Francji między Wogezami a górnym Renem. Lotaryngia: – między Wogezami i Szampanią. Po klęsce Francji w wojnie 1870–1871 Alzacja i część Lotaryngii zostały przyłączone do Niemiec. [przypis redakcyjny]
68
Ah, ca!… (fr.) – Ach, tak!… [przypis redakcyjny]
69
Marszałek dworu – urzędnik zarządzający dworem (zazwyczaj panującego), jedna z najwyższych godności w hierarchii urzędniczej. [przypis redakcyjny]
70
Siuzę – nazwisko rosyjskie „Suzin” wymówione tak, jakby było wyrazem francuskim. [przypis redakcyjny]
71
Armia Zbawienia – angielska organizacja religijno–filantropijna założona w drugiej połowie XIX w. przez Williama Bootha (1829–1912) i zorganizowana na sposób wojskowy. [przypis redakcyjny]
72
lombard – zakład udzielający pożyczek pod zastaw przedmiotów wartościowych. [przypis redakcyjny]
73
Moje… nazwisko… streszcza narodowość – jumeau znaczy po fr.: bliźniak, aluzja więc jest niezrozumiała. [przypis redakcyjny]
74
renta – tu: stały roczny dochód z kapitału złożonego w banku. [przypis redakcyjny]
75
wszedł na bardzo duży (plac) – Place de la Madelaine, plac Magdaleny. [przypis redakcyjny]
76
gmach prostokątny – kościół Św. Magdaleny, zbudowany w latach 1764–1842. [przypis redakcyjny]
77
fronton – frontowa, przednia część budynku; szczytowe zakończenie fasady budynku, trójkąt ujęty gzymsami, wypełniony często rzeźbą lub płaskorzeźbą. [przypis redakcyjny]
78
płaskorzeźba przedstawiająca, zdaje się, sąd ostateczny – przypuszczenia Wokulskiego są słuszne. [przypis redakcyjny]
79
niedługa ulica – rue Royale. [przypis redakcyjny]
80
ogromny plac – plac Zgody, największy i najpiękniejszy plac w Paryżu. [przypis redakcyjny]
81
bona – niania, wychowawczyni małych dzieci, pracująca dawniej w zamożnych rodzinach. [przypis edytorski]
82
obelisk – słup kamienny, czworoboczny, zwężający się ku górze. W Egipcie był symbolem kultu boga słońca. Wspomniany tu granitowy obelisk, wysokości 23 m, pochodzi ze świątyni egipskiej w Luksorze (starożytne Teby). Był darem paszy egipskiego dla króla Ludwika Filipa. Ustawiony w r. 1836. [przypis redakcyjny]
i inne okazałe budowle. [przypis redakcyjny]
