Ogniem i mieczem, tom pierwszy. Генрик Сенкевич

491

kusztyk a. kulawka – kieliszek bez nóżki, z którego trzeba wypić od razu całą zawartość. [przypis redakcyjny]

492

maty (ukr.) – matko. [przypis redakcyjny]

493

Terpy, synku, mohorycz bude (ukr.) – Wytrzymaj, synku, czeka cię nagroda. [przypis redakcyjny]

494

prysiud (ukr.) – przysiad, figura taneczna; pójść w prysiudy – zacząć skocznie tańczyć. [przypis redakcyjny]

495

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

496

dulcis recordatio (łac.) – słodkie wspomnienie. [przypis redakcyjny]

497

oribus (łac.) – ustami. [przypis redakcyjny]

498

afekt (z łac.) – uczucie. [przypis redakcyjny]

499

genus humanum (łac.) – rodzaj ludzki, ludzkość. [przypis redakcyjny]

500

Pandar – jeden z bohaterów Iliady Homera, łucznik trojański; w poemacie Troilus and Criseyde Geoffreya Chaucera (1343–1400); Pandar, wuj tytułowej Kryzeidy, staje się posłańcem między nią a jej kochankiem.[przypis redakcyjny]

501

naści (daw.) – masz, weź. [przypis redakcyjny]

502

musztuluk a. munsztułuk (daw.) – nagroda, podarunek. [przypis redakcyjny]

503

inkaust (daw.) – atrament. [przypis redakcyjny]

504

czerniec (ukr.) – mnich, zakonnik prawosławny. [przypis redakcyjny]

505

wasze – tu: pan; skrót od: wasza miłość. [przypis redakcyjny]

506

jasyr – (z tur.) niewola. [przypis redakcyjny]

507

Łacha ił Ałła – Allah jest jedynym bogiem; Tatar mówi tak dla podkreślenia wagi zobowiązania. [przypis redakcyjny]

508

pięście – dziś popr. forma B. lm: pięści. [przypis redakcyjny]

509

Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]

510

tempus fugit (łac.) – czas ucieka. [przypis redakcyjny]

511

kunktatorstwo (z łac.) – zwlekanie. [przypis redakcyjny]

512

rohatyna (z ukr.) – włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć. [przypis redakcyjny]

513

kiścień – rodzaj broni, złożonej z trzonka i kolczastej kuli na łańcuchu. [przypis redakcyjny]

514

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

515

szarak – ubogi szlachcic. [przypis redakcyjny]

516

hołysz (z ukr.) – golec, biedak. [przypis redakcyjny]

517

wejść w paragon (daw.) – mierzyć się, równać się. [przypis redakcyjny]

518

aut pacem, aut bellum (łac.) – albo pokój, albo wojna. [przypis redakcyjny]

519

z sokoły – dziś popr. forma N. lm: z sokołami. [przypis redakcyjny]

520

maty (ukr.) – matko. [przypis redakcyjny]

521

łopnąć (z ukr.) – trzasnąć, pęknąć. [przypis redakcyjny]

522

Perejasław – miasto na środkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]

523

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

524

prezydium (z łac. praesidium) – straż, zbrojna załoga. [przypis redakcyjny]

525

półtorasta (daw.) – sto pięćdziesiąt, tu: stu pięćdziesięciu. [przypis redakcyjny]

526

semen (daw.) – Kozak na czyjejś służbie, zbrojny służący. [przypis redakcyjny]

527

żołnierzów – dziś popr. forma D. lm: żołnierzy. [przypis redakcyjny]

528

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

529

zali (starp.) – czy. [przypis redakcyjny]

530

persona (łac.) – osoba. [przypis redakcyjny]

531

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

532

Tużu, tużu, serce bołyt' (ukr.) – tęsknię, smucę się, serce boli. [przypis redakcyjny]

533

serpentyna (daw.) – szabla szlachecka. [przypis redakcyjny]

534

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

535

fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) – damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]

536

synowica (daw.) – bratanica. [przypis redakcyjny]

537

dziewosłęb – osoba starająca się o rękę dziewczyny w czyimś imieniu; swat. [przypis edytorski]

538

zżyły – dziś raczej: zżyty. [przypis redakcyjny]

539

ordynek (z niem. Ordnung) – porządek. [przypis redakcyjny]

540

chorągiew wołoska – oddział lekkiej jazdy, sprawdzającej się dobrze w pościgach i zwiadach; w chorągwiach tych służyli często żołnierze z Wołoszczyzny, ale także Polacy i Ukraińcy; Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]

541

Zadnieprze

Скачать книгу