.

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу - страница 87

Автор:
Жанр:
Серия:
Издательство:
 -

Скачать книгу

align="left">

171

wiśniowiecczyk – żołnierz księcia Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]

172

Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]

173

nad hetmany – dziś popr. forma N. lm: nad hetmanami. [przypis redakcyjny]

174

Władysław IV Waza (1595–1648) – król Polski w latach 1632–1648. [przypis redakcyjny]

175

Quatuor articuli judicii castrensis: stuprum, incendium, latrocinium et vis armata alienis aedibus illata (łac.) – Cztery artykuły sądu polowego: gwałt, podpalenie, rozbój i napaść zbrojną siłą na czyjś dom. [przypis redakcyjny]

176

vis armata (łac.) – siła zbrojna. [przypis redakcyjny]

177

głuszec – duży ptak z rodziny kurowatych, przysłowiowy ze względu na swoje obyczaje godowe, kiedy to puszy się i śpiewa pieśń godową, nie zwracając uwagi na żadne niebezpieczeństwo, nawet na zbliżanie się myśliwego. [przypis redakcyjny]

178

wasze – tu: pan; skrót od: wasza miłość. [przypis redakcyjny]

179

kondemnata (z łac.) – wyrok skazujący. [przypis redakcyjny]

180

infamis (z łac.) – człowiek pozbawiony honoru. [przypis redakcyjny]

181

z czupryny a. z głowy się mu kurzy – żartobliwie o pijanym. [przypis redakcyjny]

182

pludry – krótkie, bufiaste spodnie dworskie lub żołnierskie. [przypis redakcyjny]

183

nescio (łac.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]

184

to pewna, że – dziś: to pewne, że. [przypis redakcyjny]

185

osiedzieć się – zadomowić się. [przypis redakcyjny]

186

hadko (z białorus.) – przykro, obrzydliwie. [przypis redakcyjny]

187

Świebodzin – miasto w dzisiejszym województwie lubuskim, w XVII w. pod władzą Habsburgów, jeszcze od średniowiecza słynne z wyrobu i eksportu sukna. [przypis redakcyjny]

188

moderunek (daw.) – ekwipunek, wyposażenie. [przypis redakcyjny]

189

A czy by nie można do niego pod znak? – tj. czy można wstąpić do jego wojska, służyć pod jego chorągwią. [przypis redakcyjny]

190

mistrz – tu: kat. [przypis redakcyjny]

191

barwa – umundurowanie lub element stroju, świadczący o przynależności noszącego; tu mowa o suknie na mundury. [przypis redakcyjny]

192

serpens (łac.) – wąż. [przypis redakcyjny]

193

hadko (z białorus.) – przykro, obrzydliwie. [przypis redakcyjny]

194

godność – tu: nazwisko. [przypis redakcyjny]

195

waszeci – skrót od: waszej miłości. [przypis redakcyjny]

196

podrywał – tu: przerywał. [przypis redakcyjny]

197

bitwa pod Chojnicami (1454) – bitwa wojsk polsko-litewskich pod wodzą Kazimierza Jagiellończyka z Krzyżakami w czasie wojny trzynastoletniej; tę samą nazwę nosi bitwa z czasów potopu szwedzkiego (1657). [przypis redakcyjny]

198

wasze – tu: pan; skrót od: wasza miłość. [przypis redakcyjny]

199

waćpan (daw.) – skrót od: wasza miłość pan. [przypis redakcyjny]

200

sekundować (z łac. secundare: wspierać, popierać) – pomagać. [przypis redakcyjny]

201

ze łbów się kurzy – żartobliwie o pijanych. [przypis redakcyjny]

202

Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

203

Kudak (nazwa z tur.) – twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska. [przypis redakcyjny]

204

spasi Chryste (ukr.) – ratuj, Chryste. [przypis redakcyjny]

205

dokumenta – dziś popr. forma B. lm: dokumenty. [przypis redakcyjny]

206

Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

207

bisurmanin (przest. pogard.) – muzułmanin; tu: sułtan turecki i chan tatarski. [przypis redakcyjny]

208

Nalewajko, Semen (zm. w 1597) – ataman kozacki (znany również pod imieniem Seweryn), przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego i ścięty. [przypis redakcyjny]

209

Łoboda, Hryhorij (zm. w 1596) – ataman kozacki, drugi przywódca powstania Nalewajki 1595–1596. [przypis redakcyjny]

210

Zaporoże – tu: kozacy z Zaporoża, nie pozostający stale na niczyim żołdzie. [przypis redakcyjny]

211

regestrowi – Kozacy pozostający na żołdzie Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

212

czerń – tu: tłum, biedota. [przypis redakcyjny]

213

futornicy – mieszkańcy futorów, drobna szlachta. [przypis redakcyjny]

214

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) – miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]

215

religionis nullius (łac.) – żadnej religii. [przypis redakcyjny]

216

Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) – wojewoda bracławski i kijowski, pan na Brusiłowie i Huszczy, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]

217

każden (daw., dial.) – dziś popr.: każdy. [przypis redakcyjny]

218

samopał – prymitywna broń palna, używana przez Kozaków w XVI i XVII w. [przypis redakcyjny]

219

piszczel

Скачать книгу