Ogniem i mieczem. Генрик Сенкевич

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Ogniem i mieczem - Генрик Сенкевич страница 82

Ogniem i mieczem - Генрик Сенкевич

Скачать книгу

nazwę nosi bitwa z czasów potopu szwedzkiego (1657). [przypis redakcyjny]

      198

      wasze – tu: pan; skrót od: wasza miłość. [przypis redakcyjny]

      199

      waćpan (daw.) – skrót od: wasza miłość pan. [przypis redakcyjny]

      200

      sekundować (z łac. secundare: wspierać, popierać) – pomagać. [przypis redakcyjny]

      201

      ze łbów się kurzy – żartobliwie o pijanych. [przypis redakcyjny]

      202

      Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

      203

      Kudak (nazwa z tur.) – twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska. [przypis redakcyjny]

      204

      spasi Chryste (ukr.) – ratuj, Chryste. [przypis redakcyjny]

      205

      dokumenta – dziś popr. forma B. lm: dokumenty. [przypis redakcyjny]

      206

      Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

      207

      bisurmanin (przest. pogard.) – muzułmanin; tu: sułtan turecki i chan tatarski. [przypis redakcyjny]

      208

      Nalewajko, Semen (zm. w 1597) – ataman kozacki (znany również pod imieniem Seweryn), przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego i ścięty. [przypis redakcyjny]

      209

      Łoboda, Hryhorij (zm. w 1596) – ataman kozacki, drugi przywódca powstania Nalewajki 1595–1596. [przypis redakcyjny]

      210

      Zaporoże – tu: kozacy z Zaporoża, nie pozostający stale na niczyim żołdzie. [przypis redakcyjny]

      211

      regestrowi – Kozacy pozostający na żołdzie Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

      212

      czerń – tu: tłum, biedota. [przypis redakcyjny]

      213

      futornicy – mieszkańcy futorów, drobna szlachta. [przypis redakcyjny]

      214

      Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) – miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]

      215

      religionis nullius (łac.) – żadnej religii. [przypis redakcyjny]

      216

      Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) – wojewoda bracławski i kijowski, pan na Brusiłowie i Huszczy, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]

      217

      każden (daw., dial.) – dziś popr.: każdy. [przypis redakcyjny]

      218

      samopał – prymitywna broń palna, używana przez Kozaków w XVI i XVII w. [przypis redakcyjny]

      219

      piszczel a. kij – prymitywna ręczna broń palna, używana od XIV w. [przypis redakcyjny]

      220

      Niżowcy – wolni Kozacy z Niżu, tj. z Zaporoża. [przypis redakcyjny]

      221

      czumak (daw., ukr.) – chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis redakcyjny]

      222

      pasiecznik – hodowca pszczół, wytwórca miodu. [przypis redakcyjny]

      223

      woskoboj a. woskobojnik (daw.) – człowiek zajmujący się obróbką wosku pszczelego, używanego do produkcji świec. [przypis redakcyjny]

      224

      dziegieć – lepka, gorzka substancja pochodzenia roślinnego, używana jako smar, klej, impregnat, lek przeciw chorobom skóry i in. [przypis redakcyjny]

      225

      podwoda – wóz konny do przewożenia towarów i ludzi. [przypis redakcyjny]

      226

      Kozacy regestrowi – Kozacy pozostający na żołdzie Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

      227

      siromacha (daw. ukr.) – włóczęga; wilk-samotnik. [przypis redakcyjny]

      228

      Sokołe jasnyj… Ty dałeko widajesz. (ukr.) – Sokole jasny,/ Bracie mój rodzony,/ Ty wysoko latasz,/ Daleko sięga twoja wiedza (a. władza). [przypis redakcyjny]

      229

      dziegieć

Скачать книгу