id="n30">30
arkan – bicz, sznur, używany przez Tatarów do walki; lasso. [przypis redakcyjny]
31
chan – władca tatarski. [przypis redakcyjny]
32
rozkulbaczyć – rozsiodłać, przygotować do odpoczynku; kulbaka – rodzaj siodła. [przypis redakcyjny]
33
oczeret (ukr.) – trzcina; tu: suche liście na podpałkę. [przypis redakcyjny]
34
zadzierżystość – skłonność do zaczepki, do szukania zwady, zadziorność. [przypis redakcyjny]
35
drop – najcięższy latający ptak na świecie, gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis redakcyjny]
36
pardwa – ptak z rodziny kurowatych, podobny do kuropatwy lub bażanta, obecnie w Polsce właściwie nie występuje. [przypis redakcyjny]
37
suhak – ssak krętorogi, spokrewniony z gazelami, dziś żyje tylko w Azji Środkowej, w XVII w. można go było spotkać na terenie całej dzisiejszej Ukrainy. [przypis redakcyjny]
38
W czyich… ręku – dziś popr.: w czyich rękach; w ręku (starop.) – w dwojgu rąk (forma liczby podwójnej). [przypis redakcyjny]
39
salwować (z łac.) – uratować, wybawić. [przypis redakcyjny]
40
arkan – bicz, sznur, używany przez Tatarów do walki; lasso. [przypis redakcyjny]
41
mosan a. mospan (daw.) – skrót od: miłościwy pan. [przypis redakcyjny]
42
żołnierzów – dziś popr. forma B. lm: żołnierzy. [przypis redakcyjny]
43
wojłok (z tur.) – filc z sierści zwierzęcej. [przypis redakcyjny]
44
kulbaka – rodzaj siodła. [przypis redakcyjny]
45
kulbaka – rodzaj siodła. [przypis redakcyjny]
46
wasze – tu: pan; skrót od: wasza miłość. [przypis redakcyjny]
47
auxilium (łac.) – pomoc. [przypis redakcyjny]
48
podzięków – dziś: podziękowań. [przypis redakcyjny]
49
Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) – książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
50
Skrzetuski, Jan – postać literacka, stworzona na wzór Mikołaja Skrzetuskiego herbu Jastrzębiec (1610–1673), szlachcica z Wielkopolski, który wsławił się w czasie obrony Zbaraża w 1649 r. [przypis redakcyjny]
51
J. O. księcia – jaśnie oświeconego księcia. [przypis redakcyjny]
52
Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
53
towarzysz pancerny – rycerz ciężkozbrojny, husarz. [przypis redakcyjny]
54
buzdygan (z tur.) – rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis redakcyjny]
55
buława (z tur.) – rodzaj broni, mała maczuga, często ozdobna; w XVII w. symbol władzy wojskowej. [przypis redakcyjny]
56
zażywać – tu: używać. [przypis redakcyjny]
57
chan – władca tatarski. [przypis redakcyjny]
58
Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
59
laty – dziś popr. forma N. lm: latami. [przypis redakcyjny]
60
eksperiencja (z łac.) – doświadczenie. [przypis redakcyjny]
61
Kudak (nazwa z tur.) – twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska. [przypis redakcyjny]
62
prezydium (z łac. praesidium) – straż, zbrojna załoga. [przypis redakcyjny]
63
