Ogniem i mieczem. Генрик Сенкевич

353

rycerzy w mniszych kapturach – tj. Krzyżaków. [przypis redakcyjny]

354

Troki – miasto w płd. części Litwy, niedaleko Wilna, ze słynnym obrazem Matki Boskiej Trockiej, przechowywanym w kościele bernardynów. [przypis redakcyjny]

355

adolescentia (łac.) – młodość. [przypis redakcyjny]

356

inflancki – pochodzący z Inflant; Inflanty (hist.) – kraina położona na północ od Litwy, na terenie dzisiejszej Łotwy i Estonii, zamieszkana przez potomków plemion bałtyckich i ugrofińskich, o kulturze z silnymi wpływami niemieckimi i szwedzkimi. [przypis redakcyjny]

357

Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]

358

Kahamlik – rzeka na środkowowschodniej Ukrainie, na lewym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]

359

oczeret (ukr.) – trzcina, szuwary. [przypis redakcyjny]

360

raróg – ptak drapieżny z rodziny sokołowatych, ceniony w sokolnictwie, zwany dawniej sokołem polskim a. sokołem podolskim. [przypis redakcyjny]

361

karałasz – żołnierz wołoski. [przypis redakcyjny]

362

waszej cześci – tj. pana, pański. [przypis redakcyjny]

363

Wołoch – człowiek z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]

364

tołub (daw.) – rodzaj futra. [przypis redakcyjny]

365

kolaska – powóz, bryczka. [przypis redakcyjny]

366

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

367

Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]

368

asystencja (łac.) – towarzystwo. [przypis redakcyjny]

369

komunikiem iść (daw.) – jechać konno wierzchem, w siodle; komunik (daw.) – jeździec, kawalerzysta. [przypis redakcyjny]

370

tuszyć (daw.) – myśleć, sądzić. [przypis redakcyjny]

371

jejmościanka – tytuł grzecznościowy, skrót od: jej miłość panna. [przypis redakcyjny]

372

kołpak – wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis redakcyjny]

373

bojar – rycerz, szlachcic ruski lub wołoski. [przypis redakcyjny]

374

Czerkasy – miasto na prawym brzegu Dniepru, położone ok. 100 km na południowy zachód od Łubniów. [przypis redakcyjny]

375

polityka – tu: grzeczność. [przypis redakcyjny]

376

karałasz – żołnierz wołoski. [przypis redakcyjny]

377

kniahini (z ukr.) – księżna na Rusi, żona kniazia. [przypis redakcyjny]

378

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

379

Wiśniowiecki, Michał (zm. 1616) – książę, magnat kresowy, starosta owrucki, żonaty z córką hospodara wołoskiego, Jeremiego Mohyły, ojciec księcia Jeremiego Wiśniowieckiego (1612–1651); podobno zabiła go trucizna, podana w komunii świętej. [przypis redakcyjny]

380

error (łac.) – błąd, pomyłka. [przypis redakcyjny]

381

salwować (z łac. salvo: ratuję, zbawiam) – ratować. [przypis redakcyjny]

382

promulgowano (z łac. promulgo: wyjawiam, obwieszczam) – ogłoszono. [przypis redakcyjny]

383

żołd – tu: zapłata. [przypis redakcyjny]

384

fawor (z łac., daw.) – przywilej, względy. [przypis redakcyjny]

385

karałasz – żołnierz wołoski. [przypis redakcyjny]

386

bojar – rycerz, szlachcic ruski lub wołoski. [przypis redakcyjny]

387

Kahamlik – rzeka na środkowowschodniej Ukrainie, na lewym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]

388

karałasz – żołnierz wołoski. [przypis redakcyjny]

389

wołoski – z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]

390

Bohun, Jurko – postać wzorowana na pułkowniku kozackim, Iwanie Fedorowiczu Bohunie (ok. 1608–1664), jednym z przywódców powstania Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]

391

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

392

poczet – orszak, drużyna, słudzy, towarzyszący panu w podróżach. [przypis redakcyjny]

393

słoboda – nowo powstała osada, której mieszkańcy zostali zwolnieni na kilkadziesiąt lat od opłat i zobowiązań feudalnych. [przypis redakcyjny]

394

Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]

395

poganie – tu: muzułmanie, Tatarzy. [przypis redakcyjny]

396

Białogród a. Akerman (dziś ukr.: Biłhorod-Dnistrowskij) – miasto położone nad limanem Dniestru, ok. 20 km od Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej płd. Ukrainy, ok. 50 km na płd. zach. od Odessy, założone w VI w. p.n.e. jako kolonia grecka, w XVII i XVIII w. w rękach tatarskich. [przypis redakcyjny]

397

synowica (daw.) – bratanica. [przypis redakcyjny]

398

A ty odlitaj, Laszku, od kolaski, koły step baczysz (ukr.) – Odlatuj, Polaczku, od kolaski, kiedy widzisz step. [przypis redakcyjny]

399

szczo z toboju

Скачать книгу