nie en nooit ophou om haar lief te hê nie.’ Ek . . . ek het uitgestap en in die motor geklim en weggejaag. Ek was verblind deur trane en het my met die draai in die pad misreken. Ek weet almal dink steeds ek wou selfmoord pleeg, maar dis nie waar nie. Daarvoor is ek te veel van ’n lafaard. Daarom lewe ek en Clive al vyf jaar lank saam en het ek tot vandag toe nog nie die moed om hom ’n egskeiding te gee nie. Ek is bang vir die lewe sonder hom – al weet ek hy het nog nooit werklik aan my behoort nie.”
Haar glimlaggie is pateties. “Ek is ’n treurige mens, Paul. Ek is so ten volle afhanklik van Clive, terwyl hy niks van my nodig het nie. Ek weet ek behoort hom vry te stel. Ek weet ek moes hom net ná die ongeluk al vrygestel het. Daar was toe en is nou geen rede om hom so onwillig aan my gebonde te hou nie. Maar die moed ontbreek my.”
“En as jy weer volkome mens word, Louise? As jy weer liggaamlik en geestelik sterk word? Sal jy dán kans sien om Clive te laat gaan?”
Sy antwoord nie dadelik nie, bly net roerloos sit, onbewus van hoe gespanne hy haar antwoord afwag. Toe kyk sy wasbleek na hom op. “Hoekom vra jy my so ’n vraag, Paul?”
Sy teer oë en begrypende woorde laat haar aan Oudokter dink toe hy haar antwoord.
“ ’n Mens kan nie vir altyd van die waarheid en die werklikheid weghardloop nie, Louise. Dit is tyd dat jy die feite aanvaar en iets daaromtrent doen. Vir vyf jaar lank al stap jy op hierdie dooie pad van niks – en jy dwing Clive om saam met jou te stap. Dis nie regverdig teenoor jouself of teenoor hom nie. Hoe lank dink jy kan julle nog so voortgaan?”
Sy kyk weg, staar met onsiende oë na ’n stukkie blou lug deur die blare. “As ons nie na Kruisrivier gekom het nie . . .”
“Maar julle het. Louise, daar moes die een of ander tyd ’n wending kom. Julle koms na Kruisrivier was voorbestem. Kruisrivier is die kruispad. Jy weet dit net so goed as wat ek en Clive en Anmar Cloete dit weet. Dit sal nie help om jou oë daarvoor te sluit nie. Jy is op die kruispad en jy sal moet kies.”
“Dan . . . dan vra jy my om . . . om Clive te laat gaan sodat . . .”
“Nee. Ek vra jou om, voordat jy ’n definitiewe rigting kies, eers mens te word. Dis nie nodig om haastig te kies nie. Rus eers en kry krag vir die pad wat jy gaan kies, want jou keuse gaan ons almal se lewens beïnvloed.”
Sy kyk verbaas na hom op. “Jy praat asof jý ook op die kruising is?”
Dit is nou sy beurt om na die flentertjie blou lug te kyk. “Miskien is ek, Louise. Ons staan nie onafhanklik van mekaar nie. Ons lewens is inmekaargevleg, en wat die een besluit, moet noodwendig ’n rimpeleffek hê.” Toe vang sy groen oë haar bloues vas. “Ook ter wille van ons ander drie, vra ek jou om eers weer volwaardig mens te word voordat jy kies.”
Sy skud haar kop, vra verward: “Wat presies bedoel jy met volwaardig mens?”
Hy tel haar verlamde hand op en vryf dit tussen sy sterk vingers. “Laat ek hierdie hand regmaak, asseblief. Die gees en die liggaam werk saam, Louise. Soos liggaamlike defekte genees, verdwyn ook die letsels van die gees. Wanneer jy die dag gesond na liggaam én gees voor my staan, dán kan jy kies. Dan is die rustyd op die kruising verby.”
Vervaard skram sy weg. Hoe kan hy haar dwing om gesond te word net sodat sy ’n keuse kan maak, ’n keuse waarvoor sy nie kans sien nie? “Jy is te besig, Paul. Ek kan nie ook nog tyd van jou verg nie.”
“Nie ek nie, Louise. Anmar Cloete sal jou elke dag kom behandel.”
Haar oë toon opregte skok. “Anmar? Jy is seker nie ernstig nie.”
“Sy is die enigste mens op Kruisrivier wat jou kan help.”
Sy sukkel verward op, kyk desperaat om haar rond asof sy meteens in ’n kou vasgevang is.
“Louise, doen dit vir Clive en vir jouself, maar ook vir Anmar en . . . vir my, asseblief!”
Lank bly sy net woordeloos na hom staar en dan is dit asof daar ineens ’n nuwe kennis in haar oë lê, ’n nuwe begrip vir wat die man werklik vir haar sê.
Sy maak ’n gerusstellende gebaar, lê haar lam hand teen sy wang en sê sag: “Goed, Paul. Ek sal Anmar al my samewerking gee.”
Toe Anmar dus die Maandagoggend die stoeptrappies na die huis opklim, wag Louise haar kalm in. Sy sal Paul nie teleurstel nie. Maar dis pynlik om na die pragtige gesig te kyk, na die mooi gestalte se soepel bewegings. Sy sien die meisie voor haar tot stilstand kom, duidelik onseker oor haar ontvangs.
Die glimlaggie wat die vorige Vrydagaand so aan Anmar se hart gepluk het, raak weer aan die bleek lippe. “Kom sit, Anmar.”
“Hallo, Louise. Hoe gaan dit?”
“Goed, baie goed, dankie. Kom, drink eers ’n koppie tee.”
Anmar staan nader en wil haar hand na die teepot uitsteek, maar ’n stem agter haar laat haar vinnig omdraai.
“Nee. Moenie haar werk vir haar doen nie. Laat sy self die tee skink. Hoe meer oefening daardie hand kry, hoe beter. Middag, Anmar, Louise.”
Anmar knik onbeholpe en sak blosend in ’n stoel neer.
Louise kyk bly op. “O, Paul, maar jy is vroeg by die huis vanmiddag.”
“Ja. Ek het stilletjies weggeloop by die spreekkamer. Ek wil Anmar net eers wys presies wat ek verlang. Daarna sal ek julle met rus laat om op jul eie verder te gaan. Of daar resultate gaan wees, gaan net van julle twee afhang.”
Die twee vrouens kyk vlugtig na mekaar en dan glimlag Louise weer.
“Dit lyk my hierdie man is ’n slawedrywer, of hoe, Anmar?”
“Dit kan jy weer sê,” antwoord Anmar spontaan en kyk uitdagend terug in die groen oë. “Dit verbaas my dat hy my genoeg vertrou om my alleen te laat aangaan met die behandeling. Gewoonlik doen ek nooit iets reg nie.”
Paul neem sy koppie en sak onverstoord neer in die seilstoel, kyk dan op na Louise. “Sien jy wat ek bedoel? Dwarstrekkerig en skoorsoekerig is haar voorname. Drink julle tee, dames, daar wag werk op ons.”
Louise lag, en dan versober haar gesig. Dis die eerste keer in ’n baie lang tyd dat sy haar eie lag hoor opklink. Haar blik sak af na die tee in haar hande, en meteens sien sy nie haar hand soos dit nou is nie, maar kry sy ’n visie van hoe dit was – en miskien weer kan wees – en ’n vreemde opwinding maak hom meteens van haar meester. Sy het tot dusver nie veel geloof gehad dat die behandeling wat Paul beoog werklik sal help nie, maar nou . . . ás dit miskien help . . .
’n Volwaardige mens, het Paul gesê. O, om weer volwaardig mens te wees!
Dat dit egter nie grappies gaan wees nie, besef Louise toe sy ná ’n uur uitgeput en nat van die sweet plat op die tafel in die sonkamer lê, waar Paul besluit het die beste plek vir die behandeling sal wees.
Ook Anmar besef dat daar nie net van haar pasiënt nie, maar ook van háár baie geverg gaan word in die weke wat voorlê. Sy het met nougesette aandag elke beweging van Paul se sterk hande gevolg terwyl hy haar touwys gemaak het, en stip gekyk toe hy die oefeninge gedemonstreer het.
Hy kyk nou af op die moeë gesig op die harde tafelblad en knik. “Ek het jou vir die eerste dag ’n bietjie gemoor, Louise,
