vriende, niks meer nie. Daar was nooit enige sprake van ’n verhouding nie. Ek het besef Bill en sy vrou is nie gelukkig nie, maar ek het gedink dis hulle saak en het niks met my te doen nie.”
“Is jy seker julle vriendskap het nie bygedra tot die verwydering tussen hulle nie?”
“Ek het nooit so daaraan gedink nie – dalk omdat ek nie wou nie en tevrede was om sake hulle gang te laat gaan. Ek het ook nie besef hoe afhanklik ek van Bill se vriendskap geword het nie. Tot gister, toe hy my vertel het dat dinge tussen hom en sy vrou ’n krisispunt bereik het en dat sy vir ’n proeftyd weggaan. Hy het reguit gesê dat hulle huwelik wat hom betref ’n mislukking is en dat hy nie glo sy vrou sal weer terugkom na hom toe nie.”
“Dis nie al wat hy gesê het nie, is dit?” vra Danie toe sy stilbly.
“Nee,” erken sy onwillig. “Hy … hy het ook gesê dat hy … dat hy baie van my hou en dat hy hoop ons sal mekaar beter leer ken terwyl sy vrou weg is.”
Sy bloos effens vir die uitdrukking in haar broer se oë en sê verdedigend: “Dit klink nou miskien naïef soos ek dit vertel, maar ek … ek het my morsdood geskrik. Ek … ek het geen beswaar om met ’n geskeide man te trou nie, maar ek het geen begeerte om die oorsaak van die egskeiding te wees of daarby betrokke te wees nie. Ek het net gevoel ek wil so gou moontlik wegkom uit die stad sodat ek tyd kan hê om kalm oor sake te dink en uit te vind hoe ek regtig oor Bill voel. Dis toe dat ek daaraan gedink het om Karoo toe te gaan.”
“En dié brief?”
“Ek het dit gisteraand op pad teater toe in my posbus gekry, maar ek het dit eers later gelees, nadat ek teruggekom het. Bill het my laat verstaan Cynthia voel ook soos hy – dat dit nog net die kinders is wat hulle bymekaar hou. Wel, ek weet nou hoe sake staan en dit het my net nog meer vasberade gemaak om weg te kom.”
“Is jy verlief op Bill Retief, Ria?”
“Ek weet nie,” sê sy ongelukkig. “Dis … dis wat ek wil gaan uitvind. As … as Bill en Cynthia in elk geval later besluit om te skei …”
“Jy sal gek wees om ooit met Bill Retief te trou. Dis net ’n swakkeling wat so optree, ’n man sonder pligsbesef of eergevoel. Dink jy regtig jy sal ooit gelukkig wees saam met so ’n man?”
“Is ons nie maar almal swakkelinge op soek na ’n bietjie liefde en geluk in die lewe nie?”
“Geluk is nie die belangrikste ding in die lewe nie. ’n Mens moet met jouself en jou gewete kan saamleef. Dit is die belangrikste ding. Jy het een maal ’n fout gemaak en duur daarvoor betaal. Het jy nog nie jou les geleer nie?”
“Daardie ander vrou met wie Okkie getrou het, het gevat wat sy wou hê. Dink jy sy het al een oomblik berou gehad daaroor?”
“Ek ken nie daardie ander vrou nie, maar ek ken jou. Wat vir haar geld, geld nie noodwendig vir jou nie. Ek weet die lewe het jou diep seergemaak, maar ek glo eerlik dat jy ’n beter en sterker mens anderkant uitgekom het. Jy wil nie nou weer alles afbreek wat jy so swaar opgebou het nie, wil jy?”
Sy antwoord nie, en sagter sê hy: “Ek wil graag hê jy moet weer trou, maar dan moet dit met ’n man wees wat in alle opsigte jou gelyke is. En as dit dan moet gebeur dat jy nie so ’n man raakloop nie, het jy nog baie om voor dankbaar te wees. Daar is altyd kompensasies. Jy het jou skryftalent en jou liefde vir boeke, musiek en die teater. Dié dinge kan ’n mens se lewe vol en interessant maak.”
“Jy klink nou soos oubaas Krogh, die Duitser,” sê sy met ’n effense glimlag. “Hy het eendag vir my gesê as alles soos ’n kaartehuis om jou ineenstort, gaan sit jy nie en bekla jou lot nie. Jy gaan eenvoudig op ’n nuwe ontdekkingsreis. Dis wat ek probeer doen.”
“Hy klink na ’n merkwaardige man. Ek sal hom graag eendag wil ontmoet. Ek dink dis baie verstandig van jou om ’n rukkie weg te gaan en ek hoop jy sal daar in die Karoo nie net stof vir ’n goeie storie kry nie, maar ook vrede in jou hart. Gaan jy met die trein of die motor?”
“Ek dink met die trein – ek wil dit liewer nie met my motortjie op so ’n lang pad waag nie.”
Hy haal ’n koevert uit sy sak en gee dit vir haar. “Ek weet nie hoe jou geldsake staan nie, maar hier is ’n klein bydrae tot die vakansie.”
Sy maak die koevert oop en haal geldnote daaruit. Sy kyk na hom en trane glinster op haar wimpers.
“Dankie, boet, maar dis net ’n lening.”
“Dis nie ’n lening nie, dis ’n present. Ek hoop jy sal gereeld vir my skryf en my vertel van die mense en van tant Sophia Maria. Dis mos sy wat vir ’n weddenskap alleen met die koets na ’n naburige dorp gery het, nie waar nie?”
“Die einste een. Sy het blykbaar baie talente gehad – sy het ook baie mooi gesing en toneel gespeel. Sy was drie maal getroud, maar het nooit kinders gehad nie. Haar derde man, ’n sogenaamde Engelse lord, het later weggeloop met ’n klomp van haar geld en juwele.”
“Dan het sy ook maar moeilikheid met die mansmense gehad,” sê hy glimlaggend. Ernstiger vervolg hy: “Geniet die kuier, Ria, maar ek wil jou ’n laaste stukkie raad gee. Onthou, die mense daar op die platteland is konserwatiewer as die mense in die stede. Moet hulle nou nie onnodig skok met jou kleredrag en gewoontes nie.”
Ria lag. “Jy bedoel nou my langbroek, my sigarette en my rooi naels en mooimaakgoed? My liewe broer, ek durf nie my lesers teleurstel nie. Ek kom van die bose stad af, is ’n geskeide vrou en het so pas ’n intrige met ’n getroude man gehad – is dit nie al genoeg om my te verdoem nie? Laat ek die mense tog iets gee om oor te praat!”
Sy sien dat sy hom seergemaak het en sê sagter: “Ek is jammer, boetie, jy weet ek spot sommer. Ek belowe jou ek sal nie uit my pad gaan om die familie te skok nie, maar ek is wat ek is, en ek is nie van plan om my anders voor te doen nie. In elk geval, ek dink jy onderskat die platteland en die familie. Ek is seker hulle is glad nie so eng en bekrompe soos jy dink nie.”
“Ek het nie gesê hulle is eng en bekrompe nie. Dis net – hoe sal ek dit stel? – dat ’n mens soms uit respek vir ander liewer nie dinge doen wat jy weet aanstoot sal gee nie. Maar gaan jou gang, jy sal tog nie na my luister nie. Sê baie groete vir die familie – ek hoop om ook eendag met hulle te kom kennis maak. Terloops, weet Pa van jou planne?”
“Ek sal vir hom skryf dat ek Donkerfontein toe gaan om stof vir ’n verhaal te soek. Ek is ook nie van plan om vir Albert meer as dit te sê nie. Ek kan dink wat sy reaksie sal wees as ek vir hom die hele storie moet vertel.”
Sy kyk na hom en glimlag effens. “Ek het geweet jy sal verstaan, al keur jy dit nie goed nie, en dat jy my goeie raad sal gee. Nie dat ek belowe om dit te volg nie. Ons sal maar sien wat die toekoms inhou.”
“Ek is seker as jy tyd gehad het om nugter oor die hele saak te dink, sal jy self besef wat die regte ding is om te doen. Wat word van al jou leerlinge terwyl jy weg is?”
“Ek het ’n vriendin wat maar te gretig is om hulle te neem. Haar man is siek en in die hospitaal. Die ekstra inkomste sal baie welkom wees vir hulle. Al een wat ek regtig sal mis, is oubaas Krogh. Ek is seker ek het baie meer van hom geleer as wat ek hom ooit kon leer.”
Danie wou nie vir ete bly nie; Greta en die kinders het vir hom gewag. Sy het bo van die balkon af vir hom tot siens gewuif en daar was ’n warm gevoel in haar hart. Sy is bly sy het Danie in haar vertroue geneem, dis of die las in haar hart klaar
