die donker nag inry. Hy was so gaaf, so sjarmant en bedagsaam, dat sy opnuut vertwyfeld voel.
Agter haar verdwyn die stad se liggies. Nog net die goue gloed lê teen die naghemel. Uit haar handsak haal sy ’n telegram wat sy net voor eenuur die middag gekry het. Vir die soveelste keer lees sy wat daarin staan:
KAROO BITTER DROOG EN WARM. KOM LIEWER APRILMAAND. GROETE. PAUL THERON.
Ek is jammer, Paul Theron, dink sy half geamuseerd, half vererg, maar hier kom ek. Al my reëlings was getref en ek kon onmoontlik op die laaste nippertjie al my planne verander.
Hoofstuk 3
Op Towerwater het Ria se brief ’n hele opskudding veroorsaak. ’n Buurman het die Maandagoggend hulle pos uit die dorp gebring. Paul was op die lande besig en sy suster, Mona, het die briewe, koerante en tydskrifte vinnig deurgekyk, gretig om te sien of die pos enige verrassings oplewer. Sy kyk fronsend na Ria se brief en lê dit dan eenkant.
“’n Brief vir Paul uit Johannesburg,” sê sy vir haar stiefma. “Dis ’n vrou se handskrif. Wie sou dit wees, wonder ek?”
Emily Theron kyk op van die koerant wat sy deurblaai, getref deur die klank in Mona se stem. Afkeuring? Agterdog? “Seker maar ’n bedelbrief, of so iets,” sê sy kalm.
“’n Troukaartjie van die Grovés,” kondig Mona aan. “Hildegarde trou twintig Maart.” Sy gooi die troukaartjie ergerlik opsy. “Twee blote kinders. Hildegarde is agttien jaar oud en Piet Erwee nog nie mondig nie. Hoe kan die Grovés so iets toelaat?”
“Hulle is ’n bietjie jonk, ja, maar Piet boer al die laaste twee jaar alleen op Jakkalsfontein en ek kan my indink hy is haastig om te trou. Dis ook nie ’n halsoorkop affêre nie – die Grovés en die Erwees is al jare lank huisvriende en daar is geen rede waarom dit nie sal uitwerk nie.”
“Jy sal ook vir die duiwel self voorspraak maak,” sê Mona ongeduldig.
Emily Theron antwoord nie. Daar is seker ’n rede vir die kind se buierigheid, dink sy. Miskien het sy pyn, miskien beny sy diep in haar hart vir Hildegarde wat trou met die man wat sy liefhet, ’n voorreg wat haar nooit beskore sal wees nie.
Sy kyk na Mona en haar oë is sag. Daar is dae dat Mona haar geduld kwaai beproef, maar as sy dink aan die moeilike jare wat hulle saam deurgemaak het, aan die pyn en teleurstelling wat Mona van kleins af ken, versag haar hart altyd weer.
Mona is nou agt-en-dertig, maar sy lyk baie ouer. Die vaal hare waaruit alle lig en lewe lank reeds verdwyn het, is so geknip dat dit met die minimum moeite netjies gehou kan word, en die lang rok en lomp skoene sal jare by enige vrou se ouderdom voeg. Daar is skoonheid in die suiwer lyne van haar gesig en die mooi blou oë, maar bitterheid en selfbejammering het haar van almal vervreem wat hulle vriendskap vir haar sou wou gee.
Emily onthou nog goed toe sy Mona die eerste keer gesien het. Mona was omtrent vyf jaar oud, ’n fraai dogtertjie met pragtige blou oë en diepgoue hare, toe Emily se pa as bywoner Towerwater toe gekom het. Mona het die dag ’n blou syrokkie aangehad en Emily het gedink sy lyk soos ’n prinsessie uit een van die sprokies. Emily was destyds vyftien en sy het graag naweke en vakansies wanneer sy tuis was met Mona en klein Paultjie gespeel en na hulle gekyk. Die swaar depressie wat haar pa en so baie ander boere se ondergang was, het liggies oor Towerwater gegaan. Daar was seker ook nie kontantgeld nie en daar was seker ook dikwels bekommernis en onrus – die droogte het daar ook geknel – maar in die mooi huis met sy groot, skaduryke tuin het daar geluk en vrede geheers. Almal wat op Towerwater gekom het, het dit dadelik aangevoel.
George Theron en sy vrou was albei besonder gaaf teenoor die bywoner se dogter en sy was altyd welkom in hulle huis. Eileen Theron was ’n begaafde vrou en het mooi gesing en klavier gespeel. Dit was vir Emily ’n voorreg om soms hulle huislikheid en geluk te deel.
Dit was George Theron wat daarop aangedring het dat Emily matriek maak en wat haar later op eie koste weggestuur het sodat sy haar as verpleegster kon bekwaam.
Het hy miskien toe al ’n voorgevoel gehad van die beproewings wat vir hom en sy gesin gewag het? Van die rol wat die bywoner se dogter in sy lewe en sy kinders se lewens sou speel? Sy glo nie. As ’n mens so gelukkig is soos wat hulle was, dink jy nie dat die dag van môre miskien verdriet kan bring nie.
Mona was agt en Paul vyf toe Eileen Theron met die geboorte van haar derde kind oorlede is. George Theron het nog nie van die verpletterende slag herstel nie, toe ’n tweede ramp hom tref. Mona het polio gekry en was maande lank ernstig siek in die hospitaal. Sy het wonderbaarlik herstel, afgesien van ’n mank been wat sy oorgehou het. Maar sy het net die volgende jaar rumatiekkoors gekry en daarna was sy jare lank ’n semi-invalide. Sy het nooit heeltemal herstel nie. Haar hande en ander ledemate het vertrek van die siekte en teen die tyd dat sy twintig was, het sy al ’n wêreld se smart en pyn ervaar. Haar kinderjare was verby en die toekoms het maar min hoop op geluk ingehou. Is dit ’n wonder dat sy so hard en bitter geword het?
Emily het haar verpleegkursus voltooi en ’n aanstelling by die Volkshospitaal in Kaapstad gekry. Maar sy het nooit Kaap toe gegaan nie. In stede daarvan het sy met George Theron getrou en haar intrek in die mooi, ruim huis op Towerwater geneem. Die huwelik het groot opspraak verwek. George Theron was meer as twintig jaar ouer as sy bruid en een van die vooraanstaande boere in die distrik. Sy huwelik was onverklaarbaar vir familie en vriende.
“Ek het nooit gedink ek sal weer trou nie,” het George destyds vir haar gesê, “maar ek kan nie langer so aangaan nie. My kinders – my dogter veral – het ’n vrou se liefde en sorg nodig, en ek weet jy sal dit vir hulle kan gee. Ek besef dis nie ’n maklike ding wat ek vir jou vra nie. Jy is jonk, jy het moontlik ander planne vir die toekoms. Maar ek het jou nodig hier op Towerwater en ek belowe jou, jy sal nooit spyt wees as jy met my trou nie.”
Sy het ja gesê en het inderdaad nooit rede gehad om haar besluit te berou nie. Inteendeel. Behalwe die materiële voordele wat die huwelik vir haar en haar ouers meegebring het, het sy oneindig baie geleer in die jare wat sy saam met George op Towerwater gewoon het.
Dit was nie altyd maklik nie. Mona was veeleisend en dit het lank geduur voor die res van George se familie haar aanvaar het. Sy het self besef dat sy nooit Eileen se plek kon inneem nie, maar sy was jonk en sterk en sy het al haar kragte ingespan om vir George ’n goeie vrou te wees en hom en sy kinders so gelukkig moontlik te maak.
Hulle was vyftien jaar getroud toe George aan hartversaking oorlede is. Die grootste gedeelte van sy boedel het na sy kinders gegaan, maar hy het in sy testament ruim voorsiening vir haar gemaak.
Emily was maar vyf-en-dertig – jonk genoeg om weer ’n nuwe lewe te begin. Maar hulle pa se skielike dood het die kinders diep getref en sy kon nie daaraan dink om op daardie tydstip weg te gaan nie.
’n Paar jaar later is Paul getroud en Emily het begin regmaak om op die dorp te gaan woon. Paul het haar egter gevra om aan te bly totdat Winnie, sy vrou, in staat was om die huishouding waar te neem.
’n Jaar later het nog ’n tragedie hom op Towerwater afgespeel. Tydens ’n hewige donderstorm het Winnie, wat toe hoog swanger was, deur ’n vol drif probeer ry. Die motor het omgeslaan en sy het verdrink.
So is Emily deur die jare en die noodlot op Towerwater vasgevang. Meer as twaalf jaar het al weer verbygegaan sedert George se dood en sy woon nog steeds saam met Paul en Mona op die plaas. Soms wonder sy of sy ooit sal weggaan.
Sy skrik wakker uit haar bepeinsing toe Paul inkom. Hy groet en stap reguit na die pos wat op die tafel lê.
Hoe
