tant Stinie wat luister waar die spaarsleutel van die agterdeur weggesteek word. In die tweede potplant regs van die deur op die agterstoep.
“Bel sommer van die pastorie af as jy die brief gekry het, Stinie.”
Toe die telefoon lui, word dit van die mik gegryp.
“Tant Stinie …?”
“Ja, dis ek, dominee. Ja, dis … hier.”
“Skeur oop en lees asseblief vir my, tante.”
“Maar dis jou …”
“Lees dit asseblief, tante!” Stilte. “Tante …”
“Dominee … Dominee, sit liewer vir Frikkie op die lyn. Ek kan nie … ek sien liewer kans …” en weer hoor Reino ’n traangevulde stem in sy ore. Hy oorhandig die gehoorbuis aan oom Frikkie. “Luister asseblief daar, oom.”
Hy draai vinnig weg, sy oë stokstyf voor hom. Iets – Here, wat? – is vreeslik verkeerd!
“Stinie, dis nie nou die tyd vir huil nie! Lees die brief vir my voor, dadelik!” Oom Frikkie se stem is onvas van skok toe hy weer praat: “Vat daardie brief saam met jou huis toe en bêre dit goed. En nie ’n woord hiervan aan ’n lewende siel nie, Stinie! Verstaan jy, vrou?” Dan draai hy van die telefoon af weg, kyk na sy predikant se breë rug en sê stil: “Kom, dominee, kom dat ons eers êrens ’n sitplek kry.”
Reino maak sy oë oop, spring uit die stoel uit, gaan leun teen ’n stoeppilaar aan. Sonop se elektriese ligte swem dof voor sy oë.
Sal hy daardie oomblik ooit vergeet? Kan ’n mens so ’n oomblik ooit vergeet? Ná veertien jaar staan dit vanaand weer voor hom in al sy naakte skok … en steeds lê die ongeloof in sy hart soos in daardie oomblik. Dis nie wáár nie! Dit kán nie wees nie!
“Oom?” Stilte. “Oom Frikkie?”
Die ou man het sy hand op die dominee se skouer gelê en gesê: “Natuurlik is daar êrens ’n misverstand, ou seun.” Die formele aanspreekvorm het weggeval. “Ek dink ons moet maar huis toe gaan en … dinge daar gaan uitsorteer.”
“Maar …”
“Ek sal hulle hier binne sê … Hulle sal jou verskoon. Kom.”
“Maar, oom Frikkie, dis nie waar nie! Dis ’n misverstand,” het sy verlamde brein na oom Frikkie se woorde gegryp.
“Natuurlik. Ek sê mos so. Maar ons moet teruggaan en dit dadelik regstel. Kom, Reino, ou seun. Ons moet huis toe.” Vaderlik het hy ’n arm om die breë skouers geplaas en die verslae man weggelei.
Ure later, alleen gelaat in tant Stinie se sitkamer met die brief in sy hande, het die volle besef van wat gebeur het, van wat in die enkele reëls voor hom uitgespel lê, eindelik ingetree.
“Reino.” Net so. Nie “liewe Reino” nie. Die brief begin sommer net: “Reino.” En dan herlees sy oë die woorde waarvan elke letter reeds in sy verstand gebrand is … “Ek gaan weg. Ek verlaat jou vir goed.” Here … Here? Hoekom? Hoekom, Chrisma? “Ek gebruik die weg van ’n lafaard omdat ek nie die moed het om jou in die oë te kyk nie. Ek is jammer, maar ek kan nie so voortgaan nie. Ek is nie die regte vrou vir jou nie. Ek is nie ’n pastoriemoeder of predikantsvrou nie. Ek het probeer, die Here weet ek het, maar dit werk nie uit nie.” Hoe kan jy so iets sê, Chrisma? Jy is ’n wonderlike vrou vir my, vir die gemeente …
En dan die laaste paar reëls … en elke keer sterf sy hart ’n bietjie meer wanneer die woorde soos vlamme uit die papier na hom opspring: “Wat in die tussentyd gebeur het, dra ek volle skuld voor, hoewel ek nie daarna gesoek het nie. Glo my, Reino, ek het nie daarna gesoek nie! Maar dit het gebeur en ek kan dit nie langer ignoreer nie. Ek gaan saam met Flip Venter weg.” Flip Venter … Flip, sy hoofdiaken, die man wat hy as vriend gewaan het … Chrisma is saam met Flip weg … Maar Flip is getroud! Flip het ’n vrou en ’n dogtertjie! Chrisma …? Chrisma! Nee! Néé, my vrou! Moenie dit vir my vertel nie! As jy my nie meer liefhet nie … nie meer kans sien om saam met my in Gods wingerd te werk nie … Goed. Goed. Ek kan dit nog aanvaar, maar … wegloop met ’n getroude man … Néé! Néé, Here, nie dít nie! Asseblief, net nie dít nie!
Maar dit is wat gebeur het.
Hy knyp sy oë styf toe, maak hulle weer oop, sien die sterre helderder as netnou. Hoe het hy deur hierdie tyd van sy lewe gekom? Hoe is dit moontlik dat hy nie net geknak en gebreek het nie, sommer net totaal en al ten gronde gegaan het nie? Mens alleen sou hy dit nooit kon oorleef nie … maar hy was nie alleen nie. God was daar, hoewel dit nie vir hom so gevoel het nie. In daardie eerste weke het dit vir hom gevoel dit was nie net sy vrou wat hom verlaat het nie. God het hom ook verlaat. Hy onthou hy het gebid, soms letterlik huilend op sy knieë, maar dit was versmaaide woorde, woorde wat nie wou opstyg na ’n genadetroon nie. Woorde wat, die oomblik dat hulle geuiter is, voor sy lippe weggewaai het na nêrens. Woorde wat soos gloeiende kole in sy rou hart gebrand het, tot dit later vir hom gevoel het daar word gate deur hom gebrand en dat die woorde tot as gesmoor het.
Hy het na ander se gebede vir hom geluister. Gebede om raad en leiding, om genade, om vertroosting. Maar dit was vir hom soos blare wat val – ’n oomblik daar en dan het die winde dit verstrooi.
Sy oë priem verby die sterre. Maar U wás daar, my Vader. Toe ek laat los het, het U nie gelos nie. U het my vasgehou hoewel ek dit nie gevoel het nie. U het my opgetel en in u Vaderarms gedra toe ek wou vergaan van smart. Dankie. Dankie dat U my toe gedra het … vanaand nog dra … vanaand ook noudat die smart van gister weer so vars in my lê.
Die smart wat skielik weer so fel en verterend in hom gebrand het, gaan lê; word getemper soos telkens in die verlede en hy weet hy kan nou bedwaarts keer. Miskien nie om dadelik aan die slaap te raak nie, maar met berustende kalmte. Die beker moes gedrink word, die pad moes geloop word.
In die bed, arms gevou agter sy kop, lê en kyk hy na die ligte speling van die nagwind teen die kantgordyn. Destyds het een voldonge feit bo alle ander dinge vir hom uitgestaan. Hy het besef dat sy predikantsdae verby is. Nooit weer sou hy die selfvertroue hê om voor ’n gemeente op die kansel te verskyn nie. Nooit weer sou hy met gloed en oortuiging die Boodskap kon uitdra nie. Geen mag ter wêreld sou sy voete toelaat om weer die trap na ’n kansel te klim nie.
Sy kollegas in die Ring het dit so maklik moontlik vir hom gemaak, maar daar was ’n prosedure wat gevolg moes word. Geen vrou loop sommer sonder rede van haar man af weg nie, veral nie ’n predikantsvrou nie …?
Hy het daar voor die Ringskommissie gestaan en eerlik op die reguit vraag geantwoord: “Ek wens in hierdie oomblik ek kon sê dit en dat is die rede, of dit en dat kon die rede wees, maar … ek weet nie. Ek weet voor God nie hoekom my vrou my verlaat het nie. Ek wens ek het.”
En tog was die gemeente nie werklik so verbaas as wat hul dominee was nie. Oom Frikkie was verplig om die sluier te lig oor iets wat hy tot dusver geweier het om as die waarheid te aanvaar.
“Hier was stories, dominee Spies,” moes hy teenoor die Ringsvoorsitter bieg.
“Watse stories, oom Frikkie?”
“Dat Flip Venter te veel by die pastorie kom, al was hy hoofdiaken. En …”
“Ja, oom?”
“Ek moet liewer swyg, dominee. Ek het hulle nie self gesien nie. Dis skinderstories wat
