was die stories, oom?”
“Nee, dominee, sien, mevrou het graag gaan stap. Almal op die dorp het geweet sy gaan stap graag saans so teen skemeraand. En toe begin sy die afgelope tyd dorpuit stap. Ek het self een aand by haar stilgehou op die grootpad, haar vriendelik gewaarsku dat dit gevaarlik kan wees, maar sy het net gelag en gesê sulke dinge sal nie op ons klein dorpie gebeur nie! Daar was ander wat Flip se motor soms ook in dieselfde rigting sien ry het … En mevrou het die afgelope tyd nie altyd die weeklikse gemeentebiduur bygewoon nie. Dominee het gesê sy is bietjie moeg of ’n bietjie besig, maar … daar was oë wat gesien het hoe sy by die pastorie se agterhekkie uitkom en in ’n motor klim wat in die donker onder die bome op die hoek geparkeer gestaan het.”
“En oom het nie daaraan gedink om met dominee Vos of dan met mevrou Vos daaroor te praat nie?”
Oom Frikkie se oë het geflits. “Natuurlik nie, want ek het dit nie geglo nie! Sê my, dominee Spies, sou jy dit geglo het?”
Die waardige predikant het hom ’n antwoord skuldig gebly. Chrisma Vos se beeld het voor hom verskyn en hy het sy kop verslae geskud. Nee. Nee, hy sou dit vir geen enkele oomblik geglo het nie!
Dit was die swaarste ding in sy lang loopbaan as predikant toe hy daardie Sondagoggend op die kansel moes klim en aankondig dat Reino Vos sy amp as predikant van die gemeente neerlê. Of miskien was dit die swaarste om te sien hoe ’n jong, belowende, begeesterde prediker van Gods Woord met toe, strak lippe luister na die kerkklok wat die gemeente oproep na die erediens, die hande wat die seën oor sy gemeente moes uitspreek, slap en willoos op die lessenaar. En daardie gebroke, rou fluistering: “Oom Jan, as ek net weet hoekom? Hoekom?”
Reino Vos se hart krimp ineen toe hy terugdink aan daardie oggend toe hy deur die studeerkamervenster sy geliefde gemeente sien kerk toe stap het terwyl hy in sy … nee, in die gemeente se studeerkamer gestaan het – koffers gepak – met die skreiende wete hy moet padgee – soos ’n skelm, soos iemand wat iets verfoeiliks aangevang het. As iemand, iémand, hom net wil sê wat?
Dit was oom Jan wat hom by sy ouerhuis kom besoek het, spesiaal kom besoek het. Want waarheen gaan ’n predikant wat hom skielik sonder vrou, sonder gemeente en sonder amp bevind? As jy gelukkig is om nog ’n ouerhuis te hê, dan gaan jy daarheen, al weet jy daar wag verdere seerkry.
In hom het dit geskryn toe hy die twee geliefde gesigte voor hom sien: bedroef, hartseer en onseker.
En toe, later, die onafwendbare vraag. Hy was daarop voorbereid, maar toe dit kom, het elke woord soos ’n hamerhou op sy reeds verbryselde hart geval.
“Hoekom is sy weg, Reino? Wat het jy aan Chrisma gedoen?”
Hy onthou hoe swaar hy sy lippe van mekaar gekry het om te antwoord, vir die honderdste keer te antwoord: “Ek weet nie. Ek weet nie wat ek gedoen of nagelaat het om te doen nie, Ma. Ek wéét nie!”
“Maar as alles reg was tussen julle, hoe kon ’n ander man haar so maklik wegvat? Daar móés iets tussen julle geskort het.”
“Ek was nie bewus daarvan dat daar iets skort nie, Pa.”
Die gebroke moederhart het naarstiglik probeer om regverdig te wees. “Ek ken jou, my kind. Ek weet jy sou nooit doelbewus iets doen om jou vrou seer te maak nie, maar … ek ken Chrisma ook. Sy sal nie sommer sonder rede skielik ’n ander man aanhang en met hom … wegloop nie.”
“Ek weet, my moedertjie. Ek weet. Maar ek kan geen verduideliking gee nie. Ek hét nie een nie.”
En toe het dominee Jan Spies gekom. “Reino, ek … ons het jou hulp nodig. Die Sonop-kinderhuis in die stad het dringend ’n hoof nodig. Jy het seker van die tragiese gebeure gelees in die koerant?”
Reino het sy kop ontkennend geskud. Nee, hy het lanklaas koerant gelees. Wanneer jou wêreld tot stilstand kom, stel jy nie belang of die res van die wêreld nog bly draai nie.
“Mevrou Theunissen, wat die hoof van die kinderhuis was, het tragies saam met haar man verongeluk op pad terug van ’n begrafnis. Ek het gedink … tot tyd en wyl jy jou weer beroepbaar stel …”
“Ek is nooit weer beroepbaar nie,” het hy strak gesê. Uitdrukkingloos het hy gedink: Die lewe gaan tog voort. Die een word gebore … en die ander sterf …
“… gedink as jy hulle daar kan uithelp, al is dit net tydelik, sal hulle dit baie waardeer.” Die ouer man se oë was skerp. “Reino, het jy gehoor wat ek gesê het?”
Reino het sy oë geknip. “Ja …” ’n Kinderhuis. Maar hy is ’n predikant. Wás ’n predikant. Hoekom nie? Hy en die kinders sal iets gemeen het. Hulle is almal weggegooi – hulle deur hul ouers; hy deur sy vrou. Min kinders in kinderhuise is wesies.
“Dink daaroor, Reino, maar ek sal bly wees as jy my binne redelike tyd kan laat weet.”
Reino was stil. Hoekom nie? Op ’n dag moet daar weer koers in sy lewe kom, maak nie saak in watter rigting nie.
“Ek sal bly wees as jy ja sê, Reino. Miskien is dit ’n oplossing vir jou. Solank jy ander genees, genees jy self. Solank jy ander leer om weer te vertrou, leer jy ook self weer vertrou. En dit sal jou goed doen om te sien daar is ander wat ook smart ken … Wanneer jy eers met rou kindersmart in aanraking was, sal jy weet daar is min smart in die lewe wat soos hulle s’n is.”
3
Ook Rita Venter lê met haar hande agter haar kop in haar bed en staar na die maanverligte venster.
Dit was nie net Reino wat ’n brief gekry het nie. Sy het ook een gekry. Twee dae nadat Flip na die simposium toe vertrek het, was dit in haar posbus.
Op pad posbus toe het sy juis loop en wonder oor tant Stinie se vreemde oproep … of sy dalk weet waar mevrou is. Sy het gedink Chrisma is saam met haar man Kaap toe, maar blykbaar is sy nie. Eers toe sy die brief gelees het, het sy begin verstaan hoekom Chrisma Vos nie opgespoor kon word nie.
“… gaan nie simposium toe nie. Ek verander van werk. Ek pos saam met hierdie brief my bedankingsbrief aan die firma. Hulle skuld my nog verlof. Hulle kan dit beskou as my bedankingsmaand. Wat ek eintlik wil sê, Rita, is dat ek nie weer terugkom nie. Ek weet dis vreeslik om dit so blatant te stel, maar ek het op Chrisma Vos verlief geraak en ons twee gaan saam weg. Ek is jammer dat dinge so uitgedraai het, maar dit het net gebeur. Alles wat daar by jou agterbly, kan jy kry. Ek sal jou later deur ’n prokureur laat weet waar ek my bevind. Ek sal natuurlik vir die egskeiding betaal. En natuurlik ook onderhoud vir Edna. Jammer dat jy per brief van hierdie verwikkelinge moet uitvind, maar as ek jou self moes vertel, sou dit net groter onaangenaamheid meegebring het. Histerie sal sake nie verander of verbeter nie. Gee vir Edna ’n soentjie vir my. Jy sal my nie nou glo nie, maar ek is baie lief vir haar. Moenie dink dit was ’n maklike besluit nie. Flip.”
Stukkie vir stukkie, soos ’n roofvoël sy prooi uitmekaarskeur en dan insluk sodat dit deel van sy wese word, het sy die brief sin vir sin ontleed; ingeneem sodat elke letter soos ’n ysterklip êrens in haar gaan lê het – tot dit ’n berg ysterklippe in haar was.
Sy het gegryp na ’n strooihalm: Die brief is ’n siek grap … Maar nee, hierdie weglopery saam met Chrisma Vos is lankal beplan. Hy het al klaar ander werk! Lankal … lankal was hy besig om reëlings vir ’n nuwe toekoms saam met die predikantsvrou te tref … terwyl hy saam met haar gebly het. Terwyl hy haar man was, Edna se pa. Maar hy probeer vergoed. Hy gee haar alles wat hier agterbly, alles wat hy nie in een tas
