“Ek het baie daarna uitgesien om hierdie paasmaaltyd saam met julle te eet voordat Ek ly.”3
1 Matt 26:26 en Luk 22:19
2 Luk 22:17 en Matt 26:26
3 Luk 22:15, kursivering deur Annalise Wiid
Breyton op ’n Harley
BREYTON OP ’N HARLEY
Verlede naweek het ek die voorreg gehad om Breyton Paulse te ontmoet. Nee, nie die vlugvoetige krulkopvleuel uit die Koue Bokkeveld nie. Sy straatkindgenant van Franschhoek. Hy speel vir die skool se C-span.
Saterdagmiddag drink ek en ’n vriendin ’n luilekker wyntjie onder rooi sypaadjiesambrele en praat oor ons waarde, ons keuses, ons drome … Skielik is daar twee straatseuntjies langs my. “Tannie, gee vir ons ’n geldjie,” vra die oudste een. Intelligente ogies. Nee, sê ek, ek gee nie geld nie. Hoe weet ek wat jy daarmee gaan maak? “Dan kan Tannie sommer maar vir ons kos koop,” smile die klein parmant. Waar’s jou ma? wil ek weet. “Nee, my ma en pa is weer dronk. Hulle slat mekaar.”
Ek weeg sy woorde. Stemtoon. Gesigsuitdrukkig. Dink: Hy probeer my nie manipuleer nie. Hy sê net hoe dit is. Sonder selfbejammering. ’n Blote feit. En as jy nou so laatmiddag hier rondloop, kom jy mos vanaand eers donkertyd by die huis, konfronteer ek. Wat gebeur dan? Slaan hulle jou ook? “Nee, hulle slaap mos vroeg so met die drink saam.”
Sal julle saamstap Pick n Pay toe? wil ek weet. Die tweetjies val weerskante van my in, Franschhoek se hoofstraat af. Gehawend is nie die woord nie. Die oudste ene, die woordvoerdertjie tot nou, se broek sit op genade om sy lyfie. Myle te groot. ’n Arm man het mos nie size nie. Die kleintjie se broekie is so geskeur dat ek sy boudjies dwarsdeur die rafels kan sien in ’n stofvaal onderbroekie. Sy hemp is heel, maar bitter vuil. Wat is jou naam? vra ek. “Brggheyton Paulse,” antwoord hy met ’n lang, lekker, skurwe bry.
Twee Harley-Davidsons kom straataf geknor met hul kenmerkende tok-tok-tok. Klein Breyton steek sy twee handjies voor hom uit, asof hy op so ’n fiets sit, vat die handvatsels denkbeeldig vaster en gee ’n groot brul soos hy in sy gedagtes vet gee en laat waai! Ek kan my indink hoe lekker dit vir hom sal wees om op so ’n groot ysterperd te kan klim en net te kan wegry van al die haglikheid by die huis.
By Pick n Pay besluit ek om nie sommer net die goedkoopste of maklikste uitweg te volg en vir elkeen vinnig net ’n pie te koop nie. As dit my kinders was, sou ek tien teen een gevra het: Waarvoor is julle vandag lus? Ek laat die twee slonsies dus kies wat hulle wil hê: sjokolademelk, dun gesnyde witbrood en warm braaihoender uit die glasoond. Nee, beduie die vuil vingertjie, nie daai stuk wat die vrou nou raakvat nie, die groter een langsaan met die kraakvelletjie. Hy glimlag erg tevrede toe sy die sakkie oor die toonbank vir hom aangee, asof hy ’n ryk man is met seggenskap.
Ek sê vir Breyton ek sien hy hou van die Harleys. Sal jy eendag graag self so ’n bike wil hê? vra ek. Sy glimlag lê so wyd soos die berge om sy dorp. “Natuurggghlik, Mevrggghou!” Dan, liefiekind, sal jy moet aanhou skoolgaan en hard leer, maan ek, por ek aan, sodat jy eendag ’n ordentlike werk kan kry wat goeie geld betaal. So ’n fiets is duur. Dis nie sommer soos wegneemhoender koop vir aandkos nie. Hy kyk lank na my. Weeg my woorde.
Buite die winkel kan hulle nie gou genoeg eenkant kom om te begin eet nie. Hulle prewel vinnige dankies en draf weg oor die sypaadjie. Breyton, ek sien jou eendag op jou Harley! skree ek en waai. Hy trek sy ruggie hol, gee vet en lag uit sy maag uit!
Bedelkind
BEDELKIND
Bedelkind, die bietjies wat ek somtyds vir jou gee
Maak nie vol nie, maak nie heel nie
Maak jou stukkend dalk juis meer:
Hier’s die oorskietstuk Kentucky –
Die tjips is hard en koud
Die hoender half geëet
En ook al twee, drie dae oud …
Bedelkind, ek wonder wat’s jou naam.
Wat moet van jou word
As jou lewe net so aangaan?
Bedelkind, jou handjie wat jy krom voor my kom hou
Is nie skoon nie, is nie skaam nie
Weet van keer en weet van knou
Jy ken ’n roof se blitsvat
Jy weet lankal reeds te veel
En ek wonder of jy wens jy weet
Hoe ’n sagte ma-hand streel?
Bedelkind, wie koester jou vanaand?
Jou maatjies of die sterre –
Wie sing jou aan die slaap?
Bedelkind, die liedjie in jou lyfie breek my hart
Hy’s nie swaar nie, hy’s nie stroef nie
Hy wil als wat droef is tart
Ek hurk vir ’n oomblik
En kyk jou in jou oë
En ek wonder of jy weet
Daar’s ’n God om in te glo?
Bedelkind, jou laggie ruk my oop!
Wat kan jou dan bly maak?
Waar kry jy nog hoop?
Weet jy dat jy waarde het
Anderkant jou skraal bestaan
Van gom en grootmensgunsies
Waarvoor ooms jou soms kom haal
Waarvoor ooms jou soms betaal
Of wat hul somtyds sommer net vat, vat, vat
Want jy’s mos niks!
Jy’s net ’n kind …
Bedelkind, die bietjie wat ek daarteen vir jou gee
Maak nie vol nie, maak nie heel nie
Maak jou stukkend … dalk net meer.
© Annalise Wiid op haar CD Nkosi is
