’n witleuentjie vir Hetta.
“Negeuur,” sê sy.
Hetta gee die leë glas vir haar aan.
“Vat my toilet toe,” sê sy.
Marta gehoorsaam, al voel sy by voorbaat die lamheid tussen haar blaaie opkruip, die pyne in haar arms. Sy help Hetta om haar kamerjas en pantoffels aan te trek. Sy sleep die rystoel nader. Dis ’n erge gesukkel dié tyd van die nag, ’n marteling vir haar ook. Na dese sal sy tot rus kan kom, dink sy terwyl sy haar ma op die toilet help. Eienaardig hoe sy heeldag werk en haar spiere nooit daarby aanpas nie. Dis van die vensters was en met haar arms bokant haar kop staan en gordyne afhaal en ophang dat sy so vol pyne is. Sy werk, maar sy word nie fiks nie. Snags as Hetta eindelik tot rus gekom het, lê sy en storieboeke lees, liefdesverhale wat sy deur haar boekklub bestel, elke kwartaal drie boeke. Dis haar enigste ware spandabelrigheid, haar geheime sonde. Eendag gaan dit haar inhaal, want die boeke word meer en meer en sy kan hulle nie uitstal nie. Sy sluit hulle in haar trousseaukis toe. Laas Kersfees het sy ’n sak vol vir Dania gegee met die uitdruklike opdrag om nie te vertel waar sy hulle kry nie. Nou is Dania haar medepligtige en die boekies lê seker die hele onderdorp vol. Sy het Dania belowe sy kry nog as sy nie vertel waar hulle vandaan kom nie. Dis hoekom Dania tevrede is met net veertig rand ’n keer om Hetta op te pas.
Haar ma is klaar. Hulle maak ’n draai in die badkamer om hande te was. Sy gaan sit haar in die bed.
“Dankie,” sê Hetta.
Marta buk oor en soen Hetta op haar voorkop. “Nag, Moeder.”
Sy bad nie, sy sal dit môreoggend doen. As sy nou badwater intap of stort, steur sy haar ma. Sy tap water in die wasbak, was en borsel haar tande. Sy laat haar kamerdeur op ’n skrefie oopstaan sodat sy die klokkie kan hoor, en die lig nie haar ma sal pla nie.
Saans slaan sy haar Bybel oop en lees net een versie. Dis in die oggend vroeg dat sy langer lees en haar dagstukkieboek byderhand hou vir die dag se les. Soms kom sy nie daarby uit nie, soms slaap sy te laat of roep haar ma te vroeg.
Toe sy eindelik in die bed klim, is dit byna elfuur. Dis nie so erg nie, sy lees dikwels tot eenuur, halftwee. Sy het ’n lekker storie waarmee sy eergisteraand begin het, maar vanaand moet sy die versoeking weerstaan en behoorlik uitrus sodat sy nie môre so vaal voel en lyk nie. Slaap is ’n goeie opkikker en sy wil hê haar vel moet gloei en haar oë blink as Deon haar sien. Hulle sal mekaar sien. Miskien wil hy ook sy hare laat sny. Sal dit nie wonderlik wees nie!
Marta rek oor en tel haar Bybel van die bedkassie af op. Dit staan in die Bybel: Die man sal sy ouers verlaat en sy vrou aankleef en hulle sal een wees. Marta blaai en blaai, maar sy kry dit nie. Alles sal uitwerk soos dit moet en dit moet so werk dat sy en Deon by mekaar uitkom. Marta maak die Bybel toe en hou dit op haar skoot vas.
Dis goed dat sy met Gunther gesels het. Hy is ’n gawe mens en nie onaantreklik nie, mooi blou oë soos sy ma en ligte hare. Maar sy hou meer van donker mans. Deon is donker soos sy pa en stiller, nie soos Gunther nie. Gunther praat baie, hoewel hy vanaand soms diep ingedagte was.
Ook goed dat ander mense nie jou gedagtes kan lees nie. Sy kan soms die vreeslikste goed dink, soos vanaand by die vergadering toe sy gewens het Deon was daar, en nie Gunther nie. Gunther het hulle verseker dat hy hier is om te bly en dat hy sy gewig by Eva sal ingooi en voluit vir die sopkombuis werk. Wat hy as geld wil gebruik om van te lewe, weet nugter. Hy was ontwykend, elke keer as iemand hom vra – selfs later toe hy saam met haar huis toe geloop het. Dalk het hy genoeg geld gemaak om ’n jaar lank goeie werke te doen of miskien het hy ’n plan? Sy sal hom môre weer vra. Terwyl sy sy hare sny. Dit sit hulle altyd aan die praat en sy is tog nie bang vir hom nie. Alhoewel, toe hy vanaand haar hand vat, was sy ongemaklik. Dit het goed gevoel om ’n slag hand aan hand met ’n man te loop – al was dit net Gunther.
Nogal ’n tema wat dikwels in haar liefdesverhale opduik.
Sarette se keuse. Tweelinge. Verdeelde harte. Die regte man vir Marta.
Almal is stories oor ’n meisie wat tussen twee broers moet kies en dan die een vat wat sy in die eerste plek nie sou gekies het nie. Dit sal sy nie doen nie. Sy het Deon lief en niemand anders nie, net vir Deon. Maar hy is verloof aan ’n ander vrou. Hoe kon hy haar vergeet het? Hy het dan gereeld groete laat weet deur sy ma.
Liewe, Here, ek is alleen en ek verlang. Praat met my.
Die Bybel op haar skoot val by een van haar boekmerke oop. Jeremia 17. Sy het twee versies daar onderstreep – Jeremia 17:9–10.
Die hart is bedriegliker as enigiets anders,
hy is ongeneeslik; wie kan hom verstaan?
Ek, die Here, deurgrond en toets hart en verstand,
Ek laat die mens kry wat hy verdien,
wat hom toekom vir wat hy doen.
Marta lees dit drie keer deur. Elke keer as sy dit lees, verander die betekenis. Wat wil die Here vanaand vir haar sê? Is haar hart besoedel met een of ander ongeneeslike siekte, die kiem van sonde dalk – sondige begeertes, ontevredenheid met haar omstandighede? Want sy kry nooit wat sy wil hê nie en sy werk haar vingers stomp vir niks. Is dit wat haar toekoms inhou – net mooi niks?
Sewe
Woensdagoggend is die Swanepoel-huishouding in rep en roer. Chanté het Deon vyfuur die oggend in trane gebel. Haar pa, wat so goed op die omleiding gereageer het en gereed was om oor ’n dag of twee huis toe te gaan, is in die nag onverwags oorlede.
“Sy sê ek hoef nie so gou al te kom nie, maar sy kon nie haar ontsteltenis wegsteek nie. Gister, toe ons laas met mekaar gepraat het, het hy regop gesit en grappe maak. Sy verwyt haarself, omdat sy nie die tekens raakgesien het nie.”
“Dis tog in die laaste instansie sy dokter se verantwoordelikheid,” sê Gunther, “om tekens dop te hou?”
“Sy is ook ’n hartspesialis.”
“Hulle het nie mag oor lewe en dood nie.”
“Dis haar pa,” sê Deon.
“Ja,” is al wat Gunther kan uitkry.
Sy het hom ook jare lank verlaat, nes ons vir ons pa, dink hy. Maar hy sê dit nie. Deon was in elk geval nog altyd nader aan die ou man as hy – Gideon, die oudste, die naamdraer.
“Pa-hulle sal teleurgesteld wees as ek nou al gaan. Ek sal moet bly vir die begrafnis en om alles eers daar in orde te kry. Chanté se suster is in Kanada, haar broer in Nieu-Seeland. Hulle sal nie gou vir ’n roudiens kan kom nie. Chanté moet alles reël. Haar ma steun op haar.”
“Dis goed sy het jou,” probeer Gunther Deon kalmeer.
Hulle sit by die kombuistafel en drink die koffie wat Gunther gemaak het, met Deon se rekenaar oop tussen hulle. Die eerste oggendvlug wat hy kon kry, vertrek vyf voor nege vanaf die Kaapse lughawe. Hul ouers het netnou nog geslaap, maar hul pa sal elke oomblik die kombuis binnestrompel. Hy staan sy hele lewe op die kop sesuur op, nie vyf minute vroeër of later nie.
Deon en Gunther deel die stoepkamer soos jare gelede toe hulle nog seuns was. Toe Deon se selfoon lui, was Gunther eerste wakker. Hy het gesien dis Chanté en vir Deon wakker geskud sodat hy kon antwoord. Dit het deur
