was mevrou Van Velden.”
Marta verwys nooit voor haar ma na die dominee se vrou op haar voornaam nie. Hetta glo nie daaraan om so eie met hul meerderes te wees nie, sy glo aan respek vir mense soos die dominee en sy vrou.
“Wil Mevrou jou weer in die werk steek?” Sy haal die pille een vir een uit en pak hulle in ’n rytjie voor haar op die tafel.
“Sy wil die sopkombuis laat herleef.”
“Dis nie al my pille nie!”
Marta het gedink sy sal nie agterkom nie en sy hou haar dom: “Moeder?”
“Die blou pilletjie, daai klein blou pilletjie.”
“Miskien het ek vergeet.”
“Miskien?”
“Ja, ek het vergeet.”
“As ek ook nie wakker sit nie …”
Marta haal die botteltjie blou pilletjies uit die medisynekas in die hoek, skud een uit, bêre die botteltjie en maak besems en stoflappe bymekaar.
“Ek gaan Moeder se kamer aan die kant maak,” sê sy en maak dat sy wegkom.
Hetta brom iets en sluk haar pille.
Drie tellings en Marta staan in die middel van die slaapkamer.
Asseblief! Waar is daardie blou pil! Wys my voor my ma dit kry.
Dis een van haar skietgebedjies wat sy nie so kras bedoel het nie. Maar sy is moeg en die dag het skaars begin. Toe sien sy die pil reg langs die spieëlkas se een poot.
Dankie, Here! Dankie, dankie!
Sy buk, tel dit op en sit dit op die spieëlkas onder een van haar ma se glaspotjies. Dan stoot sy die venster oop, maak die bed op, vee en stof af. Hetta se kamer moet elke dag skoongemaak word en Marta doen dit, soos sy alles doen wat van haar verwag word. Sy gaan binnekort weer potte vol sopkombuiskos kook. Die elektrisiteitsrekening sal gevaarlik styg. Sy sal oral afknyp om by te hou en stories vertel om haar ma gerus te stel – soos dat die kerk vir die elektrisiteit betaal – wat hulle nie doen nie.
“Jy kla, maar jy sal meer vrye tyd hê as jy minder vir die kerk werk,” het haar ma eendag geskimp.
Vrye tyd? Om wat mee te doen? wou Marta vra. Sit en luister hoe swaar Moeder ons vyf kinders in die wêreld gebring het, toe siek geword het en elke dag die lydensbeker drink. Moeder is die een wat kla.
Sulke gedagtes kom by haar op, maar sy onderdruk dit met mening. Haar ma verkeer in pyn en het rede om te kla. Sy sorg vir haar, sy bly binne roepafstand, al gesels hulle nie, al dryf hulle verder en verder van mekaar af weg.
Was daar ’n tyd toe hulle na aan mekaar was, toe haar ma vir haar omgegee het? Nee, sy was haar pa se kind. Hy het haar verstaan. Hy was ’n sagte man, die soort op wie sy maklik haar hart sou verloor – soos Deon Swanepoel. Hoekom het hy gaan staan en verloof raak?
Amper vergeet sy die blou pilletjie!
Sy sit dit in haar voorskootsak en stap kombuis toe.
“My rug is seer,” kla haar ma. “Ek moet gaan lê.”
Marta se hart vermurwe. Dit kan nie maklik wees om hulpeloos te wees nie.
“Die bed is opgemaak, ek vat Moeder kamer toe.”
“Dink jy jou broers sal ooit weer van oorsee af hier aankom?” vra Hetta onverwags.
“Miskien, maar nie al drie tegelyk nie.”
“Waarvoor het ek hulle grootgemaak – om koers te vat en my alleen te los?”
“Moeder is nie alleen nie.”
“Ek verlang na my seuns en ek wil nie jaloers wees op Ciska Swanepoel nie.”
“Moeder is mos nie?”
“Jy kan nie wag om hulle te sien nie.”
“Ek sal vanmiddag oorstap,” neem Marta haar kans waar.
“Dan moet jy gaan.”
“Ek sal nie lank wegbly nie, ek sal net groet.”
“Hulle kuier nou lekker.”
Deon en Gunther sit saam met hul ouers om die ontbyttafel. Ciska is in haar rystoel, maar dit voel vir Gunther soos in die ou dae toe hulle voltallig was en sy ma gesond en lewenslustig.
Hy is stil, want hy het minder om mee te deel as sy broer. Deon is gelukkig en Gunther gun hom sy geluk. Hy was immers tot ’n paar maande gelede in dieselfde bootjie as Gunther – alleen en soekend na sy ander helfte. Aan mooi metgeselle het dit hulle nie ontbreek nie en dit was nie vir hulle ongewoon om soms ’n ruk lank in die arms van een of ander skoonheid tot rus te kom nie. Oor sulke los verhoudings word daar nie met jou ouers gepraat nie, jy noem dit hoogstens vir jou broer of vir ’n vriend. Julle skerts daaroor, julle oorweeg dit saam en kies dan daarteen. Uitlandse meisies is eksoties en interessant, maar as selfs die taal ’n probleem word, besluit jy met jou verstand, nie met jou hart nie. Jy maak jou bootjie los en dryf verder. Gunther dryf nou al maande so stoksielalleen.
Hy het ook ’n ander rede wat hy nie hier sal noem nie.
’n Stukkie van die gesprek dring tot hom deur toe sy pa die botter langs hom optel en vir Deon aangee.
“Ons is terug, Pa. Chanté se pa het haar nodig.”
Ou dokter Naudé is ’n bekende internis. Hy staan aan die hoof van ’n groot praktyk. Maar hy is twee en sewentig en sy gesondheid het hom in die steek gelaat. Ná dese sal hy rustiger moet leef.
“Dis goed, nou het ons ook ’n dokter in die familie.”
Deon grinnik. “Nog nie, Pa.”
Gunther let op dat sy ma haar kop lig en haar oë skreef asof sy nie mooi kan hoor nie. Die hand waarmee sy haar broodjie vashou, bewe liggies.
“Wanneer trou julle? Het julle besluit?”
“Chanté het my nog nie eens aan haar ouers voorgestel nie.”
“Jy sal moet ouers vra,” terg sy pa.
“Julle moet tog nie te lank uitstel nie,” vermaan sy ma.
Sy is vir Gunther so fyn en vroulik, selfs in haar ouderdom en met slegte gesondheid is sy mooi en afgerond. Vanoggend skyn die son van die groot vensters af op haar hare en verhelder die ligter strepe sodat dit lyk asof sy ’n ligkrans dra. Die blos op haar wange kan dalk van grimering wees, maar die lig in haar oë is van blydskap. Een van haar seuns het eindelik ’n maat gekry. Dit is, naas hul verrassende aankoms hier in die land, die grootste gebeurtenis in haar lewe.
Wat doen sy tog heeldag so vasgekluister aan die stoel? Luister musiek? Hy weet dat sy nie meer kan lees nie en selde
