vertel jou alles binne ’n kwartier,” keer hy haar. “Beduie my eers die pad na jou toe?”
Dit voel sy is óp gewag voordat sy hom aan die oorkant van die straat sien stilhou. Sy het by die venster stelling ingeneem en net kort-kort vinnig iets gaan doen wat haar byval. Toe sy haar pa se bekende ouerige motor sien, steek sy haar hand uit om die gordyne verder oop te trek. Dan huiwer sy en bly roerloos staan om hom dop te hou. Sy herken hom onmiddellik aan die ruie, donker hare. As kinders het sy en Tillie hom altyd geterg wanneer die krullerige hare weer orent begin kom nadat hy dit glad agteroor probeer kam het. Sedertdien wou dit in geen ander styl pas nie, as agteroor.
Hoe kom dit dat hy nie terugdeins om in die stad te bestuur nie? wonder sy, onthou dan dat Deon nie iemand is wat met enigiets sukkel nie.
Hy klim uit, trek sy klere reg. ’n Sekonde of twee staar hulle mekaar bewegingloos oor die breedte van die straat aan.
2
Toe die hyser se deur geruisloos oopgly en Deon uitstap, wag Irma hom voor haar oop deur in. Na drie jaar staan hulle skielik van aangesig tot aangesig teenoor mekaar. Albei glimlag onseker. Hy wil haar oudergewoonte piksoen, maar weerhou die beweging toe hy bewus word van die vreemde skugterheid wat van weerskante uitgaan.
Dis hy wat die ys breek: “Dit lyk my ons het mekaar ontgroei,” sê hy met die effens melankoliese glimlaggie wat seker nooit sal verander nie.
“Wel, jy het … letterlik,” glimlag sy terug, verwysende daarna dat hy frisser geword het sedert sy hom laas gesien het. Sy staan opsy sodat hy ook kan binnekom.
Sy nooi hom egter nie om te sit nie, bly net angstig na hom opkyk sodat hy moet verstaan wat haar blik van hom vra. Eintlik is sy hele houding, sy verslae, terneergedrukte voorkoms, reeds antwoord genoeg op haar onuitgesproke vraag.
“Ons moet maar so gou moontlik vertrek, Irma. Tillie … ek weet nie … dit lyk nie of sy in lewensgevaar is nie. Gekneusde long, bietjie inwendige bloeding. Maar ek … ek het nie ’n goeie gevoel nie. Ek kan dit nie verklaar nie.” Hy wend sy oë af van haar pynlik deursoekende blik. Die noem van Tillie se naam oorbrug egter plotseling die kloof wat dit laat voel het asof hulle vreemdelinge vir mekaar is. Daar is weer ’n sprankie van die ou vertroulikheid wat deur soveel jare gegroei het.
“Het dit gisteraand gebeur?”
Hy knik.
“Dan is dit al byna ’n volle dag. Kan hulle nog niks sê nie?”
“Dit het nie gelyk of daar ’n noodoperasie nodig is nie. As sy net nie so deurmekaar was nie. Onrustig. Sy het nog nie haar bewussyn ten volle herwin toe ek daar weg is nie.”
“Miskien teen hierdie tyd?” vra sy dringend, en besef dan die belaglikheid daarvan om hom so iets te vra. “Ag natuurlik, jy weet self ook nie. Ons kan dadelik ry. Darem seker eers koffie. En iets eet, ek het klaargemaak. Of moet ek dit in ’n koelsak pak?”
“Dis dalk goed as ons iets eet. En as ek kan stort of bad, sal ek bly wees. Ek het darem onthou om skoon klere in die kar te gooi.”
“Ek moes self daaraan gedink het. Ek haal ’n skoon handdoek uit.” Sy merk opnuut hoe moeg hy daar uitsien.
“Net ’n kleintjie,” keer hy.
Sy het vergeet dat hy iemand is wat nooit moeite probeer veroorsaak nie.
“Ek lyk seker sleg,” maak hy verskoning toe hy haar blik bemerk. “Ons het verlede nag nie geslaap nie.”
“En nou?” vra sy verwonderd toe hy skielik ophou met praat. Hy staar haar aan asof hy ’n gesig gesien het. “Nee, ek sien maar net jy dra ’n ring. Is jy verloof?”
“Ja,” erken sy verleë en hou haar hand op dat hy beter kan sien. “Ek het nie juis daaroor huis toe geskryf nie. Jy weet hoe dit is.”
“Ek weet hoe dit is,” antwoord hy sinies. “Dit kon Tillie se ongeskonde gemoed besoedel, en dalk die manlike dier in my wakker gemaak het. Iets so boos soos ’n verlowing.”
Sy glimlag stram by die herinnering aan dit wat sy probeer ontvlug het.
“Wie was saam met Tillie in die motor?” vra sy die groot vraag.
“ ’n Vriend.”
“Wie is hy?”
“Bennie Martin. Hulle ken mekaar reeds ’n maand of twee en is oënskynlik verlief; of miskien moet ek sê ‘was’.”
“Is hy dood?”
“Hy het baie lig daarvan afgekom; maar Matilda het hom daarna onder hande gehad. Daarom dink ek dat hy moontlik nie meer verlief is nie. “
Sy moet glimlag vir die wrange humor. “Hoe het die ongeluk gebeur?”
Hy stap saam met haar na die afgeskorte kombuisie. “Dis die ergste. Hulle was op pad dorp toe met sy motor. Die pad was baie nat en glad, en die motor het gegly en ’n paar keer gerol.”
“Was Tillie sonder toestemming uit?”
“Dit was eintlik ’n soort sameswering. Matilda het niks geweet van die romanse nie. Hannah Thirion het altyd vir Tillie oorgenooi na hulle plaas, waar die ontmoetings plaasgevind het.”
“Werk hy op die dorp?”
“Nee, hy is ’n landmeter; sy woonwa staan tussen ons plaas en die Thirions s’n.”
“Die oortréding …” Irma spoeg die woord feitlik uit, “. . . is groter as wat ek ooit kon droom. Laat ons gou maak; ek moet by Tillie kom. Sy het my nodig.” As buffer veral, buffer tussen haar en Matilda, dink sy.
“Ja, sy mompel aaneen jou naam. Maar sy sal jou nog nodiger hê as sy dalk gesond word.”
Vraend kyk Irma op vanwaar sy besig was om die vleis en slaai uit die yskas te haal.
“Na die ongeluk het Matilda ’n brief aan jou in Tillie se handsak gekry.”
“En dit gelees … soos ’n rower op ’n ongelukstoneel. Hoe gemeen.”
“Ja, sy het dit gelees. Tillie wou hê jy moet vir haar hier werk kry. Sy wou dan jou woonstel deel. Dan kon Bennie haar minstens kom besoek. Nou sien ek jou woonstel is maar klein.”
“ ’n Bachelor’s, ja. Maar Deon, Tillie is skaars agtien. Matilda sou haar kon dwing om terug te gaan huis toe.”
“Die arme kind was desperaat. Sy wou enigiets probeer.”
“Ek dink nie jy hoef meer te vertel nie. Laat ons eet, dan kan jy bad solank ek opruim.”
Terwyl sy afdek, die paar skottelgoedjies was, vensters toemaak en laaste takies verrig soos voor enige afskeid, gaan hy sy tas haal. Sy laat intussen sy water inloop en sit tog ’n skoon handdoek reg met die ou, diepgewortelde gevoel van toegeneentheid.
Sy en Tillie het altyd gewedywer om gunsies aan hom te bewys; gunsies wat hy hom met manlike vanselfsprekendheid laat welgeval het.
Aanvanklik het hulle wellewendheid
