en skyfies van
a. McDonald’s?
b. Wimpy?
c. KFC?
d. Steers?
4. Wat is die strekking (die skrywer se bedoeling) van die artikel? Kies jou antwoord uit die lys wat volg en motiveer waarom jy so sê.
a. didakties
b. feitelik
c. reklamemakery
d. spekulatief
e. vermaaklik
5. Bepaal jou eie houding oor die onderwerp.
a. Watter kitskoseetplek se hamburger en skyfies eet jy die graagste? Gee jou redes daarvoor.
b. Die artikel is in 2006 geskryf. Hoe voel jy oor die prys wat jy nou moet betaal en die diens van die personeel?
c. Dink jy ’n hamburger en skyfies is gesonde, voedsame kos? Verduidelik jou standpunt en motiveer.
6. Hoe sal jy jou “eetervaring” van ’n hamburger beskryf?
7. Wat is jou gevolgtrekking oor kitskos en kitskoseetplekke?
8. Wat is die skrywer se gevolgtrekking oor kitskos en kitskoseetplekke?
Analogie
Dikwels word lesers in artikels, berigte, advertensies, ensovoorts, gekonfronteer met analogieë/gelyksoortige gevalle, met ander woorde daar is ’n gedeeltelike ooreenkoms tussen twee sake wat eintlik verskillend is. Analogieë word gebruik vir redenasies, oorreding en manipulering. Dit het onder meer die volgende funksies:
Dit maak ’n bydrae tot ’n redenasie ten spyte daarvan dat dit nie ’n afleiding as waar bewys nie.
Dit kan emosies in ’n redenasie bewerkstellig. Skrywers gebruik graag emosionele taal (emosiebelaaide woorde) om ’n emosionele reaksie te ontlok of ’n teikengroep te oorreed dat wat hulle oor ’n saak sê, die korrekte en aanvaarbare standpunt is.
’n Analogie kan ’n afleiding vir die leser/hoorder/kyker aanvaarbaar maak of nie.
9. Kyk na die analogieë in die onderstaande sinne. Is die analogieë vir jou aanvaarbaar of nie? Verduidelik telkens.
a. McDonald’s is skoon en klinies, amper soos ’n apteek.
b. KFC is afgerem en moeg soos die ou kolonel.
c. ’n Big Mac laat jou nie só vol voel dat jy iewers agter ’n boom wil gaan skuinslê nie.
d. Die pad na ’n man se hart loop deur sy maag.
10. “Twee stukke ontbeende hoender, omhul deur die Kolonel se spesiale mengsel speserye met twee skywe kaas tussenin en ’n pikante sous, als toegevou in ’n rolletjie.”
Beantwoord die vrae gebaseer op die aangehaalde sin.
a. Is “mengsel” ’n versamelnaam of ’n maatnaamwoord? Verduidelik.
b. Wat is die betekenis en funksie van die premorfeem in “ontbeen(de)”?
c. Is “omhul” ’n skeibare of ’n onskeibare werkwoord? Verduidelik.
d. Skryf “skuinslê” oor om te toon dat ontronding kan plaasvind.
e. Watter klankverskynsel kan moontlik voorkom by die uitspreek van “hoender”?
f. Gee twee woorde waar palatalisasie voorkom wanneer dit uitgespreek word. Onderstreep die palatale klank in elke die woord.
g. Is “pikante” ’n predikatiewe of attributiewe byvoeglike naamwoord? Gee ’n rede vir jou antwoord.
11. Gee sinonieme en antonieme vir die skuinsgedrukte woorde:
a. Die tjips is bros, nie vetterig nie.
b. Die diens is vriendelik ongeërg.
c. Die natuurlike geur word aangevul deur die dikte van die vleis.
12. Skryf die volgende woorde in goeie Afrikaans.
a. “patties”
b. “buns”
13. Gee die betekenis van die volgende woorde:
a. kitskosemporiums
b. skalieklip
Selfassessering
Sien die antwoorde na aan die hand van die onderwyser se memorandum.
Nou is dit tyd om weer jou kennis van taalstrukture en -konvensies in te skerp. Jy moet onder andere let op die volgende:
’n verskeidenheid spelpatrone, -reëls en -konvensies
simplekse en komplekse
punktuasie
verskillende woordsoorte
enkelvoudige en saamgestelde sinne
woordeskatuitbreiding:afleiding, samestelling en samestellende afleidingidiomatiese uitdrukkings.
Lees in die onderstaande tydskrifartikel hoe Susan Samuel ’n tradisionele Suid-Afrikaanse gereg (’n Smiley) beskryf en hoe die bediening daarvan geboemerang het vir twee onkundige toeriste in die Manenberg Jazz Café.
Hou kop as die skaap smile
1Die kombuis van die destydse Manenberg Jazz Café aan die bopunt van Adderleystraat in Kaapstad het op soel someraande, wanneer die musikante hul instrumente opstel en die eerste drankies bestel, ’n soet en stomerige dikte bygekry wat die honger parlementariërs op die balkon tot raserny gedryf het. En as kelner het jy geweet jy sit jou voete vir die volgende paar uur nie binne daardie swaaideure nie.
2Die meeste klante was gereelde besoekers en Manenberg’s soos ’n massiewe sitkamer waar veral joernaliste en staatsamptenare die eintlike onderhoude en gesprekke van die dag gevoer het. Die kroeg was goed toegerus en wanneer die jazz eers op dreef kom, het ’n gees jou geslaan wat maak dat die trane sommer dik in jou keel kom sit van lekkerte.
3Dis op een van hierdie aande dat die bestuurder ons inroep en vertel van ’n nuwe dis op die spyskaart. ’n Item wat besoekers gereeld aanvra. ’n Smiley. En as ’n Smiley te veel is, bestel hulle ’n halwe Smiley.
4Vir diegene wat nie weet nie: ’n Smiley is ’n skaapkop wat stadig en deeglik
