Net voor Ramadan.”
“Ja, ons wil uit die land wees voor die vastyd aanbreek. Ons het egter kontakte in Kaïro wat ons kom afhaal by die stasie en vandag rondneem. Dalk kan hulle jou help?”
“Christene?”
“Ja.”
“Koptiese Christene?”
“Ja.”
“Hulle sal my nie wil help nie.”
“Hoekom nie?”
“Ons MBB’s maak die lewe baie moeilik vir die Koptiese Christene.”
“Wat is MBB’s?” vra Ruth.
“Muslim Background Believers.”
“Hoekom maak julle dit vir hulle moeilik?”
“Hulle lewe of kerke kom in gevaar die oomblik wat dit uitkom dat hulle skuiling aan ’n voormalige Moslem gebied het. Dit is teen die Islamitiese wette.”
“Ek verstaan nie. Julle is tog almal Christene?”
“Ja, maar die geskiedenis van ons land tel teen ons. Die Koptiese gelowiges is die oudste bestaande Christelike kerk in die wêreld. Omtrent tien persent van Egipte se bevolking is Kopties. Ongelukkig word hulle al vir jare swaar onderdruk deur die meerderheid Moslems. Dit is die filosofie van dhimmitude. Dit beteken hulle word toegelaat om te bestaan, maar word swaar belas en soos tweedeklasburgers behandel. Hulle kinders gaan nie saam met Moslemkinders skool nie, hulle kry nie beurse om te studeer nie en moet dikwels na die buiteland gaan vir verdere studie. Hulle sal ook nie maklik werk kry nie en moet dus hulle eie sakeondernemings begin. Daarom is hulle dikwels verarm en onderdruk. Hulle doen die slegte werk. In Kaïro werk en woon baie van hulle byvoorbeeld op ’n rommelhoop om die vullis te sorteer. Daar het hulle ’n hele gemeenskap en ’n kerk, wat die ‘garbagekerk’ genoem word. Was julle nie al daar nie?”
“Nee, maar ek het gehoor ons gaan vandag daarheen.”
“Ja, ek weet dit is gewoonlik ’n hoogtepunt van Christen-toeriste se besoeke. In elk geval, deur die jare het daar so ’n haat tussen die twee groepe ontwikkel, dat die Koptiese Christene sukkel om iemand uit die Moslem-agtergrond te vertrou, al het hulle tot bekering gekom.”
“Tree die MBB-Christene dan nie anders op wanneer hulle tot bekering kom nie?”
“Ja, maar daar is altyd die twyfel of dit opreg is, of hulle nie dalk spioene is nie. Dié wat wel die MBB’s in hulle midde verwelkom en aan hulle skuiling gebied het, se kerke of huise is al afgebrand, of hulle is gedreig met die dood. Jy moenie die wrewel van Islam onderskat nie.”
“Nou waarheen gaan julle dan om te aanbid, die evangeliese kerke?”
“Daar is van die evangeliese kerke wat MBB’s ingeneem het, maar vir hulle is die risiko dikwels nog groter. Hulle het nie die outoriteit van die Koptiese Kerk agter hulle nie. Hulle is minder; daarom word hulle nog makliker aangeval. Ons aanbid maar in die geheim van ons huise, of saam met die enkele vriende wat ons weet ook ’n oorgawe gemaak het. Maar ons moet baie versigtig wees. ’n Mens weet nie eintlik wie die ander bekeerdes is nie. Selfs nadat ons mans tot bekering gekom het, gaan hulle steeds Vrydae moskee toe.”
“Maar dis mos afgodediens!”
“Moenie oordeel nie, Ruth,” sê sy driftig. “Jy weet nie hoe dit is om die enigste Christen te wees in ’n gemeenskap soos ons s’n nie. Ons word almal van kleins af juis teen shirk gewaarsku, om aan iemand anders as Allah goddelikheid toe te dig. Jy weet nie hoe dit is om elke dag bang te wees jou familie of vriende vind uit nie. Hulle wil ons summier doodmaak as hulle dit vermoed. Jy weet nie hoe dit is om lief te wees vir mense en hulle die waarheid van Isa te wil vertel om hulle lewe te red maar terselfdertyd vir jou eie lewe te vrees nie.”
“Ek is jammer,” sê Ruth spytig.
“Ons mans gaan moskee toe en bid op hulle gebedsmatte voor die mihrab wat die rigting na Mekka aandui, maar hulle harte is by Isa wanneer hulle bid. Ook wanneer hulle bid vir die ander mans rondom hulle. Het jy al die mans met die donker kolle op hulle voorkoppe gesien? Dis van die herhaalde gestamp van hulle koppe teen die vloer wanneer hulle bid.”
Ruth knik.
“My man het ook so ’n kol. Maar dit is ons behoud.”
“Ek verstaan nou beter.”
“In die stad is dit wel makliker om ’n gebed of wat by die moskee oor te slaan. Maar meer as dit gaan steeds nie ongesiens verby nie. Die imams ken hulle mense.”
“Imams?”
“Die leraars by die moskees.”
“Hoe bly julle dan staande in julle geloof?”
“Dit is moeilik. Baie van die MBB’s keer later terug na Islam. Die eensaamheid en die druk van hulle familie raak net vir hulle te veel en dan ‘bekeer’ hulle hul weer tot Islam. Ek wens soms ons kan net na ’n diens van die kerke toe gaan, maar ek het nie die vrymoedigheid nie,” sê Saleh eerlik.
Dis ’n rukkie stil.
“Hoe het jy dan tot bekering gekom?” vra Ruth.
“Ons het altyd geweet van die Koptiese Christene, maar ’n mens het hulle soos die pes vermy. Ons het met so ’n vooroordeel jeens hulle grootgeword. Dus is dit regtig ’n wonderwerk dat ek en my man tot bekering gekom het. Nadat ek gaan studeer het, het ek ’n werk gesoek en toe was hier buitelanders wat my in diens geneem het. Hulle het ’n kantoordame gesoek om die administrasie van hulle besigheid hier te behartig. Ek was gelukkig dat ek goeie Engels kon praat en skryf en ek het die pos gekry. My ouers was wel gekant teen die feit dat hulle Amerikaners was, maar ek was opgewonde. Mettertyd het ek besef dat hulle nie hier was om net sake te doen nie, maar ook ter wille van die evangelie. Hulle het my nooit daarmee gekonfronteer nie. Dit was eerder die stil en mooi manier waarop die man en vrou met mekaar gepraat het wat my so nuuskierig gemaak het. Dit en die feit dat hulle my gehelp het toe ek op my desperaatste was.”
“Wat het gebeur?”
Sy voel so op haar gemak by Ruth dat sy maar kan vertel. Boonop laat dit die tyd vinniger verbygaan. “Ek en my man was al ’n hele ruk getroud, maar ek het nie swanger geword nie. Dit is hier ’n baie groot skande vir ’n man om nie ’n seun te hê nie. Ons hele kultuur gaan oor skande en eer; iets wat ek besef die mense van die Weste nie altyd verstaan nie. In elk geval, ons het alles probeer. Ons het dokters gaan spreek, medikasie en behandeling wat ons ’n fortuin gekos het probeer. Maar niks het gewerk nie.”
“En toe?”
“Ek het eendag weer in trane by die kantoor aangekom ná nog ’n dokter se bevinding. Ek was so moedeloos en bang dat my man my sal verlaat omdat ek nie vir hom ’n seun kan gee nie. Die vrou het na my toe gekom en gevra of sy en haar man nie saam met ons kan bid hieroor nie. Ek was so desperaat dat ek my man oortuig het om saam met my na hulle huis toe te gaan daardie aand. Hulle het die evangelie met ons gedeel en ons was so verras oor wat ons geleer het dat ons aand vir aand gegaan het om nog te hoor. Ons was so dors vir hierdie goeie nuus soos mense wat vir jare in ’n woestyn sonder water geloop het. ’n Groot struikelblok was egter dat Isa ’n Jood was. Ons is van kleins af geleer om die Jode te haat. Om te dink dat ’n Jood vir ons sondes sou sterf,
