ction>
LOUISA DU TOIT
Oorkant op die eiland
Jasmyn
1
Toe hulle by die lughawe aankom, begin die weer verander sodat dit ’n byna onheilspellende kwaliteit aanneem. Die los wolkies wat hulle op pad hierheen gewaar het, swel aan en versmelt tot drywende kolosse, terwyl ’n vreemde wind met mening oor die teerblad van die parkeerterrein dwarrel en Corrie se geruite romp laat uitbol. Tafelberg is meteens glad nie meer te sien nie, vreemd vir einde November.
“Vrou, as jy meer plooie in jou romp gehad het, kon jy op eie stoom oorvlieg Europa toe,” pla Gert Pullen sy vrou.
“Op eie wind,” verbeter Janetta en help haar ma om die romp weer onder beheer te kry. Die warm klere vir die afklim daar anderkant is in die handbagasie of word oor die arm gedra. Die lughartigheid wat Janetta veins, strek nie tot in haar binneste nie. Dis ’n vreemde Vrydag, terwyl ander Vrydae altyd die voorspel tot ’n heerlike gesinsnaweek is, afgewissel met studentepret, wat nie liefdesake uitsluit nie.
Sy kyk hoe haar pa en Isidor die bagasie uit die kattebak haal en vererg haar vir die hinderlike knop in haar keel. Vir wat sal sy nou staan en hartseer word? Sy is mos al mooi groot, soos Isidor haar graag terg. Sy is een en twintig, sy het graad en diploma gevang, en sy het ’n vaste ou met wie sy beplan om nog te trou.
Selfs haar jonger sus Carola, klaar met matriek, is so onaangeraak deur haar ouers se oorsese toer dat sy nie kom afskeid neem het nie. Sy en die vriendin by wie sy agterbly, is vol planne. Carola sal daar wees tot Gert en Corrie kort voor Kersfees terugkeer. Tog kan Janetta haar aandoening nie heeltemal beheer nie. Dis anders om heen en weer tussen Kaapstad en Stellenbosch-koshuis te pendel; dan is dit sý wat weggaan, nie hulle nie. Sy neem die stoffies wat oor die omgewing dwarrel as verskoning om haar ooghoeke met haar pinkie uit te vee. Dis net dat … wel, haar pa was al dikwels oorsee, maar haar ma was nog nooit saam nie. “As die jongste eers klaar met skool is,” het sy altyd geskerm.
“Dan is ons stokoud,” het Gert gekla. Dat die twee dogters ooit sou grootword, regtig groot, het so onmoontlik gelyk in die jare toe hulle spelende, tuimelende bondeltjies mens en plesierlustige tieners was. Nou lyk dit asof alles so kort geduur het, die kinderjare in die bekende huis onder die groot eikeboom. Dieselfde huis, al die jare, ofskoon Gert daarna menige mooier en luukser huis vir ander mense ontwerp het.
Oor die beginsel van sekuriteit voel Corrie Pullen baie sterk. Sy wou nie hê dat Janetta en Carola ’n onrustigheid aanleer deurdat daar gedurig verhuis word en lewenstandaarde elke keer opnuut opgeskuif en aangepas word nie. Hulle lewe steeds eenvoudig, hoewel stylvol.
“Nou ja, nou gaan ons vir ’n wit Kersfees Europa toe. Maar daar is nog tyd om ’n koppie tee saam met julle twee duifies te drink,” kondig Gert aan toe die bagasie ingeweeg is. Hulle vlieg via Johannesburg, en Corrie is altevol bang dat hulle bagasie iewers gestrand kan raak.
“En ek is die gasheer,” kondig Isidor vroom-formeel aan. “Ek sal moet begin oefen, sien, noudat ek ’n paar weke lank ’n ryk meisie op my hande gaan hê.” Hy kreun kastig oor die vooruitsig en lê beslag op die aandag van ’n kelner. Onder die tafel druk sy knie nietemin warm teen Janetta s’n.
“Ek dink julle moet my en Janetta ’n oomblik verskoon,” sê Corrie in haar sagte, gedrae stem. “Die restaurant is so vol, ek reken die tee sal ’n rukkie wegbly.”
Janetta weet dat haar ma nie werklik behoefte aan die kleedkamer het nie. Hulle is pas ’n halfuur gelede by die huis weg. Ook Corrie se ligte grimering is nog ongeskonde, haar hande roomsag en koel. Ek het ’n pragtige ma, dink Janetta met die knop opnuut in haar keel. Altyd so kalm, so vriendelik. Haar skouers dra die weelde wat haar man haar laat toekom met ’n grasie asof sy dit altyd gewoond was. Tog is dit geen geheim dat Corrie moeilik grootgeword het nie. Redelik arm, maar goed opgevoed en met ’n gesonde selfbeeld.
Sy weet waarom haar ma haar eenkant wil kry. Sy wil ’n laaste vertroulike woordjie met haar dogter wissel, sag en persoonlik, besorg maar nie behep nie. Dit was so ’n malle spul wat verby is, die inpakkery vir vier mense, die diplomaplegtigheid, kantoorwerk wat Gert moes afhandel, reëlings en huishoudelike krisisse. Daar was net nie tyd vir ’n woordjie apart nie. Daarby, as Carola nie onder hulle voete was nie, was Isidor daar op besoek.
Janetta se vriendskap met Isidor het, soos Carola sê, skielik “hot” begin word. Dit is asof hy tot die besef gekom het dat sy nou die eintlike wêreld binnegaan, dat sy lid gaan word van ’n groot skoolpersoneel waar daar meer as een aantreklike manlike kollega sal wees. En dit terwyl sy M-graad hom nog hier vaspen. Maar aan die toekomstige skeiding dink Janetta liewer nie nou nie. Dis erg genoeg om van haar ouers te moet afskeid neem. Teen die tyd dat sy verder van Isidor af moet weggaan, is Corrie en Gert darem al terug in die land.
Intussen wag daar ’n heerlike somermaand saam met Isidor by sy ouerhuis. Wel, nie heeltemal sonder sorge nie, want sy sal so hier en daar hard moet voorberei sodat die skoolkinders haar nie volgende jaar met die wegspring al vasvra nie. Sy is eintlik brandend nuuskierig om Isidor se mense te ontmoet. Self praat hy amper nooit van hulle nie. As hy dit wel doen, is dit met die ligte, half spottende toon wat hy aangaande enige onderwerp handhaaf. Meestal weet mens nie of hy ernstig is nie, en dikwels vermoed jy dat sy knaende grappigheid sommer net voorgee is.
“Nou ja,” sê Corrie sag toe sy en haar dogter wag dat ’n toiletdeur moet oopgaan, “dan los ek regtig nou my meisiekinders op hulle eie.”
“Aarde, ma, mens sal sê ons is kleutertjies.”
“Helaas nie meer nie,” is Corrie se versugting nadat sy die toilet gebruik het en haar hande by die wasbak was. Sy pluk ’n stuk papierhanddoek uit die houer. Hulle tweebeeld weerkaats in die spieël en Janetta dink daaraan dat hulle eerder susters kon wees as moeder en dogter. Hulle het dieselfde hare, donkerblond teenaan die kopvel met die boonste laag ’n streperige heuningkleur. Maar waar Corrie se hare salon-versorg is, swaai Janetta s’n los om haar gesig. Ook die vorm van die gesig is dieselfde, die breërige ken en vol mond, die reguit neus, die sagte gedeelte tussen wenkbrou en slaap.
Gert Pullen is baie trots op sy meisiemense, al is Carola nog nie heeltemal geryp tot vroulikheid nie. By haar is dit op die oomblik net bene en arms en lang-lang hare, ofskoon sy al sewentien is.
“Ma’s is darem snaakse goed,” probeer Janetta walgooi teen die moontlikheid van tranerigheid. “As ons klein is, wens hulle ons groot. En as ons groot is, wens hulle ons klein.”
“Seker maar wat julle ook doen: as julle ouers by julle is, wens julle hulle weg, en andersom.”
“Aag, is nie, Ma weet goed ons is almal altyd tevrede bymekaar. Gaan nou lekker vakansie hou, en kom vol geskenke terug. Ek en Carola gaan vir die eerste keer ons vryheid geniet.”
Corrie en Gert sal ’n week alleen in Nederland wees, daarna sluit hulle by ’n toergroep aan vir ’n drafstap deur die res van Europa.
“Hm, dis wat my so bekommerd maak. Hierdie Isidor Eksteen is sekerlik ’n gawe ou, maar hoe goed ken ons hom? Van sy mense weet ons niks, en ons stuur jou sommer meer as ’n maand soontoe. Wie sê hulle hou van besoekers? Wie sê hulle is daarvoor ingerig? Wie sê jy pas by hulle aan? Nog erger: sê nou ons misgis ons vreeslik met die man, en hy het ons ’n rat voor die oë gedraai? Sê nou hy vat jou glad nie na sy ouers toe nie? Sê nou hy het nie ouers nie. Hoe weet ons waarheen hy jou vat en wat hy met jou gaan aanvang?”
“Nou my liewe, hoekom het Ma nie voor die tyd vir sy ouers geskryf om te sien of hulle bestaan nie?” lag Janetta.
“Ek
