goed sê. Oom Stefaans sê sy is nou ’n dame en ’n mens behandel nie ’n dame so nie, wat hom gewoonlik skaterend laat lag.
Katrien se oë val dus amper uit haar kop toe Danie saam met Braam, Faan en selfs die jong Piet so vinnig nader staan aan hierdie blonde feestelikheid vir die oog. Sy self voel soos ’n vaal muis en knyp Danie in sy rib toe sy haar uit die kring losmaak en by hom verbyloop. Die ergernis sit soos ’n asma op haar bors. Mansmense is darem simpel, dink sy gebelg.
Sy loer darem oor haar skouer om te kan sien wat aangaan en sug verlig toe Helena haar volle aandag aan Karl gee en die ander effe verleë terugstaan.
Katrien se skouertjies trek meer regop. Karl staan met sy twee voete baie plat op die aarde. Hy aard so reg na sy pa, ’n boer in murg en been en nie ’n lui haar op sy kop nie. Vandat sy die eerste dag op Kommetjie aangekom het, was Karl vir haar ’n grootmens. Hy was toe reeds agtien en het al by meisies gaan kuier, of soos Danie haar ingelig het, gaan vry! Hy het op ’n stadium ook by Salome, die Coetzees se dogter, gekuier. Maar toe sy getroud is, het dit nie juis gelyk of hy gebroke is daaroor nie.
Hy gaan kuier wel so af en toe by iemand, maar sy dink nie daar is een wat al sy hartsnare geroer het nie. Wie weet, dalk kry mejuffrou Koringaar dit reg.
“Ons het genoeg kos gemaak sodat julle saam kan eet,” sê Martha vir die Pretoriusse en vat vir Katrien aan die arm sodat hulle na die kos kan gaan kyk.
Al die seuns is nou by die Pretoriusse se waens en help vir Gertjie uitspan. Kobie, Martha se skoondogter, knipoog fyntjies vir Katrien.
“Dis darem een voordeel vir ’n seun as hy ’n mooi suster het,” fluister sy tergend en Katrien lag sag.
Die feit dat Karl hom met ’n kopknik verskoon en wegstap, maak dat Katrien se ergernis ’n bietjie sak. Genadiglik is hy darem al volwasse genoeg. Dit sou darem baie vernederend gewees het as Karl ook soos die ander in die stof gaan rondrol het soos ’n hond wat toertjies maak.
“Waarvoor was die knyp netnou?”
Katrien swaai om en kyk vas in Danie se vrolike seunsgesig.
“Omdat jy soos ’n ou skoolseuntjie is, kwylend en oopmond. Asof jy nou ’n kans teen Faan het … en Karl,” sê Katrien en beduie met die lepel hier onder sy neus. Danie lag sy bulderende Liebenberg-lag.
“Daag jy my uit?” vra hy en Katrien kyk verbaas na hom. Sy het verwag dat hy dit hewig sou ontken en nou slaan hy haar voete heeltemal onder haar uit.
“Genade, Daan, julle het nie ’n ma gehad om vir julle die fynere dingetjies oor ’n vrou te leer nie. Ek het nooit daaraan gedink nie en besef nou dat ek lelik gefaal het met jou opvoeding,” sê Katrien kwaai.
“Ag, toemaar, Katrientjie, moenie jou daaroor ontstel nie. Jy het ook nie ’n ma gehad nie – waar moes jy dit nou leer? Nie eers Kittie Swanepoel, ons hoofbron van sulke inligting, het ’n ma gehad nie.” Danie sit sy arm om haar skouers en gee haar ’n druk voordat hy laggend wegstap.
“Wie is Kittie Swanepoel?” vra Kobie en Martha staan ook nader om te hoor. Katrien lag verleë.
“Dit was ’n meisie wat saam met my in die weeshuis was. Sy het vier ouer susters wat destyds al gewerk het en sy was die een wat alles van liefde en vry geweet het.” Haar oë begin vonkel en Kobie gaan sit op die veldstoeltjie en stut haar elmboë op die tafel. Aletta is nog besig met die waens en hulle kos is klaar, daar is tyd om na ’n lekker storie te luister.
“Ek het vir Daan as ’t ware aan Kittie Swanepoel voorgestel kort nadat ek op Kommetjie aangekom het. Faan was vir die vakansie op die plaas en hy het vir iemand gaan kuier – Danie het gesê hy gaan vry. Ek wou toe weet of hy dan al gekatkiseer het, want Kittie Swanepoel sê ’n mens mag nie vry voordat jy gekatkiseer het nie. Dit was vir Daan nuus en hy het daarna gereeld kom uitvind wat Kittie Swanepoel se uitspraak oor sulke sake was,” sê Katrien en haar oë vonkel van pret.
Die twee ander vrouens lag. “Vertel ons nog van Kittie Swanepoel,” sê Kobie.
“Ek kan nie meer alles onthou nie. Maar het ek julle al ooit vertel van die dag wat Daantjie vir my gesê het dat Karl na Salome gevry het, maar toe het Piet van Tonder hom uitgesit? Nie een van ons het geweet wat dit beteken om uitgesit te word nie. Daan het toe besluit dat as twee ouens by ’n meisie kuier, dan kyk hulle wie kan die langste sit en die een wat wen, kry die meisie,” sê sy met ’n sedige gesiggie.
Kobie proes dit onvroulik uit van die lag en Martha vee die trane uit haar oë met haar voorskoot se punt. “Wat was Kittie Swanepoel se raad toe?” vra Martha laggend.
“Nee, daar is nooit vir Kittie Swanepoel se susters gesit nie – op daardie een kon sy ons nie help nie,” sê Katrien gemaak ernstig.
“O, julle twee was darem stout. Stefaans kon ons vir ure vermaak met julle twee se manewales. Maar duidelik het hy niks van Kittie Swanepoel geweet nie,” sê Martha en gaan roer weer in die groot pot op die vuur.
“Oom Stefaans?” vra Katrien verbaas. “Ons het nooit iets aangevang as hy of Karl by die huis was nie.”
“Grootmense is nie so dom nie. Julle dink maar net ons weet nie wat aangaan nie,” lag Martha.
Met etenstyd skuif Faan en Braam hulle stoele weerskante van Helena en sy is net kuiltjies en wapperende wimpertjies. Katrien hou haar met die kinders besig en skuif haar stoel moedswillig so dat sy nie in hulle rigting hoef te kyk nie. Sy skaam haar behoorlik vir Faan. Hier kan sy darem haar hande in onskuld was, hy was nooit haar verantwoordelikheid nie.
Helena is vir Faan en seker vir Braam ook ’n yslike bonus. As hulle maar net wil kyk hoe doen Karl dit. Om nie oor jou voete te val en soos ’n hond met ’n uithangtong te sit en bedel vir aandag nie, sal die meisie meer geïnteresseerd maak. Katrien is sommer vies vir die mans wat so kinderagtig kan wees.
Na ete staan Aletta op en kom help om die paar skottelgoedjies te was, terwyl Helena glimlaggend met die mans sit en gesels en geen poging aanwend om ook nader te staan nie.
“Gee vir my.” Aletta vat die vadoek uit Katrien se hand. “Gaan doen jy iets anders,” beveel sy met haar mooi, sagte stem. “Ek het gedink jy is een van Stefaans se dogters, maar ek hoor jy sê vir hom oom. Hoe pas jy hier in?” vra sy opreg.
Katrien lag en beduie met haar kop na Martha. “Vra vir tannie Martha om vir tannie te vertel, dan gaan bad ek solank die kinders,” sê sy en roep na Pollie en Mia.
“Is die kleintjies … die dogtertjies ook Stefaans s’n?” vra Aletta en beduie met haar kop na Stefaans, wat met die tweeling op sy skoot sit.
“Ja, hy was twee keer getroud. Fransie, sy eerste vrou, het die drie seuns gehad, maar met Annie se geboorte was daar groot komplikasies en sy is met die geboorte dood,” sê Martha en hou ’n nat bord na Aletta uit.
“Ag foeitog! Wat maak hy toe met die kleine dingetjie?” vra Aletta simpatiek.
“Stefaans se suster het toe eers vir Annie gevat, hulle was Stefaans se bure aan die ander kant. Toe Annie egter ’n jaar oud was, verkoop hulle die plaas en trek Kaap toe. Annie het huis toe gekom en ou Mieta, hulle bediende, het haar verder grootgemaak. Ek het ook gehelp – ek het in dieselfde tyd vir Martie gehad, sy en Annie is ewe oud. Die seuns was toe darem al groot en van die hand af. Danie, die jongste, was toe al nege, Faan was so elf, en Karl moes al dertien gewees het.” Martha se stem is sag en vol simpatie.
