dink nie u begryp nie, mevrou Oosthuizen. Ons is oortuig daarvan dat Langlaagte een van die rykste goudvelde in die land is.”
Hendrieka byt op haar tande.
“Ek wil niks daarvan weet nie! Daardie goud is vervloek omdat dit op die Sabbatdag ontdek is! Dit kan geen goed inhou nie!”
Carolien kyk verbaas na haar ma.
“Maar, Mamma – ”
“Stil, Carolien!” Hendrieka draai weer na die drie mans. “Ek wil geen woord verder van die goud hoor nie!” Sy draai vinnig om en gaan die huis binne.
Carolien kyk verslae na die drie mans.
“Ek is jammer. Ek sal probeer om met haar daaroor te praat. Dit sal in elk geval nie lank geheim gehou kan word nie.”
Harrison grinnik.
“Daarvan kan jy seker wees. As jou ma nie belang stel nie, sal ons na meneer Oosthuizen op die ander plaas gaan. As hiér goud is, sal daar ook wees.”
Carolien knik net somber en volg haar ma die huis in.
Hendrieka sit by die kombuistafel met ’n geskokte, verslae uitdrukking op haar gesig.
“Mamma?” praat Carolien versigtig. “Is u seker oor wat u netnou gesê het? U weet tog wat dit vir ons kan beteken.”
Hendrieka kyk op.
“Ja, ek weet,” sê sy hees. “Gert Oosthuizen sal die laaste lag en dit ten koste van ons. Hy wil net dertig pond vir die plaas gee en dan kry hy nog die goud op die koop toe.”
Carolien slaan haar blik neer. Sy besef nou eers dat die goud vir hulle niks sal beteken nie. Gert Oosthuizen sal elke pennie van die goud kry en hulle sal met ’n aalmoes tevrede moet wees.
“Ons sal met oom Gert moet praat, Mamma, daar is geen ander keuse nie. Hy sal net móét verstaan.”
Hendrieka skud haar kop.
“Hy is so hard soos ’n klip, my kind. Hy sal besef dat wanneer die delwers eers kom, ons gedwing sal word om te verkoop en dan mag ons net aan hom verkoop.” Sy sug diep. “Ek is ’n ou vrou en nie opgewasse teen iemand soos Gert Oosthuizen nie. As ek net ’n man gehad het, sou dit nie so maklik vir my swaer gewees het nie.”
Carolien sit haar arm om haar ma se skouers.
“Toe maar, Mamma, ons sal aan ’n uitweg dink. Kyk, as ons weier om aan oom Gert te verkoop, sal hy later gedwing word om ons prys te betaal omdat hy die plaas sal wil hê. Ons moet net vasbyt. Oom Gert sal alles doen om die plaas te kry, ons weet dit tog. Wanneer die delwers kom, dan maak ons ons prys en hy sal moet betaal.”
Hendrieka kyk op.
“Jy weet, jy het gelyk. Hierdie keer sal ek Gert Oosthuizen laat klippe kou.”
Maandagmiddag stap Carolien na waar die drie mans besig is om aan die skuur te werk.
“Meneer Harrison!” roep sy na die man wat op die dak besig is om balke vas te spyker.
“Ek kom, juffrou!” roep hy terug en klouter behendig teen die ander kant af. Toe kom hy na haar aangestap. “Het jou ma besluit?”
Carolien aarsel.
“Ja … maar ek wil net eers aan u verduidelik.” Sy soek na die regte woorde. “U sien, ons mag ons plaas net aan meneer Oosthuizen verkoop. Hy is nie bereid om ons meer as dertig pond daarvoor te gee nie. As u goud op sý plaas kry, sal hy sorg dat dit as ’n goudveld geproklameer word. Ons sal dan nogtans aan hom moet verkoop, maar hy sal meer as net dertig pond moet betaal.”
Harrison grinnik.
“Ek verstaan, juffrou. Julle wil hom so ’n bietjie knyp.”
Sy glimlag.
“Dis die gedagte, maar soos ek hóm ken, sal ons nie hond haaraf maak nie.”
Walker kom by hulle staan.
“Hy kan baie duisende maak as hy die hele Langlaagte in sy besit het. Hy sal nie omgee om ’n redelike prys te betaal nie.”
Carolien kyk na hom.
“Jy ken hom nog nie. Hy kan ’n duiwel wees as hy die dag daarvoor lus het.”
Harrison lag.
“U moeder staan nie ver vir hom terug nie. Sy is ’n goeie skut. Ek het eergister gedink sy klits hom bo van sy perd af.”
Carolien verkleur effens.
“Sy was net baie kwaad, dis al.”
Walker kyk na Carolien.
“Moet ons nou na meneer Oosthuizen toe gaan?”
“Dis beter as julle wag totdat julle hier klaar is. As julle eers daar begin, sal hy julle nie weer hierheen laat kom om klaar te maak nie.”
Honeyball sluit ook by hulle aan.
“Wat is die sin daarin om klaar te maak? Wanneer die delwers kom, sal die huis en die skure in elk geval platgeslaan word om by die goud te kom.”
Daar is skielik ’n pyntrek om Carolien se mond.
“Asseblief … sal julle nie maar eers klaarmaak nie? Ek en my moeder sal geen woord oor die goud rep nie. Dit kan ek julle verseker.”
Hulle aarsel, kyk na mekaar en eindelik knik Harrison.
“Nou maar goed, ons maak klaar. Dit sal in elk geval nog net ’n week wees.”
Carolien glimlag dankbaar.
“Baie dankie. Ons sal dit baie waardeer.”
Toe sy van hulle af wegstap, sê Harrison: “Dis ’n oulike meisie daardie. ’n Ou voel nie juis lus om teë te praat wanneer sy so mooi vra nie.”
Honeyball haal net sy skouers op en gaan terug na sy werk.
Walker bly ingedagte staan. Carolien is ’n lieflike mens met die son in haar hare en die koel dieptes van ’n bergpoel in haar oë. Maar hy is ’n swerwer soos sy twee vriende. Emosies en gevoelens neem altyd die tweede plek in wanneer die horisonne wink. In sy lewe is daar nie plek vir ’n vrou nie. Hy is ’n swerwer wat net die eensaamheid van die uitgestrekte, ongerepte natuur liefhet.
Die dae gaan vinnig verby vir die twee vroue op Langlaagte. Elke dag sien hulle hoe die drie mans aan die skuur vorder en hulle weet dat dit nie meer lank sal duur voordat hulle na Gert Oosthuizen toe sal gaan nie. Daarna sal hulle dit nie meer kan keer nie. Miskien sal hulle eendag hierheen terugkom en ’n verlate dorpie vind. Dalk sal die goud nie lank hou nie … net lank genoeg om die pragtige omgewing te vernietig. Langlaagte sal nooit weer dieselfde wees nie.
Carolien frons liggies. Hoekom moes dit nou juis húlle plaas wees? Hoekom nie Doornfontein van Barend Bezuidenhout of Turffontein van oom Paul Ras nie? Hoekom is die goud dan
