aarsel. Met só ’n karige salaris sal sy nie juis ’n ordentlike bestaan kan maak nie en sy het ook nog vir Oupa om te versorg. Dis egter ’n begin en terwyl sy hier is, kan sy ’n beter werk soek.
“Dankie, madame, maar ek moet ook nog vir my oupa ’n werkie kry.”
Madame Roubaix lag hardop.
“En wat kan dié ou bokram doen?”
Colette bloos verleë terwyl Jerôme soek na woorde om die astrante hospita te antwoord.
“Hy was altyd ’n tuiemaker, madame.”
Madame Roubaix snork.
“Ek het nie werk vir ’n tuiemaker nie. As hy bereid is om te werk, kan hy groente in die kombuis kom skil. Ek sal hom ’n riksdaalder per week betaal en dieselfde voordele as vir jou gee. Hy kry dan ook kos en verblyf gratis.”
Voordat Jerôme van sy verontwaardigde verbasing herstel het, sê Colette: “Dankie, madame. Dit sal ons baie help.” Sy sleep Oupa van die hospita af weg voordat hy iets sê wat sal veroorsaak dat madame Roubaix haar aanbod terugtrek.
In die kamertjie druk sy die ou man op die bed neer.
“Nou, Oupa, u gáán in die kombuis help totdat ons iets beters raakloop en ek sal nie ’n teëpratery duld nie.”
“Sy is ’n rower, daardie vrou!”
“Sy gee ons kos en slaapplek, Oupa. Met die paar riksdaalders kan ons ander noodsaaklikhede koop.”
Jerôme druk sy ken vorentoe.
“In die kombuis! Ek sal al my waardigheid kwyt wees!”
Sy kyk kwaai na hom.
“Oupa kón ’n tuiemaker gewees het.”
Die ou man bly tjoepstil. Hy is nou spyt dat hy so ’n gemors van die tuie gemaak het. Hy kon dit beter gedoen het, maar hy was nie lus om op sy oudag te gaan werk nie. Nou het Colette hom netjies in ’n hoek gedryf.
“Ek sal die wêreld vir daardie ou merrie moeilik maak,” brom hy.
Colette skud haar kop.
“O nee, Oupa sal nie. Ek kan onmoontlik vir albei van ons sorg met twee riksdaalders per week. Oupa sal wil snuif hê, en pruimtabak en dit en dat, en ek sal alles moet koop met twee riksdaalders.”
“Mý geldjie gaan ek bêre vir myself. Ek gaan ’n nuwe paar skoene koop en ’n nuwe kierie laat maak.”
Colette haal haar skouers op.
“Net soos Oupa wil, maar dan sal u die snuif en pruimtabak moet prysgee.”
Hy korrel met sy waterige ogies na haar kant toe. “Jou ouma sou álles vir my gedoen het.”
Colette glimlag liefies.
“Dit is juis die probleem, Oupa. U het nooit geleer om saam te werk nie.”
Hy wip asof sy hom met ’n speld gesteek het.
“Jou klein snuiter! En hoekom het jy my in elk geval hierheen saamgesleep? Hier sal ons doodgaan van ellende.”
Colette draai weg.
“Het Oupa dan regtig al van alles vergeet? Pappa is deur die soldate doodgemaak en Mamma het net verdwyn. Hulle het gesê dat sy ook dood is. Ek is ’n Protestant en ek kon nie in Frankryk bly nie.”
“Ek is Katoliek! Hoekom moes ek saamkom?”
“Omdat ek Oupa nie alleen in Frankryk wou los nie. U weet dit tog.”
Hy bly stil en herkou lank aan sy gedagtes. “Wanneer ’n mens oud word, wil jy in jou vaderland wees.”
Colette knik. “Ek verstaan dit, Oupa, maar daar was niemand wat bereid was om na Oupa om te sien nie. Ek het oral gevra, maar niemand wou u versorg nie.”
“Omdat ek ’n ou korrelkop is?” wil hy weet. “Het hulle dít van my gesê?”
Colette sug. “Nee, dis net dat dit moeilike tye was. Oupa weet self hoe agterdogtig almal was. Oupa was ’n Katoliek, maar my ouers was albei Protestante.”
Hy grom onderlangs.
“Dit was ’n dom ding van jou pa en ma om so iets te doen. Wat is die verskil tog?”
Sy skud haar kop stadig.
“Ai, Oupa, is u geheue dan só kort? Die mense het swaar gekry terwyl die kerk ryk geword het. Vir elke klein dingetjie moes ons betaal en ook nie sommer klein bedraggies nie. Nee, dis goed dat ons weggebreek het. ’n Mens kan nie jou pad na die hemel koop nie.”
Daar is ’n lang stilte en dan brom Jerôme: “Kombuis! Verbeel jou!”
Colette glimlag net. Hy sal wel gou aan die gedagte gewoond raak, maar sy wil ook nie hê dat hy tot sy dood groente moet skil nie. Sodra sy iewers ’n werk gekry het waar sy meer verdien, sal sy vir hom sorg.
Colette word aangestel as kelnerin in die eethuis. Die vorige kelnerin het net kennis gegee en verdwyn. Colette is ’n groot aanwins vir die plek. Sy het welige swart hare en heldergroen oë. Haar vel is leliewit met sagte rooskleur op haar wange. Wanneer sy glimlag, kreukel haar neusie bekoorlik.
Oupa Jerôme het brom-brom met die skillery begin. Die kok, Anna, is ’n moeilike, beduiwelde mens en sy duld geen traagheid nie. Vir Oupa het sy gou in ’n hoek geboender met ’n berg aartappels voor hom en kort-kort kom sy loer hoe dit met die skillery gaan. As hy te stadig na haar sin skil, skel sy hom lustig uit.
Die ou man bly ook nie stil nie en elke nou en dan maak hulle hewig rusie. Sy dreig om hom met die braaipan oor die kop te moker en dan skud hy sy vuis waarin die vlymskerp mes is in haar rigting. ’n Rukkie lank is daar dan ’n wapenstilstand en gaan dit rustiger.
Colette se werk is vermoeiend. Van soggens vroeg tot saans laat is sy op haar voete en draf sy heen en weer tussen die kombuis en die eetkamer.
Die einde van die eerste dag het sy al net so in haar klere op die bed neergeval en aan die slaap geraak. Sy het nie eens haar oupa se gekla oor die kok gehoor nie. Haar gedagtes was net by die volgende dag en die harde werk wat daar vir haar voorlê.
Teen die einde van die week ontvang sy haar twee riksdaalders en gaan sluit dit in haar juwelekissie toe. Dié juwelekissie bevat andersins net ’n klein miniatuurfoto’tjie van haar moeder en vader. Juwele het sy nog nooit besit nie. Die kissie het sy van haar ouma geërf.
Die dae word een lang stuk harde werk. Selfs Sondae word sy en oupa Jerôme nie gespaar nie. Daar is geen geleentheid om na ’n ander werk te soek nie. Colette kry ook baie min die geleentheid om ’n ordentlike bord kos te eet en sy verloor gewig. Sy word tam en moeg en dit begin na twee weke reeds op haar gesig wys.
Die hospita frons toe Colette by haar verbyskuifel na die kombuis.
“Jy raak traag,” sê sy ontevrede. “Jy laat die gaste te lank wag.”
“Ek
