staan versteen.
’n Stilte so groot soos voor die geboorte van die eerste ster in die Melkweg sak oor die teater neer.
“Ag, dis nie moeite om gou die bakkie weg te neem nie,” probeer Salome blindelings wal gooi.
Sy begin oorhaastig verder stap, maar dan voel sy hoe haar voete onder haar uitgly. Sy roei wild met haar arms om haar ewewig te probeer behou, maar dan kantel sy vooroor. Toe sy weer kyk, lê sy uitgestrek op haar maag op die gladde teatervloer. Haar hele lyf pyn op duisend plekke.
Om haar en oor haar is die verswelgende reuk van jodium. Dit kom van die oranjebruin spatkolle wat soos ’n bloedspoor oor die blink vloer tot by die deur lê. Jodium is toe tog nie oranjebruin nie, dink Salome onsamehangend, terwyl dit voel asof sy wil naar word. Die kleur van jodium sal vir haar na vandag altyd seesiek-groen wees.
Daar hang ’n nog dikker stilte as netnou oor die teater, afgesien van ’n klatergeluid wat aanhou en aanhou. Wat lawaai so? dink Salome fronsend, heeltemal deur die mis geskrik en geval. Sy kyk asof gehipnotiseer na die vlekvryestaal-bakkie voor haar, wat al hoe skewer en skewer waggel en uiteindelik doodstil bly lê. Eers toe die houer tot stilstand gekom het, besef sy dat dit die bakkie is wat so geraas het.
Sy moet opstaan, probeer sy haarself aanspoor, sy móét van die vloer af opkom. Maar as sy daaraan dink dat sy almal in die teater, en veral Bart de Lange, weer in die oë sal moet kyk, begewe haar moed haar. Sy knyp haar oë styf toe en wens dat as sy hulle weer oopmaak, sy in ’n hospitaal in Doebai, ag, in sommer enige ander plek ver, ver hiervandaan moet wees.
“My magtig, juffrou, weet jy nie dat ek stilte in hierdie teater wil hê nie? Ons probeer mense hier genees, verstaan jy? Staan nou dadelik op en kan iemand asseblief daardie gemors kom opvee,” sê professor Dekker geïrriteerd en vee-vee oor van die spatsels op sy teaterbroek.
Salome kyk op, vas in suster Ina Evertse se oë. Duidelik sien sy die kat-met-’n-piering-melk-uitdrukking in haar kykers, soos wat sy haar verlekker in Salome se verleentheid.
Dis Tiaan wat eerste nader storm om haar te kom help.
“Wag, meneer Fouche,” keer Bart en buk oor Salome.
Hy hou sy hand na haar toe uit. Sy hande is nie pianisfyn soos wat sy haar nog altyd verbeel het ’n chirurg se hande moet wees nie. Sy hande is groot soos ’n konstruksiewerker s’n. Sy kyk na hom toe op en is verras om te sien dat hy nie kwaad is nie, maar dat die blougroen oë haar simpatiek aankyk.
Ek het nie jou simpatie nodig nie, dink sy verontwaardig.
“Ek sal self regkom, dankie, dokter. Ek dink nie jy behoort aan my te raak nie. Onthou, dan sal jy weer moet gaan opskrop.”
Bart de Lange se oë word pot-, potblou soos hy hom vir haar vererg. Hy draai om en gaan neem weer sy plek langs die pasiënt in.
Salome kom sukkelend orent. Haar knie pyn. Sy kyk af na haar been. Die teaterbroek is geskeur en haar nerfaf knie loer deur die gat.
“Jy dink jy is so slim, nè, juffrou!” brul professor Dekker. “Jy het vanoggend almal in hierdie teater se ritme versteur met jou lompheid! Ek weet nie waarom die hospitaal die studente nie strenger keur nie!”
Salome sien hoe die professor sy regterhand met die witpienk chirurgiese handskoen oplig. Van woede of frustrasie, Salome is nie seker nie, klem hy die skalpel styf vas. Sy hande is so groot, dink Salome, net soos dié van Bart. Is alle manlike dokters se hande groot? Hoe kry hulle dit dan reg om sulke fyn snywerk te doen? wonder sy onsamehangend.
“Sorg dat jy weer gaan skrop! Jy gaan dokter De Lange assisteer,” tier professor Dekker voort.
Assisteer, dink Salome verskrik, en dit voel of haar hart net daar langs die bruin kolle op die vloer gaan neersyg. Toe sy na Bart opkyk, sien sy sy oë is nog steeds amper vlootblou van woede. Van hom kan sy geen hulp verwag nie.
“Maak gou,” jaag Bart haar bruusk aan. “Die pasiënt is besig om hom dood te bloei!”
Sy skarrel skropkamer toe. Op pad soontoe stroop sy haar handskoene af en pluk die steriele oorjurk uit.
Toe sy alleen by die wasbak staan en hande was, voel sy hoe die trane warm oor haar wange biggel. O, wat ’n nare, nare plek en watter aaklige mense.
Jy is self nie heeltemal so onskuldig nie, Salome, vermaan sy haarself. Die een ding wat jy nie nou moet gaan staan en doen nie, is grens! Sy sluk haar trane en maak vinnig klaar.
“Kom, juffrou Verster, gaan staan aan die oorkant van die pasiënt,” sê Bart vir Salome toe sy terug is in die teater.
Dit voel of daar lood in haar bene is toe sy om die tafel stap.
“Ek het hom klaar getube, Bart. Hy het drie goeie lyne op, maar ek kan nie voorbly met vog nie. Êrens bloei hy vreeslik. Jy moet daai gat so gou moontlik toemaak!” sê Romi van der Linde rustig van waar sy by die pasiënt se koppenent staan.
Romi laat haar skynbaar nie in die minste deur professor Dekker intimideer nie, dink Salome, maar sy sien hoe sorgvuldig al die ander in die teater hul blik op die pasiënt gerig hou, asof hulle bang is iemand sal dalk hul gedagtes raai as hulle dit sou durf waag om op te kyk.
Maar professor Dekker hou skynbaar nie daarvan dat daar iemand is wat nie voor hom aan ’t sidder gaan nie, want skielik sê hy bars: “Ek hoor nie dat jy vir jou studente verduidelik wat aangaan nie, dokter Van der Linde!”
Die rooierigheid kruip-kruip onder Romi se teaterjurk op en haar stem bewe effens toe sy verontskuldigend sê: “O, ja, amper vergeet ek.” Vir die student langs haar sê sy: “Draai nou die halotaan af van vyf persent tot omtrent so twee-punt-vyf persent. Dit behoort genoeg te wees om hom onder te hou. As hy diep genoeg onder is, sal ons dit verder afdraai.”
Halotaan, dink Salome vaagweg, en die feite kom soos vlieswolkies uit een van haar handboeke na haar terug. Halotaan is een van die vlugtige narkosegasse. Die narkosemasjien meng die laggas, suurstof en halotaan in die korrekte verhouding. Sy skud haar kop effens en probeer haar regruk. Sy is nie nou besig met haar Narkose-blok nie, sy moet op die operasie konsentreer.
“Ek wil hê julle moet die oksimeter ook dophou,” sê Romi, wat skynbaar haar kalmte herwin het.
Werktuiglik gaan Salome se blik na die wit apparaat wat soos ’n wasgoedpennetjie aan die pasiënt se voorvinger vasgemaak is.
“’n Volwasse man soos dié haal omtrent sestien keer per minuut asem,” voeg Romi by.
Die suster wat ’n rukkie gelede vir Salome help aantrek het, trek die groot, ronde teaterlig nader. Salome glimlag suurderig agter haar masker toe dit haar byval dat ’n mens so ’n ongeskropte verpleegster in ’n teater ’n “vuil suster” noem. Nie dat sy op die oomblik met hierdie jodiumbevlekte broek minder vuil as hierdie suster voel nie, die steriele oorklere ten spyt.
Met sy twee groot hande neem Bart die buise wat Ina op ’n doek na hom uithou en haak dit oor die teaterlig se handvatsels. Salome frons eers onbegrypend en toe besef sy wat aangaan. Die buise is gesteriliseer en Bart kan nou die lig manipuleer soos hy dit nodig kry, sonder om sy hande te besmet.
“Is hy diep genoeg, Romi? Kan ek aangaan?” vra Bart.
“Ja, maak gou,” sê die vrouedokter dringend, haar blik vasgenael op die monitor langs die
