aanvat. Hier is die oomblik van waarheid nou. En professor Dekker staan soos ’n onbewoë sfinks en wag dat een van hulle, sy bowenal, ’n fout maak, dink sy senuweeagtig.
Bart plaas die operasiemes net onder die pasiënt se borsbeen en begin ’n midlynsnit deur die vel tot by die naeltjie maak. Behendig keep hy met die skalpel om die naeltjie en sny dan tot by die man se skaambeen.
So ’n groot snit? wonder Salome, maar kyk gefassineer met watter ekonomiese bewegings Bart sy werk doen. Haar mondhoeke trek wrang agter die masker af. Haar moedswillige wens van vroeër, dat Bart ’n vrotsige chirurg moet wees, gaan nie bewaarheid word nie. Allermins! Daardie enkele snit, wat hy met soveel selfvertroue en vaardigheid, selfs ten aanskoue van professor Dekker se kritiese oë, gemaak het, het haar oortuig dat hy ’n uitmuntende chirurg is.
“Hoekom maak dokter De Lange so ’n groot snit, juffrou?” vra professor Dekker en pen Salome met sy grysgroen oë vas.
Het hy haar gestaan en dophou? Haar brein weier om te funksioneer.
“E … ek weet nie, professor,” beken sy met ’n droë mond.
“Weet jy dalk, meneer?” vra hy en draai na Tiaan, wat roerloos na die operasie staan en kyk.
“Ek sou reken dis omdat dokter De Lange nie weet waar oral skade is nie,” antwoord hy vlot.
Salome vermy Tiaan se blik sorgvuldig. Briljant, dink sy. Hy vaar beslis beter met sy vuurdoop in die teater as sy.
“Het jy dan nog nooit die gesegde ‘Bigger cut, bigger surgeon!’ gehoor nie, juffrou Verster?” vra die professor sarkasties vir Salome. “Dokter De Lange weet goed dat dit onverantwoordelik sal wees om deur ’n klein snytjie te werk as hy bloeiers of perforasies moet soek!”
Voordat sy hoef te reageer, kyk Bart gelukkig na haar en sê bedaard: “As ek hom oophet, gaan daar waarskynlik baie bloed uit sy buik spuit. Jy moet die wond vir my oophou en die bloed wegsuig, sodat ek kan sien waar om te werk.”
“Goed, dokter,” sê Salome, sorg dat sy haar blik op die pasiënt se borskas hou en hoop maar die hele teater kan nie hoor hoe haar stem van bangheid deurslaan nie.
Sê nou sy maak ’n fout? O, sy is seker ’n teater sal na vandag vir altyd vir haar ’n verskrikking inhou. Hoe kan alles dan vandag vir haar so skeefloop?
“Jy moet begin oophou, juffrou! Ek wil nou met ’n kouter deur die skede van die spiere begin sny,” jaag Bart haar aan.
Wat is ’n kouter nou weer? O ja, onthou Salome, dis ’n elektriese instrument waarmee ’n mens snitte maak. Dit werk vinnig en presies en het boonop die voordeel dat jy bloedvaatjies daarmee kan toebrand so ver as wat jy werk. Maar sy twyfel of Bart hom nou oor bloedvaatjies gaan bekommer, daarvoor bloei die pasiënt te veel, flits die gedagtes deur haar brein.
Instinktief steek Salome haar hande na die wond toe uit. Kan Bart en professor Dekker sien hoe sy bewe? wonder sy benoud.
“Ag, suster, gee tog vir die assistent ’n wondhakie aan,” laat skrik professor Dekker haar net voor sy aan die wond raak. “Sy wil sowaar haar hande daar gaan staan en insteek. Netnou sny dokter De Lange nog een van haar vingers af.”
Salome voel hoe sy bloedrooi bloos en sy is dankbaar vir die masker wat sy dra. Hoe kon sy so onnosel wees? Haar dosente het haar hoeveel keer gesê ’n mens werk nooit direk met jou hande nie, maar altyd met instrumente. Maar dis een ding om dit in ’n lesinglokaal te hoor, heeltemal iets anders om met ’n oopgesnyde pasiënt voor jou te staan, dink sy gebelgd toe sy die wondhakie by Ina aanvat sonder om na haar te kyk.
“Kouter, asseblief, suster,” sê Bart toe Salome die snit vir hom wyer rek.
Ina gee die instrument aan, maar sy trek haar asem skerp in.
“O, my goeiste, dokter, ons het vergeet om die elektrodeplaat aan die pasiënt se been te plak. Nou sal die kouter mos nie werk nie.”
Salome maak haar oë toe en verkneukel haar net ’n oomblik lank daarin dat die suster ook ’n flater kan begaan. Dan bedink sy haar. Dit lyk of leedvermakerigheid net nog een van die donkerder drifte is wat Bart se teenwoordigheid skynbaar vandag met soveel gemak in haar laat loskom het. Dis buitendien haar skuld dat Ina van die kouter vergeet het, onthou sy skuldig. Dis sy wat almal se konsentrasie verbreek het toe sy so geval het. Toe sy weer haar oë oopmaak, sien sy hoe Bart se oë verdonker, net soos toe hy netnou so kwaad was. Vir wie is hy nou so woedend? Vir haar? Of vir Ina?
“Goed, gee dan maar solank vir my ’n skalpel, suster,” beheer Bart egter sy humeur uitmuntend.
“Alles is ook so deurmekaar vanmôre,” sê Ina apologeties toe sy die instrument vir hom aangee.
Salome kyk sorgvuldig na waar Bart se hande besig is. Dit was sweerlikwaar ’n skimp van Ina af na haar kant toe.
’n Dik ongemak sak oor die teater neer, waarin niemand, nie die narkotiseur of een van die studente of verpleegsters, dit waag om iets te sê of te vra nie. Dis asof almal vir professor Dekker wag om weer uit te bars, maar wonder bo wonder sê hy niks nie, sy blik vasgenael op Bart se hande.
“Laat een van jou vuil verpleegsters solank onder die steriele doeke inkruip en die foeliekant op sy been plak. Maar sy moet versigtig wees!” sê Bart vir Ina.
Bart sny deur die skede van die spier en splyt die spierlae van mekaar. Salome gryp die deppers wat die suster na haar uithou en begin die bloed wat uitborrel, opmop. Sy volg die beweging van Bart se bedrewe hande. Dit lyk nie of professor Dekker se teenwoordigheid hom enigsins verbouereer nie, want sy hande is stabiel. Uit die hoek van haar oog sien sy hoe die ongeskropte verpleegster se kop soos ’n molshoop onder die lappe beweeg om kort daarna weer met ’n baie skuldige gesig langs die bed te voorskyn te kom. Sy was waarskynlik die een wat vergeet het om die elektrodeplaat op die pasiënt te sit. Salome moet Ina teësinnig krediet gee vir die feit dat sy, as die teatersuster in beheer, die volle verantwoordelikheid aanvaar en die verpleegster nie daar en dan voor almal uittrap nie.
“Die kouter is nou gereed, dokter,” sê Ina en hou tegelykertyd die suier na Salome toe uit.
Bart begin derms wegskuif en Salome sien hoe die bloed uitstroom.
“Daar, daar op sy vena cava sit die gaatjie, sien jy?” vra Bart vir Salome.
Salome suig die bloed weg. Sy weet al jare lank dat die vena cava, die punt waar die are van ’n mens se bene af mekaar in jou buik ontmoet, so dik soos drie van haar vingers langs mekaar is, maar dis nogtans ’n skok om te sien hoe baie bloed uit so ’n reusagtige aar kan spuit. Bart druk die gat in die aar behendig toe.
“Arterieklem, asseblief,” sê hy vir Ina.
Nadat hy die bloeding gestop het, sê hy vir die narkotiseur: “Ek het die bloeipunt onder beheer, Romi. Hoe lyk sy bloeddruk nou?”
“Dit gaan beter, maar hy het nog so ’n liter of twee vog nodig om by te kom.”
“Ek gaan spesiale steke insit om die bloedvat te heg,” sê Bart en kyk vir die eerste keer na Tiaan. “Staan nader dat jy kan sien wat ek doen. Die krisis is oor.”
Salome kan hoor die spanning in Bart se stem is weg. Sy wens meteens vuriglik dat dit sy was en nie Tiaan nie wat die eerste operasie net kon waarneem.
“Is Vicryl
