is die alleen as jy nie meer die keuse het om alleen te wil wees nie.” So erg dat menige mens nie kans sien vir die nuwe jaar se slomp nie – en vir ewig bly hulle in die ou jaar agter. Dan word hulle die nuwe jaar in ’n houtkis in gekarwei. Het julle al gedink hoeveel eensames vergader op Trafalgarplein, New York se Times Square, Barcelona se La Rambla en Iberië se nagklubs? Dis soos Langenhoven gesê het: “ ’n Skare mense is ’n versameling van eensames.”
Dis Oujaarsaand. Ons vier is op ’n Emirates-vlug op pad Rusland toe. Ons sit langs mekaar, oorkant mekaar. Menende twee-twee in ’n ry, met die paadjie wat ons twee-twee skei. Reis na die onbekende maak vrolikheid. Ek, Kalie en Fellies was al in Rusland – dis vir Roland ’n nuutjie. Ons almal ken vlugpersoneel-bediening, veral op ’n ellelange vlug, en bestel elke keer twee dubbeltjies wanneer ’n lugwaardin verbytrippel. Dis tog Oujaarsaand en dit noop ’n vreugde, al is dit soos reeds genoem plasties van aard.
Die kajuitpersoneel is ’n mengelmoes. Kosmopolities is eintlik die woord. Dis vir my die wonderlikste van die Arabiese lugrederye, Etiad, Emirates, Qatar en dies meer. Hulle het harems vol mooie vlugpersoneel. Uit Maleisië, Zimbabwe, Frankryk, Viëtnam, Gambië, Duitsland en selfs Suid-Afrika – almal getooi met so ’n loshangende sluiertjie.
En soos die dubbeltjies inskop en die twaalfuurklok van ’n nuwe jaar al verder weg beweeg soos ons oor tydsones vlieg, die rit al móéglank word en ons bene verkramp, besluit ons om te gaan “vleis braai” in die vliegtuig se agterstewe … Asseblief, moet die opmerking tog nie letterlik opneem nie. Ons Afrikaners haat benoudheid. Dis hoekom ons so lekker gesellig rondom ’n vuur kan staan. En die enigste rondomstaan op die vlug Doebai toe is dáár, saam met die haremmeisies by die toilette aan die gatkant van die vliegtuig op pad die toekoms in.
Die meisiekinners laat ons die betreding van hulle ruimte toe, want dis Oujaar en hulle is ver van hulle mense en hulle mense se liefde.
En daai nag op vlug EK711 vier ons die lewe. Nie die nuwe jaar of die ou jaar nie. Die lewe van menswees. Aminatta van Sierra Leone vertel van die verskriklike burgeroorlog wat hulle moes beleef het. Rufaro van Zimbabwe vertel van die mislukking van Robert Mugabe, en Esther van Reitz vertel van Zuma se geploeter. En ons vlieg die nuwe jaar in, na die koudste plek op aarde. En toe die nuwe jaar breek, toe weet ons ook nie vir wat nie …
Rajbanshi Giovanni Sitting Bull
Airline travel is hours of boredom interrupted by moments of stark terror.
– Al Boliska
Afrika se lugrederye en vliegtuie het nou nie ’n skoon rekord nie. So ook nie Russiese vliegtuie die koue in nie, of enige Malaysia Airlines-vlug na waar ook al – hetsy of hulle verdwyn of afgeskiet word …
My prentjie van ’n Afrika-vliegtuig is ’n moerse klomp goed wat met toue op die dak vasgemaak is, ’n Ventersleepwaentjie agteraan gehaak, vliegend deur die lug, soos Sinterklaas se koets. En daar is hoenders en skape in die kajuitruim. Dis in elk geval hoe ek ’n Afrika-grondreis tot nou toe beleef het.
Dis darem nie regtig so nie – maar ek het al een sitplek met ’n mama van Bamako, Mali gedeel, dít met ’n TV op haar skoot en my “alle-bagasie” onder my voete (ek boek nooit die goed in Afrika deur nie). Dit was op ’n ellelange Air Afrique-vlug na Ouagadougou, Burkina Faso toe.
Ook het ek al lank ná nie eens minister Hendrik Schoeman dit op ’n vliegtuig mog doen nie, al rokende in die “rookafdeling” gesit op ’n internasionale vlug na Abidjan, Ivoorkus. Aan die ander kant het ek ook al saam met die navigator buite op die landingstrook by Pointe-Noire, Brazzaville, Kongo gaan rook tydens ’n uur se oorstaan op pad Lagos, Nigerië toe.
Ten spyte hiervan laat die blote idee van ’n reis na die vreemde my adrenalien galop. So erg dat ek op pad lughawe toe reg agteruit in my meisiekind, Cara, se splinternuwe karretjie in vasfoeter. Daar los ek my verslae mense al weer met ’n duik agter en neuk die vreemde in.
Ons is kinderlik opgewonde wanneer ons ons tuismaak in die Ethiopian Airlines-vliegtuig, bestemming Addis Abeba …
Ons sit enkel, elk by die paadjie regoor mekaar. Daar is metode in die malligheid. Jy kan in elk geval boggherol by die venster uit sien, en dan moet jy (veral op ’n nagvlug) twee grommige passasiers opjaag as jy wil gaan fluit. Teenaan die paadjie is die lugwaardin met die versnapering-sleepwa met die verbykom ook binne roep- of grypafstand.
Ek glo elke warmbloedige heteroseksuele man hoop op ’n vliegtuig mos heimlik dat ’n mooie vrou so uit Vogue se modeblaaie haar op die leë sitplek langs hom sal kom neerplons. Jy kyk so na elke inlopende passasier en hoop daai mooie nooi is jou buurvrou. Dit het my egter in al my vliegtuigomswerwinge nog nooit oorgekom nie. My naassittende medepassasier was merendeels ’n gesette persoon, ’n lid van die “breë publiek”.
Dit laat my dink aan daai ou grappie (en ek gaan die knal tien teen een al weer opdonner – grappe is nie my forte nie):
Daar word vertel van hierdie beeldskone, lang, lenige model wat op ’n vlug Amsterdam toe langs Koos van der Merwe beland het.
“Nou wat gaan jy in Amsterdam maak?” wil Koos weet.
“Ek is ’n seksuoloog en moet daar ’n voorlegging by ’n konferensie gaan doen.”
“O, dis interessant, en wat sal die onderwerp wees?”
“Ag, dit gaan maar oor die seksuele gewoontes en aantrekking tussen mense wat internasionaal so verskil. Byvoorbeeld, die mans uit Indië se seksuele uithouvermoë is ver bo dié van die res. So liefkoos die Italjaners uitstekend en die Rooihuide in Amerika se werkende dele spreek boekdele. Ag, jammer, my naam is Michelle Tredoux.”
“Aangename kennis,” antwoord Koos. “My naam is Rajbanshi Giovanni Sitting Bull.”
Of so iets.
Weer eens kry ek dit reg om langs my ’n eks-Koevoet te hê wat iewers in Afrika sekuriteitswerk gaan doen.
Roland is gelukkiger. Langs hom is ’n fynbesnede vrou uit Ethiopië. Sy stel haar voor as Sofia. Sy is vanaf San Francisco op pad Bahir Dar toe en vertel dat sy die suster van die nuwe Ethiopiese sangsensasie, Gigi, is. Dis nie regtig vir ons van belang nie en min wetende dat Sofia en Gigi weer ons paaie sal kruis, burger ons ons in vir ’n reis na ’n vreemde plek – ’n plek buite die verwysing van enige Afrika-reisiger.
In transito
I met a lot of people on my travels. I even encountered myself.
– James Baldwin
“In transito” beteken wanneer jy van punt A na punt B op pad is. Ek glo “in transito” is deel van die reis, en partykeer ís dit die reis – menende jy is heeltyd aan die beweeg. Daar is geen eindbestemming nie. Ek noem dit “pad-af boemel” (’n “road trip” soos die jongmense dit deesdae wil).
Maar met hierdie ellelange winskoopvlugte van die Arabiere is die reisiger werklik in transito. Hy wil regtig net aan die ander kant kom. Maar
