is langs die graf gestort. Hierdie is ander … trane van vrees en magteloosheid.
“Wat het sy nóú hier kom soek?”
Die woorde val hard tussen hulle, skok die ma. Sy het nooit kon dink sy sou so iets uit dié dogter van haar se mond hoor nie. Haar hart trek saam. Dis nie die gewone vrees en magteloosheid wat sy vandag hier voor haar sien nie. Daar het iets bygekom … iets wat die moederhart ’n oomblik yskoud laat word. Dis die eerste tree op ’n lang, eensame pad van bitterheid. Nee, Petra! Nee, my kind!
“Dis haar ouerhuis ook, my kind. Sy is net so deel van ons soos jy. Sy is jou suster, Petratjie.”
“Weet ek dit nie teen dié tyd nie!”
“Petra …”
“Asseblief, Ma, ek sien nie kans om vandag na verskonings vir haar te luister nie. Ek ken dit alles al teen dié tyd. Ek kan alles self opnoem as dit nodig is.”
“Petra!”
“Sy bedoel niks daarby nie. Sy het hope kêrels van haar eie. Sy was net vriendelik. Dis haar geaardheid. Sy sal my nooit doelbewus seermaak nie. Sy …”
“Kind …”
“Maar daar is een verskil dié keer, Mamma. Die vorige kere het dit nie seergemaak nie. Ek het verneder gevoel, maar nie seer met ’n diep pyn nie. Maar hierdie keer maak dit saak, geweldig baie saak … want hy het my gevra om met hom te trou.” Twee paar oë kyk diep in mekaar. “As sy dit nou weer gaan doen …”
“Petra, my skat, moenie voorgee Paula het elke keer doelbewus jou vriend afgevat nie. Sy hét nie.”
“Ek weet.” Daar is magteloosheid, ’n radeloosheid in die oë wat stadig met trane vul. “Dis die ergste van alles. Ek wéét dit! As sy dit maar liewer doelbewus doen, kan ek haar beveg, sal ek haar dié keer beveg met alles in my. Maar dit is nie háár skuld nie, net so min as wat dit mý skuld is. ’n Man kyk net een keer na haar, is net twee minute in haar geselskap en … hy is haar slaaf, blind vir enige ander meisie totdat hy op ’n dag besef sy is ’n vlinder: pragtig, begeerlik, maar tot dusver ongebonde.” Weer trek die lippe wrang, kerf ’n kepie van verbittering in die mondhoeke wat Mara nog nie tevore daar gesien het nie. “Moet ek op daardie dag wag, Mamma? Moet ek die man wat ek liefhet op die terugtog gryp, tevrede om naasbeste te wees soos ek maar nog altyd was?”
Ag, Here! Gee my wysheid en die regte woorde! bid Mara Prinsloo byna hardop. “Doen jy Eugene nie nou ’n groot onreg aan nie? Hy het jou gevra om met hom te trou. Hy het jóú lief. Dink jy so min van sy liefde?”
“Maar dit was voordat hy Paula ontmoet het …”
“Petra!” Mara klink ietwat ongeduldig. “Jy is verskriklik negatief. En ’n mens wat so negatief is, kry ook nooit wat hy of sy begeer nie. Daar is min dinge in die lewe wat sommer in ’n mens se skoot val, my kind. Vir die meeste dinge – dít wat die moeite werd is – moet jy veg. Maar jy wil nou die man wat jy liefhet sommer op ’n skinkbord aan jou suster oorhandig, sonder om in ag te neem of hy dit so wil hê en of Paula hom wil hê. Petra, jy het ’n totaal verkeerde lewenshouding. Jy moet jou regruk of jy sal nooit enige geluk vind nie. Ja, my kind. Dit ís so. Ek wil jou nooit weer so hoor praat nie, en ek verseker jou: As jou liefde vir Eugene nie ook vertroue en respek insluit nie, is dit beter dat jy hom verloor.” Haar stem verteder weer. “Daar is nie net een Paula in die wêreld nie, my kind. Daar gaan nog baie Paulas op jul pad kom. En wat dan?”
Haar ma se streng, reguit woorde het tog inslag gevind, en toe Eugene later die dag bel en vra of sy nie saam met hom sal gaan eet nie, is dit sý wat vra of Paula ingesluit kan word. Met die vaste voorneme in haar hart om hierdie monster in haar met alle mag te bestry, maak sy daardie aand gereed vir die afspraak. Dis Paula wat teenkap, tot haar verbasing.
“Ek dink nie ek moet saamgaan nie. Dis goed dat jy gaan. Jy moet wegkom van die morbiede gevoelens oor tant Petronella. Maar …”
“Natuurlik gaan jy saam. Eugene het ook so gesê. Toe, gaan maak jou reg.”
Paula doen op haar beurt nie veel moeite met haar uiterlike nie, maar toe die twee susters in die sitkamer verskyn, is dit na haar wat alle oë draai. Die skielike, hernieude beklemming in Petra word met alle mag teruggestoot. Sy is pragtig! Dis een van haar oudste rokkies wat sy aanhet, maar Paula kan ’n goiingsak aanhê en sy sal steeds soos ’n skoonheidsgodin lyk. En sý, Petra …
Sy sien dat Eugene se blik nog op Paula huiwer en kyk dan doelbewus weg, ontmoet haar ma se blik, sien die bemoedigende, goedkeurende glimlaggie en glimlag terug. Sy sál oorwin!
Al drie doen hul bes om die aand baie gesellig te laat verloop, en tog is hulle bewus van ’n vreemde onderstroming waarteen hulle moet stry om dit nie die oorhand te laat kry nie. Die ete is heerlik, maar toe die musiek begin, kan sy telkens aanvoel dat die ander twee dit kwalik kan weerstaan. Paula is ’n gebore danseres en Eugene dans redelik goed. Sy voel grootmoedig en trots op haarself toe sy haar eie stem hoor sê: “Julle twee kan gerus dans. Die musiek is wonderlik. Ja, toe. Ek … voel nog nie vanaand lus vir dans nie, maar dans julle gerus, asseblief.”
Sy het daar met ’n breë glimlag gesit en toekyk hoe die ander twee oor die dansbaan beweeg. Die glimlag was nog steeds breed – te breed – toe Paula terug by die huis onmiddellik nag sê en verdwyn, en sy haar na Eugene wend.
“Ek voel effens moeg vanaand, Eugene. Dit was maar ’n emosionele dag.”
“Natuurlik begryp ek dit, my meisie.” Hy soen haar teer, sag op die lippe. Sy sien hom gaan, waai vir hom en druk die voordeur agter haar toe. Sy leun daarteen. Hy het haar nog nooit anders as teer en sag gesoen nie. Maar sal hy Paula ook so amper emosieloos soen? Sy dink nie so nie. ’n Man sal Paula stormagtig soen …
Vir die ouerpaar wat die verwikkelinge met bekommerde harte vol deernis dophou, is Petra in die dae wat kom soms so pateties in haar stryd dat hul harte vir hul kind bloei. Maar hoewel hulle so graag wil help, besluit hulle wyslik om die stryd aan Petra oor te laat. As sy dié keer ’n oorwinning behaal, sal sy vir altyd genees wees van die ontsettende minderwaardigheids-gevoel waaraan sy haar lewe lank wurg. As Eugene Minnaar net die toets kan deurstaan …
Petra gaan uit haar pad om die vrees in haar met alle mag te bestry: soseer dat sy ook uit haar pad gaan om Paula te betrek in alles wat sy en Eugene doen. Dis of sy doelbewus daarop uit is om die man wat sy liefhet en haar beeldskone suster bymekaar te gooi.
Eugene vind dit blykbaar nie vreemd dat Petra se suster hulle oral vergesel waar hulle gaan nie. En Paula … Ná ’n paar huiwerige teëstribbelinge vergesel sy hulle en gee skielik nie om om die vyfde wiel aan die wa te wees nie – iets waarvoor sy in haar dag des lewens nog nooit te vinde was nie óf nodig gehad het om te wees nie. Maar eintlik is dit Petra wat ongemerk die vyfde wiel word.
Dis Petra wat stil sit en toekyk hoe die twee op ’n Saterdagmiddag op die tennisbaan baljaar. Dis Petra wat by die tafeltjie bly sit wanneer die musiek ’n paar wilde akkoorde maak en Paula vir Eugene laggend dansvloer toe sleep. Dis Petra wat die stille toehoorder is wanneer Paula en Eugene met kwinkslae en geterg die geselskap aan die gang hou. Dis Petra wat met ’n ál swaarder beklemming in haar opmerk dat haar sus nou skielik elke naweek huis toe kom sonder die gebruiklike string afsprake.
Dikwels betrap sy Eugene se oë vraend, ondersoekend op haar en dan ontwyk sy hulle, te bang dat hy te diep in haar bekommerde siel sal kyk.
“Net ’n oomblik, Petra.”
Paula
