nee! Was sy so rats soos Daniël, het sy nou veilig in haar bokamer gelê en boek lees.
Jan Adriaan se Susanna staan die kombuis vol, volstruisvere bibberend op haar hoed, perdebylyfie so dun ingegord, lyk asof sy middeldeur kan breek. Sy is ’n modepop, koop winkelrokke en hoede van Frankryk af ingevoer, besprinkel haar met duur parfuum en druk haar voete in hoëhakskoene met gepunte tone. Jan Adriaan het goed gedoen die tien jaar wat hy gedelf het. Hulle woon in ’n kasteel in Belgravia, sy skrynwerkwinkel floreer en van teepartytjies kan jy sy vrou niks leer nie.
Caroline gee haar oor aan Susanna se omhelsing wat eindelik eindig met ’n soen op elke wang.
“Weet nie hoe jy dit in hierdie hitte hou nie. Ons is donkernag uit Kimberley weg, maar toe die son opkom, braai ons. Mag ek my hoed gaan afhaal en my baadjie uittrek?”
“Met plesier. Julle ou kamer is gereed.”
“Die hoekkamer?”
“Ek sal Doelie vra om vir jou waswater te vat en tee … of koffie?”
“Dankie, maar onthou ek neem flou swart tee sonder suiker. Jan Adriaan hou van sy koffie sterk en soet. Julle moet vir julle ’n badkamer aanbou, dis baie gerieflik.”
Caroline byt op haar tande. Sy hoor dit elke keer as Susanna kom afpak en sy gee haar klokslag dieselfde antwoord. “Jy moet Willem vir my oortuig, hy bou liewer nog stalle.”
“Tipies boer, so agter die klip. Ek kry jou jammer.” Susanna pluk haar handskoene uit en waai haar gesig met hulle koel. “Wat ek jou wel beny, is jou swetterjoel bediendes! Boy!”
“Sy naam is Sadrag.”
“Weet hy waarheen?”
Sadrag dra ’n reistas in elke hand en loop verby.
“Ekskuus tog! Ek moet hom inhaal – my slotjies werk nie meer nie en ek kan nie bekostig om iets te verloor nie.”
Ons werkers steel nie soos julle s’n nie, wil Caroline haar toevoeg. Tog is sy dankbaar dat Susanna haar kans gee om die trap in vrede op te sukkel en haar vir ’n uur of twee in haar slaapkamer toe te sluit.
“Maak vir hulle koffie en tee en vat dit stoep toe,” sê sy vir Doelie, “ek gaan kamer toe.”
Die Bybel lê nog op die etenstafel waar Willem laas gelees het. Sy tel dit op en verwonder haar weer aan die kinders wat die gewig kan hanteer. Dis ook net Maria en Klein-Willem wat al sterk genoeg is om die paar treë van die voorkamer eetkamer toe en terug te loop – Daniël vanselfsprekend ook. Vandag is die taak in die geharwar nie voltooi nie.
Die Bybel se ereplek is op die hoektafel tussen twee koperkershouers, bo-op ’n gehekelde kleedjie oorhoeks gedrapeer om die tafelblad te beskerm. Daar is ’n stoel byderhand en ’n inkpot en pen in die laai. Die kleedjie is skeefgetrek en een van die blakers lê op sy sy. Caroline maak alles reg voor sy die Boek netjies neersit. Ingedagte maak sy die koperknippe los, lig die leeromslag op en blaai twee bladsye aan. Die Bassons se familiegeskiedenis staan op bladsy drie – getrou geskryf in die vorm van name en datums deur Willem en sy moeder Anna Catharina Basson, gebore Venter. Sý, Caroline Anne Basson gebore Fuller, het die meeste inskrywings gemaak. Sou Willem daarmee voortgaan as sy nie meer hier is nie, haar sterfdatum en hul jongste kind se geboortedatum invul? Wie se naam gaan op hare volg – een van haar ongetroude susters s’n of iemand wat sy glad nie ken nie? Willem sal tog nie sonder ’n vrou kan klaarkom nie en die kinders moet ’n moeder hê.
Caroline maak die Bybel toe en sak op die stoel neer. Sy moet haar kommer met iemand deel – iemand soos ousus Hester. Willem is streng en arbeidsaam, maar selfsugtig en veeleisend en so puntenerig, sy word nie eens toegelaat om vir die kinders uit die Hollandse Bybel voor te lees nie. Die probleem is, sy het met die King James Bible grootgeword, hy met hierdie Nederlandse Staten-Biblia. Nou reken hy hy is die enigste een in die huis wat Hooghollands kan lees – nie dat dit vir hom so maklik is nie. Hy oefen die afgelope weke so hard aan Lukas twee van vers een tot sewe, sy en die kinders kan gedeeltes daarvan al opsê. In haar kop hoor sy sy stem buig en bars om die moeilike Hollandse woorde: “Ende het … geschiedde als sy daer waren dat de dagen vervult … wierden dat sy baren soude. Ende sy baerde haren eerstgeboren soon ende … wondt hem in doecken ende leyde hem neder in de kribbe.”
Wat sou Maria gedoen het as sy die volgende dag wakker geword het en haar kind haal nie meer asem nie? Maar vir haar was dit nie so bestem nie. Haar seun was ’n jongman in die fleur van sy lewe toe sy Hom aan ’n kruishout sien sterf het. Kan dit makliker wees?
Caroline laat sak haar kop.
Ag, Here, is ek ondankbaar?
“O, hier is jy!”
Ousus Hester! Sy staan ’n tree of twee van die portaaldeur af, geklee in gemaklike ryklere, strooihoed in haar een hand, reissak in die ander.
“Ousus, ek is bly.”
“Ek ook. Wat maak jy so alleen in die hoekie?”
“Ek het die Bybel kom bêre, toe rus ek bietjie.”
Hester sit haar tas neer, haar hoed op die bankie met die bont geborduurde kussings. Sy gooi haar arms oop, hink nader, buk oor en hou Caroline vas.
Sy ruik na stof en gekneusde roosblare, maar sy is sagter en versigtiger as Susanna.
Toe sy regop kom, hou hulle nog hande vas. “Hoe gaan dit?”
“Ek weet nie.”
“Moeg?
“En … bang.”
“Ek help jou boontoe, dan rus jy in vrede. Ek sal Susanna geselskap hou.”
“Ek waardeer dit, maar moenie my vergeet nie. Daar is vrae wat ek jou wil vra.”
“Laat ek net gou die middagkos aan die gang kry, dan kom sit ek by jou.”
“Is jy nie ook moeg nie?”
“Van die heerlike oggendrit?”
“Susanna sê dis warm.”
“Susanna dra baadjies in die middel van die somer. Wat verwag sy?”
Caroline wil lag. “Saggies, sy hoor ons.”
“Ek sal haar reguit sê. Kom, ek klim saam met jou boontoe.”
Dit verstom Caroline telkens dat iemand wat so swaar loop soveel energie het, maar dis ousus Hester. Sy steur haar nie aan haar gebrek nie, sê altoos dat sy aan niks anders gewoond is nie, sy sit in elk geval net as sy naaldwerk doen en groente skil.
“Heerlik koel is jou slaapkamer!” roep sy uit.
Soggens is dit inderdaad heel aangenaam, maar smiddae bak die son op die dak en dan raak dit soms ondraaglik. Dis nie die ergste nie, Caroline kan hier alleen wees en daarvoor sal sy opoffer. Hester help haar op die bed. Sy trek haar sloffies uit, druk-druk aan die geswelde voete.
“Jy moet met jou bene hoër lê. Het jy ’n ekstra kussing?”
“Dit help nie meer nie.”
Hester
