haar geskerm staak. “Jammer, Pa, en dankie, maar nie nou nie. Dalk later.”
Haar besluit was rotsvas. En so het sy daarna weekliks vyf dae in Neels Mostert se nabyheid verkeer. Sy het niks meer verlang nie as ’n geringe teken van hom dat hy ook van haar bewus is, al sou dit geen bestaansreg hê nie. Totdat hy alleenlopend geraak het. Toe, na die eerste erge routyd, het sy onbewus begin wag dat daar eindelik ’n geheime sein van sy kant af moet deurkom – maar tog ook so sterk daarteen gewaak, dat sy dit dalk nie eers sou opvang as dit wel kom nie.
Sy vrou was geen skoonheid nie. Effens grof gebou en met onreëlmatige gelaatstrekke, maar met ’n magnetiese geaardheid en vele talente wat sy oral in die samelewing aangewend het. ’n Wonderlike mens en terselfdertyd ’n soort vorstin, wat mooi kon sing en ook skilder en kunsnaaldwerk doen. Sy het hulle argitek-ontwerpte huis so stylvol ingerig dat ’n vrouetydskrif ’n glansartikel daaroor geplaas het. Van Lina Mostert en haar huis het letterlik almal op Dennedal geweet. Van haar gehou, van haar gepraat. Dit was die grootste begrafnis in Dennedal se geskiedenis toe sy te ruste gelê is.
En Neels het getreur. O, hy het. Daarvoor sal sy haar kop op ’n blok sit. Mens kan nie so lank so na aan iemand rondbeweeg sonder om agter te kom dat ’n swaar verdriet hom teister nie. Maar ’n halwe jaar het intussen verbygegaan, en sy kon agterkom hoe die swaar blinding van leed bietjie vir bietjie oopgetrek word om weer lig in te laat. Sy ingehoue, vinnige laggie kon weer in die kantoorruimte gehoor word.
Het hy dalk ’n geheime belangstelling iewers? Waar gaan hy naweke heen as sy huis donker staan? Want o ja, sy ry soms wel doelbewus daar verby, vanaf ’n vriendskaplike krymekaartjie of om brood en melk vir die huis te koop.
Hy het haar die afgelope tyd laat dink aan ’n welgeskape mannetjiesdier wat na ’n lang, aftakelende winterslaap behoedsaam sy kop op sy pote neerlê en die wêreld deurskou vir ’n prooi teen die nahonger. Of projekteer sy net? Wil sy graag voel soos die begeerde bokkie op die vlakte, wagtend om deur hom afgekeer, vasgekeer en verslind te word?
Belaglik. As ’n mannetjiesdier ’n prooi vaskeer, is dit immers om sy pens vol te kry. Sy moet haar kop skoon kry. Ophou om hom te romantiseer. Maar dis makliker gesê as gedaan.
As Neels iets by haar aanvat, wag sy op die rakelingse warmte van sy vingerpunte. As sy ’n brief of kontrak vir hom bring om te onderteken, laat hy die penpunt ’n wyle bo die stippellyn hang. Natuurlik is hy ’n bekwame en versigtige man, wat nie sommer sy handtekening neerpen nie. Wat wil haar laat glo dat hy haar daarmee langer by hom wil hou? Is dit vir hom dat sy ’n paar druppels duur parfuum aantik, net genoeg om ontwykend maar ook kenmerkend van haar teenwoordigheid te wees? Dit meng dan met die welbekende reuk van die kantoor: gebruikte leermeubels, houtolie, beleë wolmatte, regsboeke. Asof dié boeke ’n eie reuk het, anders as alle ander.
Daarby is daar die teisterende wete dat haar pa psigies skerp is, dat hy wéét wat in haar aangaan. Wil hy nie ’n gevoel aanmoedig wat sy dogter reeds beset het toe Neels Mostert nog getroud was nie? O, sy vind dit werklik swaar om jaar na jaar met so ’n emosionele wroeging in haar binneste rond te loop. Maar ’n mens kan aan alles gewoond raak, en so probeer sy haar gevoel vir Neels tot ’n gewoonte reduseer. Dis al manier om met dié soete leed saam te lewe, selfs troos daaruit te put. Dalk was haar pa verstandig om haar ’n rukkie weg te stuur. Sy kan perspektief kry … of die tyd kan ryp word. Daar is veel te sê vir die rypheid van tyd.
Alhoewel sy nie opsetlik probeer luister na wat haar suster en die besoeker gesels nie, kan Brenda nie anders as om te hoor nie. Die kamerdeur is halfpad oop en die huis is klein.
“Noudat sy ’n dag vroeg gekom het,” begin Babs, wat vir Brenda haar lippe oor die foutiewe feit laat saampers, “is dit dalk die oplossing vir jou probleem.”
“Ek het gekom omdat ek gehoop het jy sal self kan help. Iemand sal wel jou Kunsvlytstudente besig kan hou.”
“O so? Dan slaan jy dit nie hoog aan nie. Maar vra gerus my suster, ek lyk dalk bekwamer vir die kantoor as wat ek is. My pa het my probeer oplei, maar binne ’n week was alles in ’n warboel.” Babs lag heerlik oor die herinnering, wat nogal die presiese waarheid is.
“Sy kom nou net hier aan, ek durf tog nie …”
“Hoekom nie? Tydelik. Net tydelik, mos. Ek moet tog in die koers ry, en wat gaan sy heeldag hier met haarself aanvang? Ek sê, vra haar, vra is vry …”
“… en weier daarby,” voltooi Brenda waar sy in die middeldeur staan. “Wat is dit wat ek gevra moet word?” Dis wel nie moeilik om te raai nie: tydelike kantoorwerk by die Sentrum, dis wat Babs se woorde duidelik genoeg te kenne wou gee. En sy dink hulle, Babs veral, het aspris hard genoeg gepraat dat sy die aas moet vat.
Pressly lyk verleë. “Dis jou suster, mevrou Kilian hier, wat so opportunisties is.”
Noudat Brenda hom voluit aankyk, kan sy sien dat hy nie na ’n man sonder sorge lyk nie. Daar moet onderdrukte spanning wees, maar hy beheer dit. Hy ontstel haar op ’n manier wat sy nie kan verklaar nie. Sy dink aan Neels, bekend hoewel hy hom nie deur haar laat ken nie, op sy sagte sole wat so lank al dieselfde kantooroppervlak as sy bewandel. Verlange neem van haar besit.
Sy dink ook aan die bekendheid van haar gewese swaer, Tom Kilian. Hy was die enigste soort broer wat sy ooit geken het, in die lig van die een wat nooit die son aanskou het nie. Hierdie man is so uiters vreemd, en dit voel absurd om hom so vertroulik met Babs te sien verkeer. Mevrou Kilian of te nie, sy is seker dat hulle mekaar eintlik op die voornaam noem. Of geld dit al sy werknemers, die vroue veral? Is die “Sentrum” dalk niks anders as ’n private kring van vroulike aanhangers nie? Sy voel weerstand in haar groei, maar ook skuldgevoel oor sulke negatiewe gedagtes.
Babs moet dit aanvoel, want sy begin verduidelik: “Meneer Pressly het ’n probleem by die werk. Sy linkerhand, Elsa Heunis, is siek en sy regterhand, mevrou Clutie, se seun het gister ineengestort, hy is in Intensief. Sy het vanoggend net ’n vinnige draai by die werk gegooi.”
“Meneer Pressly kan seker sy eie woord doen,” kan Brenda dit nie weerhou nie. Sy dink verder: Dit kan nie te erg wees as hy hier rondsit nie.
“Natuurlik, juffrou Rabie. Ek het net nie gevoel dis jou probleem, of dat jy enigsins betrokke moet voel nie.”
“Daaroor kan ek seker self besluit.”
“Kom nou, Brenda, moet jy altyd teenkap? Ons praat hier van ’n volskaalse krisis. Alles in die kantoor draai om mevrou Clutie. As enigiemand ’n probleem het, word jy na haar toe gestuur.”
“En nou verwag jy ek moet onbesonne in so ’n vrou se plek stap?”
“Wel, ek moes al so dikwels luister na onse pa se gespog oor hoe knap jy is.”
“En wat van onse ma oor jou vermoë om iets kunstigs in die huis aan te vang? Dit het nou regtig niks met die saak te doen nie.”
“Sien jy, Hans? Ek kon jou vooraf sê.”
Ahaa. Hans. Voornaam, soos vermoed.
“Dis ook te goed om waar te wees dat jy sommer met jou aankoms sal uithelp.” Pressly lyk redelik bedruk.
“Of hoegenaamd sal uithelp,” vul Brenda aan. Tog ontwaak daar ’n stadige belangstelling, of hoogstens dan weetgierigheid. Hoe lyk die plek, hoe lyk die werk, sal sy dit kan bemeester? Sy hou van sulke soort uitdagings. Daar ontwikkel ook kommer oor die onbekende vrou met die krisis.
“Wat makeer die seun?” vra sy teen haar beterwete.
