kan byna geen woord uitkry nie.
Sy kom eerste tot verhaal. “Waar is jy?” vra sy.
Hy fluister die naam van sy hotel.
“Kikar Zion?” herhaal sy om seker te maak sy het hom goed gehoor.
“Ja.”
“Ek weet waar dit is. Ek kom jou … Kan ek jou kom haal?”
“Ek kan met die bus kom.”
“Nee, jy sal wegraak. Nee, dis nou te gevaarlik op die busse. Nee, bly net daar … ek kom na jou toe. Ek het my eie motor. Gee my vyftien minute. Is dit goed so? Is dit reg met jou?”
“Asseblief,” is die beste wat hy kan uitkry.
Toe hy sy selfoon dooddruk, laat hy sy kop teen die ruit sak en probeer nie eens die huil wat deur sy hele lyf ruk keer nie. Hy verstaan die geweld van sy emosie nie, maar dit verskrik hom ook nie.
“Here-God,” snik hy sonder dat hy hoor wat hy sê, “dankie, Here.”
Marc wag bewerig vir haar in die ingangsportaal van die hotel. Hy’t sy gesig twee maal gewas, maar hy weet die trane het net onder die oppervlak bly sit.
Hy sien die elegante, ouer vrou met die silwergrys hare onmiddellik raak toe sy haar uit die voetgangers op die sypaadjie losmaak en die treetjies opkom. Aan haar liggaamshouding, meer as enigiets anders, herken hy sy ma. Die huiwering van hul eerste sien van mekaar duur net ’n oomblik. Toe kom sy na hom toe en hy slaan sy arms om haar. Sy hou sy jongmanslyf styf vas en verberg haar gesig in sy trui. Sy huil onbeskaamd, en hy rus sy ken op haar hare en byt op sy tande om sy eie hewige emosies in bedwang te hou. Verbygangers kyk hulle ’n oomblik nuuskierig aan, maar knik dan begrypend. Sulke tonele is beswaarlik vreemd in die Jerusalem van vandag.
Uiteindelik staan hulle tru en kyk mekaar in die oë. Ja, dis Mara se oë, ja, dis Mara se mond. Marc trek sy asem bewend in. “Ek kan my ma in u sien,” sê hy.
Ruwth druk haar vingers deur haar kort hare en skud haar kop. Sy maak haar oë ’n oomblik toe, bly haar kop in ongeloof skud. “Vandag kroon Adonai my met sy guns en sy genade,” fluister sy. Sy neem sy gesig tussen haar hande en bekyk hom gretig. “Marc,” sy skud steeds haar kop, “jy is hier in Jerusalem. My verlore kleinseun.”
Hy buk af en soen haar, en hy voel haar warm trane teen sy gesig. “Ek was bang om te bel,” bely hy. “Ek het nie geweet hoe om my bekend te stel nie.”
Sy lag so bly dat die klerk by die ontvangstoonbank opkyk en ook lag.
Sy merk dit en sê: “Daar word nie deesdae baie in Jerusalem gelag nie.” Sy kyk Marc ’n oomblik opsommend aan. “Sal ons iewers gaan koffie drink?”
Hy knik.
“Nie dat dit iewers regtig veilig is nie,” lag sy, “maar kom, vandag reken ons net op die Ewige se beskerming. Vandag en elke dag wat jy hier is.”
In ’n knus bistro in een van die deurlope wat aan Jaffastraat grens en net om die draai van die hotel is, gaan sit hulle.
Sy bestel uitbundig ’n volledige ete vir hulle. En wyn. “Sekerlik nie so goed soos jul wonderlike wyne nie, maar goed genoeg om te vier.”
Toe die droë rooiwyn wat na kruie ruik voor hulle neergesit word, lig sy haar glas en sê sy sag, nadruklik: “Hodu l’Adonai ki tov, ki l’olam chasdo.” Sy raak aan Marc se glas met hare. “Loof Adonai, want Hy is goed, aan sy liefde is daar geen einde nie.”
Marc vind dat hy met haar kan praat asof hy haar lankal ken. Ten eerste wil sy uiteraard van Mara weet. Hy haal ’n foto van sy ma uit sy beursie en sy sit lank daarmee in haar hand. Lank. Weer kom daar trane in haar oë en dit loop stadig oor haar wange sonder dat sy dit wegvee.
“Ek wou nooit dat Lucas vir my foto’s van haar stuur nie,” sê sy toe sy weer makliker kan praat. “Dit sou te moeilik gewees het vir my om te verwerk. Ek het jare lank geleef asof sy nooit daar was nie. Ter wille van my man en later ook my seuns. Maar ook ter wille van myself. Vreemd genoeg, toe my seun wat hier in Israel woon, Ofer, trou en self kinders kry, het ek hom en sy vrou eendag van Mara vertel. My man was toe al lank dood. Dit was tien jaar gelede. Van toe af het ek begeer om haar te sien, om jóú te sien, maar ek kon Lucas – deur sy prokureur natuurlik – dit nie vra nie. Nie ná al die jare nie. Nie dinge wat toegegroei het weer oopmaak nie. Maar nou het Adonai jou gebring. Baruch HaShem Adonai!” Sy byt op haar onderlip. “En ’n foto van my dogter.”
“Sy lyk na jou,” sê Marc weer.
“Jy sal weet,” sê die vrou, haar oë steeds vasgenael op die foto wat Marc geneem het kort voordat hy uit Suid-Afrika weg is. Sonder dat hy eintlik geweet het waarom hy dit juis doen.
“Ek kan ook trekke van Lucas in haar sien,” sê sy sag, asof sy met haarself praat. “Dis hy wat besluit het sy moet lewe.” Trane wel weer in haar oë op en vir lank praat sy nie.
Marc drink sy wyn in stilte. Hy dink aan die aand toe hy met sy oupa oor haar gepraat het. Hy dink aan Mara toe sy hom van Ruwth vertel het. Sy het nooit eens gesê wat haar eie ma se naam is nie. Sou sy weet? “Margriet is my ma,” het sy toe gesê. Hy wonder wat sy sal doen as sy hierdie vrou sien op wie sy so sprekend lyk.
Hy kyk na die mense wat haastig verbystap asof hulle wil wegkom van die gevaar wat hulle uit elke hoek kan bekruip. Van waar hy sit, kan hy die houtafskorting oorkant die straat sien waar ’n terroris haarself einde Januarie in Jaffastraat opgeblaas het. Vanoggend met ontbyt het hy in ’n tydskrif van die hotel die verhaal gelees.
Die drie-en-twintig-jarige Elena het twee jaar gelede met haar man en babadogtertjie uit die Oekraïne Israel toe gekom. Elena was gelukkig om in ’n skoenwinkel in die besige Jaffastraat in die middestad van Jerusalem ’n werk te kry. Werk is deesdae skaars in Israel, toerisme het heeltemal opgedroog. Dié Sondagoggend was sy besig om kliënte te help toe haar lewe dramaties verander het.
Interessant genoeg was Elena besig om die familie van ’n Amerikaanse man, wat in die World Trade Center in New York gewerk en die aanvalle van 11 September 2001 oorleef het, te help. Terwyl sy daarmee besig was, het sy ’n jong Arabiese vrou opgemerk wat die winkel binnegekom het. Sy het ’n groot groen sak styf teen haar lyf gedruk gehad. Elena het haar gevra of sy haar met iets kan help, maar die vrou het dit senuagtig van die hand gewys. Sy het ’n skoen opgetel, maar dit vinnig weer neergesit en toe by die deur uit gehardloop.
Meteens, terwyl sy buite voor die glasvensters van die winkel staan, het sy die kragtige bom wat in haar sak versteek was, laat ontplof. Elena het dit alles voor haar oë sien afspeel. Die winkel het skielik stikdonker geword en sy is met geweld teen die vloer geslinger. Sy was nie seker of sy dood was of nog leef nie. Maar danksy die genade van die Almagtige het sy bly leef – geskok, maar nie ernstig beseer nie.
Een bejaarde Joodse man het gesterf, terwyl byna twee honderd daardie dag beseer is. Elke keer wanneer Elena nou haar oë sluit, kan sy die gesig van die Arabiese vrou die oomblik voor die ontploffing sien. Die skreeuende angs daarin, die desperaatheid. Dis nie maklik vir Elena om met haar lewe in Israel voort te gaan nie, want haar man, Andrew, werk in die Sbarro-Pizzeria in dieselfde blok as haar skoenwinkel. Ook hy het ’n bomaanval oorleef. Toe het daar ses kinders en nege ander gesterf, en menigte is beseer. Sommige so vermink dat hulle nooit weer ’n normale lewe sal kan lei nie.
“Vertel my van jou
