менен алышып,
Келе жатат кармашып.
«Жажут-Мажут» ал элден,
Чынгыз хан деген чыгыптыр,
Ошол элге башчы адам,
Далайы менен кармашкан,
Өзүнчө эле бир арстан.
Өз аты экен Темирчи,
Чоң курултай башкарып,
Анын жаны тыныптыр,
Чынгыз хан деп аталып.
Бир кары сурайт кеп салып:
– Чынгыз хан деген ким болгон?
Маанилүү тура баяның
Маек курчу ошондон.
Элтерес кары кеп салды,
Кеп салганда деп салды.
Мындай баян улады.
– Ошол Монгол ичинде,
Кыят тукумунан таралган
Курлас уруусу аталган.
«Жараткан» деп, өмүр сүрүп,
Жылдыз деген хан жашаган
Анын небереси Дайын Баян,
Кийин ошол хан шайланган.
Ошол эле уруудан,
Караганга ай чырайлуу,
Абдан эле акылдуу,
Алангү деген кыз болгон,
Ай периге окшогон.
Далай жигит көз салган,
Бирөө дагы ала албаган.
Дайын Баян ошого үйлөнөт,
Чоң той берип эл күтөт.
Дайын Баян мыкты жигит,
Уруусуна чеп болгон.
Монгол калкын бириктирип,
Андай жигит болбогон.
Улам-улам бириге,
Монгол калкы чыңалды.
Бытырап бирикпес,
Башка урууну чаап алды.
Кайрат күчтү чыңаган,
Башкаларга жол салган,
Мыкты башчы баягы,
Жазымышпы ал дагы,
Күндөрдүн бир күнүндө,
Ала кечки күүгүмдө
Дайын Баян каза табат.
Алангү сулуу акылман,
Арманданып жесир калат.
Жесир калып шор катат.
Аял эле эл багаар акылман,
Калың журтка көз салган
Ат үстүндө жаа тарып,
Албан ишти жазаган.
Кем эмес болуптур,
Баатырлыгы жолборстон,
Ат үстүндө кылычты,
Ары-бери ойноткон.
Күндөр жылып токтобой
Алдыга арыш алган.
Айлар алга ала салып,
Эки жыл өтүп арадан.
Жылдардын бир жылында,
Айлардын бир айында,
Койлор жуушап арыда,
Коктуда жаткан маалында.
Төгүп турат ай нурун,
Журт уйкунун чагында.
Алтымыш уукту чоң боз үй,
Алангү жаркын ойгонот,
Түндүк жабуу көтөрүлөт,
Сүйкүм ак нур жерге түшөт.
Өзүнөн өзү анан барып,
Түндүк жабуу жабылат,
Үйдү кайра
