siècle. Actes de table ronde de Rome (22–23 juin 1979), Rome 1981, s. 357.
106
„Mundus habet suas scholas (leges): caro physicam, diabolus nigromantiam; sed unus est magister noster – Autant tient poche come sac – parva vetula ita tenet verba salutis sicut magnus theologus […]”. A. Martin, op. cit., s. 265–308.
107
S. Borowicz, Znak zapomnianej eschatologii [w:] S. Borowicz, J. Hobot, R. Przybylska, Stara rebeliantka. Studia nad semantyką postaci, Kraków 2010.
108
Drugi etap tego procesu zachodzi w wieku XIX.
109
Cyt. za: E. Paczoska, Wariaci i niewidzialne, http://naukaonline.pan.pl/index.php/nasze-teksty/nauki-humanistyczne/item/1179-wariaci-i-niewidzialne [dostęp: 18.09.2019].
110
M. Konopnicka, Urbanowa [w:] eadem, Nowele, Warszawa 1972, s. 5.
111
Zob. Galernicy wrażliwości, wybór, oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1981.
112
A. Mocyk, Chłopięta „spodziwne” i inni? Nowelistyka Konopnickiej wobec odmienności [w:] Czytanie Konopnickiej, red. O. Płaszczewska, Kraków 2011, s. 111. Zob. Galernicy wrażliwości, op. cit.; L. Magnone, Maria Konopnicka. Lustra i symptomy, Gdańsk 2011; H. Mayer, Odmieńcy, przeł. A. Kryczyńska, Warszawa 2005.
113
S. Borowicz, Maska Sylenis [w:] S. Borowicz, J. Hobot, R. Przybylska, Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, Kraków 2010, s. 37.
114
Młoda kobieta zaznajamia się z przyjemnościami picia dżinu (ok. 1810), Museum of London.
115
Zob. M. Dzionek, W stronę antropologii przestrzeni. Flâneur – szkic do portretu, www.anthropos.us.edu.pl/anthropos2/texty/dzionek.htm [dostęp: 5.01.2016].
116
Ch. Baudelaire, Staruszeczki, przeł. J. Opęchowski [w:] idem, Kwiaty zła, oprac. M. Jastrun, Warszawa 1958, s. 94.
117
Ibidem, s. 93.
118
Ibidem.
119
Ibidem.
120
Ibidem.
121
Zob. Y. Guilbert, La soularde, http://www.parolesmania.com/paroles_yvette_guilbert_115751/paroles_la_soularde_1422660.html [dostęp: 24.02.2016].
122
R. Nycz, Gest śmiechu. Z przemian świadomości literackiej początku w. XX (do pierwszej wojny światowej), „Pamiętnik Literacki” 1977, nr 4, s. 61.
123
M. Poprzęcka, Galeria: sztuka patrzenia, Warszawa 2003, s. 86.
124
Ibidem.
125
Ibidem.
126
Y. Lacasse, Camille Claudel: The Early Works [w:] Musée Rodin, Musée National des Beaux-Artes du Québec, Camille Claudel and Rodin: Fateful Encounter, Paris 2005, s. 20.
127
M. Czyńska, Camille Claudel: chciała rzeźbić i kochać. Dla takiego życia skazała się na odrzucenie i skandal, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,53662,26068687,camille-claudel-chciala-rzezbic-i-kochac-dla-takiego-zyca.html [dostęp: 31.07.2020].
128
Ibidem.
129
Ibidem.
130
Owe badania nad fizjonomią zrobiły następnie w XIX-wiecznym pozytywizmie niezwykłą karierę, zwłaszcza na polu antropologii kryminalnej, o czym świadczą prace Cesarego Lombrosa (Człowiek zbrodniarz w stosunku do antropologii, jurysprudencji i dyscypliny więziennej, 1876), Johanna Karla Rosenkranza (Estetyka brzydoty, 1853) i Francesca Mastrianiego (I vermi, 1896). Na niebezpieczeństwa płynące z takich badań zwracali uwagę ci, którzy – tak jak piszący o Sokratesie Nietzsche – podkreślali, iż utożsamianie zła z brzydotą może być sposobem piętnowania tych, którzy nie chcą zintegrować się ze społeczeństwem. Zob. Historia brzydoty, red. U. Eco, przeł. J. Czaplińska i in., Poznań 2007, s. 259–262.
131
M. Czyńska, op. cit.
132
M. Komornicka Xięga poezji idyllicznej, Grabów 1917–1927, s. 25, cyt. za: K. Kralkowska-Gątkowska, Cień twarzy. Szkice o twórczości Marii Komornickiej, Katowice 2002, s. 56. Kodeks rękopiśmienny tego zbioru utworów formatu A4, liczący 508 zapisanych stronic, znajduje się w Muzeum Historii Literatury Polskiej im. Adama Mickiewicza w Warszawie, sygn. 363.
133
I. Węgrzyn, Maria Konopnicka – kłopoty z biografią [w:] Czytanie Konopnickiej,
