te sê vir ’n hele matjieshuis.
Sy weet nie wat aangaan toe Timo die water in hardloop en tussen die riete platval nie.
“Kruip weg! Hy’t ’n roer,” roep hy benoud.
Dis oom Frederik wat fluitend naderkom. Liesbet sit roerloos en hoop hy sal haar nie gewaar nie.
“Wat maak jy hier so alleen by die fontein, Klein Liesbet?”
Hy lyk glad nie kwaai nie en Liesbet wys na die bondel riete. “Ek wil matjies vleg vir ’n matjieshuis, oom Frederik.” Sy onthou verskrik hoe hy op Andries geskree het hy is nie ’n oom nie, maar kaptein Vlermuis. “Skuus, ek bedoel, kaptein Vlermuis.”
Dit laat hom lag. “Jy’s ’n verstandige Lambert, Klein Liesbet, maar hoekom wil jy ’n matjieshuis hê as julle ’n lekker kliphuis het? My vrou kerm weer aanmekaar ek moet vir haar ’n kliphuis bou.” Hy hurk langs haar en tel die paar repies riet op. “Ek onthou nog hoe my oumagrootjie vir Oupagrootjie uitgetrap het oor hy op ’n plek kom bly het waar nie regte matjiesgoed groei nie en sy met die riete moes sukkel. Weet jy darem hoe om matjies te vleg?”
“So effentjies, ja. Tant Berta van oom Jan het vir my en Catharina bietjie touwys gemaak nog voor Andries die kliphuis gebou het, maar nou is ons kwaad vir haar oor sy sê my ma was ’n geitjie en sy het Catharina se been afgesny. Dis ’n liegstorie, want Catharina se been het mos afgeval toe die slang haar gepik het. Of hoe, Oom?”
“Ai, meisiekind, die waarheid lê anders op elkeen se tong. Weet jy wat kouevuur is?”
Liesbet kyk verbaas na hom. Hoe kan vuur koud wees? “Dis seker as die kole al koud is.”
“Dis ’n seerplek wat vrot en al groter en groter word. Niks maak dit gesond nie. Catharina se been het vrot geword van die pofadder se gif. Jou ma het maar net die dooie stuk been losgesny sodat dit kon afval, anders het Catharina doodgegaan. Jou ma was ’n baie dapper vrou wat nie met haar laat mors het nie. Dis sommer net ’n spul jaloerse vroumense wat haar ’n geitjie noem.”
Die eelte op oom Frederik se hande wat hare in syne toevou, bring herinneringe aan Ou Pappa en die trane loop sonder dat sy wil.
Hy staan dadelik op, vroetel in sy sak en hou ’n knipmes na haar toe uit. “Dè, met ’n lekker skerp mes sal dit makliker gaan.”
By die huis gekom, is Catharina omgekrap. “Waar loop jy rond, Liesbet? Jy weet ek kan nie sonder jou klaarkom nie.”
“Groente gaan haal by Timo.” Sy sit die aartappels, wortels en tamaties op die tafel neer. Daar is nog nie vuur in die kookkaggel gemaak nie. Vandag eet hulle weer taai vleis.
Catharina gryp haar kruk en sukkel klak-doef, klak-doef na hulle slaapkamer toe en terug. Sy plak die munte op die tafel voor Liesbet neer. “Gaan koop vir ons suiker en koffie by meneer Krapohl. Ons eet vandag net oorskietaskoek. Andries en Eduard is Twass toe. Pleks hy vir my luister en die beestrop Gobabis toe bring sodat hy meer by die huis kan wees.”
“Goed, ousus. Kan ek maar lekkers koop as daar ’n geldjie oor is?”
Nou lag Catharina se oë saam met haar mond. “Moenie alles opeet voor jy by die huis is nie. Ek is ook lus vir ’n soetigheid.”
Liesbet moet by die Webers se huis verby op pad na die winkel.
Maar die sendeling kom by die deur uit en daar is nie vir haar wegkomkans nie. “Goeiedag, Liesbet, jy kom asof gestuur. Ek was juis van plan om vir Catharina vandag oor jou te kom spreek.”
O gonna, meneer Weber gaan raas oor sy vir Timo uit die werk hou en nie skool toe kom nie. Tog nie, want hy lig haar ken met sy voorvinger sodat sy na hom moet opkyk. “Hoe sal jy daarvan hou om hier by ons te kom bly? Dan kan my vrou jou ’n behoorlike opvoeding gee.”
Sy glip onder sy hand uit en skud haar kop heftig. “Ek kan nie. Catharina het my nodig. Ek gaan juis nou koffie en suiker koop.”
Meneer Weber glimlag nie meer nie. “Jy is nog ’n kind vir wie daar gesorg moet word, nie omgekeerd nie. Ek sal vir Pennina vra om een van haar dogters as huishulp vir Catharina te stuur.”
Dis goeie nuus vir Liesbet. Pennina is Timo se ma. As sy suster vir Catharina kom help, kan sy by die fontein matjies vleg en by hom kuier. Vir meneer Weber gee sy ’n ander rede: “Ja, dan sal Catharina genoeg tyd hê om my met lees en skryf te help. Sy was baie slim in die skool.”
“O, dit weet ek alte goed, maar ’n meisie het ook leiding en opvoeding nodig. Andries en Catharina is hopeloos te jonk om geskikte ouers vir jou te wees.”
’n Lawaai wat by meneer Krapohl se winkel uitbreek, laat die sendeling inderhaas padgee daarheen. Liesbet kyk hom verslae agterna. Hoe kan hulle haar van Catharina af wil wegvat? Weet hulle nie hoe verskriklik seer dit is as jou ma nie meer daar is nie? Catharina is al wat sy het. Sy wil sommer in ’n bondeltjie gaan sit en huil, maar die vooruitsig om lekkers te kry laat haar agter die sendeling aandraf.
Die ooms by meneer Krapohl se winkel is baie kwaad. Almal praat tegelyk en Liesbet kan nie mooi uitmaak wat hulle sê nie, tot een skree: “Jy’s ’n verdomde skelm! Jy vra ons meer as dubbel die prys wat jy vir goed in Walvisbaai betaal.”
Meneer Weber steek sy hande op asof hy in die kerk preek. “Bedaar nou, mense. ’n Handelaar het tog die reg om ’n wins te maak om vir sy vrou en kinders te sorg.”
“Nie woekerwins nie,” sê oom Jan, terwyl hy ’n speenkalf aan ’n riem naderlei. “Ek het in Walvisbaai opgeskryf wat goed daar kos. Hy buit ons uit.”
Oom Frederik laat ook van hom hoor: “Toe, Webertjie, wat sê jy nou? Volgens jou is Jan Lambert ’n eerbare man. Hy sal mos nie hier staan en lieg nie.” Hy lyk baie in sy skik met homself, seker oor die ander ooms luidkeels saamstem.
Veral met dié dat oom Kort Lambert ook ’n stuiwertjie in die armbeurs gooi. “Dis wat ek ook agtergekom het toe ek laas jaar saam met Meneer Walvisbaai toe was.”
Meneer Krapohl blaas op soos ’n brulpadda. “Ek het die reg om vir my goedere te vra wat ek dink dit werd is. Dit kos my baie geld om dit in Walvisbaai te gaan haal.”
Nou is oom Jan ook vies. “Jy jok, meneer Krapohl. Ons het sonder betaling saamgegaan om jou teen die Witboois en die Herero’s te beskerm. Die gras en die water gee die Here vir jou verniet en jy betaal jou wadrywer ’n paar pennies.”
Meneer Weber hou weer sy hande omhoog. “’n Handelaar het die reg om die waarde van sy goedere te bepaal.”
“Dan het ek mos ook die reg om te besluit wat ek vir my kalf wil hê,” hou oom Jan vol. “Gee vir my tien sjielings se meel, suiker, koffie, tabak en kruit vir my roer.”
Meneer Krapohl word al hoe rooier. “Nou praat jy onsin. ’n Uitgegroeide bees kos een pond. ’n Speenkalf kan nie die helfte werd wees nie. Ek sal jou vyf sjielings se kosware gee vir die kalf.”
“Dis diefstal,” sê oom Kort Lambert. “Op Walvisbaai het jy ’n volle twee pond vir elke bees gekry.”
“Skoert!” Meneer Krapohl klap die luik van sy winkel toe.
Die ooms loop vloekend weg toe meneer Krapohl nie weer die luik oopmaak of uit die winkel kom nie. Liesbet bly verslae staan. Catharina gaan raas as sy met leë
